SON DAKİKA
SYKES-PICOT NEDİR? Sykes-Picot Anlaşması Harita Sınırları Nedir? Erdoğan'dan Dikkat Çeken 'Yeni Bir Sykes-Picot'a İzin Vermeyeceğiz' Açıklaması!
Sykes-Picot Anlaşması Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları sonrasında gündemdeki yerini aldı. Tarihe yön veren en önemli anlaşmalardan biri olan Sykes-Picot'un sınırları ve anlaşma maddeleri araştırılıyor. Ortadoğu’nun modern sınırlarını belirleyen bu gizli antlaşma, 109 yıl önce cetvelle çizilen haritalarla bölgenin kaderini değiştirdi. Peki, Sykes-Picot nedir, hangi sınırları çizdi ve neden hâlâ tartışılıyor? İşte, 2025 yılında Sykes-Picot Anlaşması’nın kısa özeti ve harita detayları…
Sykes-Picot anlaşması ve onun çizdiği sınırlar kaç yıl aradan sonra tekrar tartışmaların ana merkezinde. Sykes-Picot Anlaşması ve haritadaki durumu gündemden kaynaklı olarak araştırılmaya devam ediyor. Sykes-Picot Anlaşması, 16 Mayıs 1916 tarihinde, Birleşik Krallık ve Fransa arasında, Osmanlı İmparatorluğu'nun Orta Doğu toprakları üzerinde imzalanan ve bölgedeki nüfuz alanlarını belirleyen gizli bir anlaşmadır. Resmi olarak "Fransa-İngiltere Anlaşması" ya da "İngiltere-Fransa Sözleşmesi" olarak da bilinir. Sykes-Picot Anlaşması, 1916 yılında Birleşik Krallık ve Fransa arasında imzalanan gizli bir paylaşım planıdır. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu topraklarını bölmeyi amaçlayan bu antlaşma, İngiliz diplomat Mark Sykes ve Fransız diplomat François Georges-Picot’un adını taşır. İşte Sykes-Picot Anlaşmasının detayları...
Sykes-Picot Anlaşması, 1916 yılında Birleşik Krallık ve Fransa arasında imzalanan gizli bir paylaşım planıdır. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu topraklarını bölmeyi amaçlayan bu antlaşma, İngiliz diplomat Mark Sykes ve Fransız diplomat François Georges-Picot’un adını taşır. Anlaşma, Osmanlı’nın Arap vilayetlerini İngiliz ve Fransız nüfuz alanlarına ayırarak modern Ortadoğu’nun sınırlarını şekillendirdi.
2025 yılında, X platformunda tarih meraklılarının sıkça tartıştığı bu antlaşma, bölgedeki etnik ve mezhepsel çatışmaların kökeni olarak görülüyor. Ancak, bazı uzmanlar, sınırların daha çok 1920’lerdeki Lozan ve Sevr antlaşmalarıyla netleştiğini savunuyor. YKS sonrası gençlerin de tarihle ilgilendiği bu günlerde, Sykes-Picot’nun mirası hâlâ merak uyandırıyor.
Sykes-Picot Anlaşması’nın haritası, Ortadoğu’yu “kırmızı” ve “mavi” alanlara böldü. İngiltere, Güney İsrail, Filistin, Ürdün ve Güney Irak’ı kapsayan bölgeleri kontrolüne alırken; Fransa, Güneydoğu Türkiye, Kuzey Irak, Suriye ve Lübnan’ı nüfuz alanı olarak belirledi. Filistin, uluslararası yönetim için ayrılmış, ancak daha sonra İngiltere’ye manda olarak verilmişti. Bu “cetvelle çizilmiş” sınırlar, etnik ve dini yapıları göz ardı ettiği için eleştiriliyor.
2025’te, Sykes-Picot’nun haritası, özellikle İsrail-Filistin meselesi ve Kürtlerin statüsüzlüğü gibi konularda hâlâ tartışma konusu. Tarih tutkunları, ÖSYM sınavları sonrası bu antlaşmayı araştırırken, Ortadoğu’nun karmaşık yapısını anlamak için Sykes-Picot’nun sınırlarını mercek altına alıyor.
İmzalanma Tarihi: 16 Mayıs 1916
İmzalanan Ülkeler: Birleşik Krallık (İngiltere) ve Fransa
Amaç: Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'nda yenilmesi durumunda, Orta Doğu'daki topraklarının paylaşılmasını planlamak. Anlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşta yenilmesi durumunda, Orta Doğu'daki Osmanlı topraklarını nasıl paylaşacaklarına dair bir plan içeriyordu. Anlaşma, bölgedeki nüfuz alanlarını belirleyerek, gelecekteki sınırları çizmiştir.
Anlaşma ile Belirlenen Bölgeler ve Durumları:
Fransa'nın Etkisi Altındaki Bölgeler:
Suriye ve Lübnan: Fransa, Suriye ve Lübnan'ı etki alanına almıştı.
Fransa, bu bölgelere doğrudan yönetim kurmayı planlıyordu. Suriye'de Fransız mandası kurulmuş, Lübnan ise Fransız egemenliğinde bir devlet olarak kurulmuştur.
Birleşik Krallık'ın Etkisi Altındaki Bölgeler:
Irak: Irak, Birleşik Krallık'ın etkisi altında kalacak şekilde düzenlenmiştir. İngilizler, 1918'de Irak'ı kendi mandaları altına almışlardır.
Filistin: Filistin, uluslararası denetim altında bir bölge olarak belirlenmiştir. Bu bölge daha sonra, 1920'lerde Birleşik Krallık mandası altına girmiştir.
Ürdün: Ürdün, İngiltere'nin etkisinde olan bir bölge olarak tanımlanmıştır.
Bölgesel Nüfuz ve Ortaklık:
Hicaz: Suudi Arabistan'ın kurucusu olan Abdülaziz el-Suud, Hicaz'ı fethederek bölgeyi Osmanlı'dan almış ve bu bölgeye kendi egemenliğini kurmuştur.
Basra Körfezi: Bu bölge, İngiltere'nin stratejik çıkarlarına uygun olarak belirlenmiş ve Körfez ülkeleri ile olan ilişkilerde İngiltere'nin hakimiyeti pekiştirilmiştir.
Arap Yarımadası ve Diğer Bölgeler:
Arabistan (Suudi Arabistan): Arap isyanı sonucu Osmanlı'nın bu bölgedeki toprakları kaybedildiği için, bölgeye dair doğrudan bir paylaşım yapılmamıştı, ancak Suudi Arabistan'ın kurucusu olan Abdülaziz el-Suud'un bölgeyi kontrol etmesi sağlanmıştır.
Bölgedeki Egemenlik Değişiklikleri: Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından, Sykes-Picot Anlaşması, Fransız ve İngiliz mandalarının kurulmasına yol açtı. Bu durum, bölgedeki birçok ülkede uzun süreli bir Batılı egemenliğinin temelini atmıştır.
Arap İsyanı: Anlaşma, Arap dünyasında büyük bir tepkiye yol açtı çünkü Araplar, Osmanlı'ya karşı isyan ederken Batılı güçlerden bağımsız bir Arap devletinin kurulmasını istemişlerdi. Ancak bu anlaşma, Arapların bağımsızlık beklentilerini boşa çıkardı.
Bölgesel Savaşlar: Sykes-Picot Anlaşması, günümüzdeki Orta Doğu'nun sınırlarını büyük ölçüde şekillendiren anlaşmalardan birisidir. Ancak bu, bölge halkları arasında uzun süren etnik ve dini çatışmaların da temelini atmıştır.
Arap-İsrail Çatışması: Özellikle Filistin'in durumu, daha sonra Arap-İsrail çatışmalarına yol açmıştır. İngiltere'nin Filistin'deki yönetimi, bölgede Yahudi ve Arap halkları arasında gerilimlere neden olmuştur.
Sykes-Picot Anlaşması Harita Gösterimi:
Sykes-Picot Anlaşması'na dayalı bölgesel nüfuz alanlarını gösteren bir harita, şu şekildeydi:
Mavi Alanlar (Fransa'nın Egemenliği): Suriye, Lübnan, bazı bölgeler.
Kırmızı Alanlar (Birleşik Krallık'ın Egemenliği): Irak, Ürdün, Filistin, bazı Körfez ülkeleri.
Yeşil Alanlar (Uluslararası Denetim): Filistin gibi bölgeler.
Harita üzerinde bu bölgesel sınırlar, Fransız ve İngiliz nüfuz alanlarını gösterir. Ancak Sykes-Picot Anlaşması'ndan sonra bu bölgelerdeki siyasi sınırlar, 20. yüzyıl boyunca değişmiş, birçok yeni devlet kurulmuştur.