İran’da ‘ahlak polisi’ muamması

İran resmi medyası, Mahsa Amini gösterilerinin ardından ‘Ahlak Polisi’nin lağvedildiğini yalanlarken hükümet yetkilileri çelişkili açıklamalarda bulundu. Aktivistler rejimin bu haberlerle dikkat dağıtmaya çalıştığını savunuyor. İran'da ‘Ahlak Polisi’ olarak görev yapan İrşad Devriyeleri’nin lağvedildiği haberi hafta sonu hem ülkede hem de dünyada büyük yankı buldu. İran Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri’nin, zorunlu başörtüsü yasasının gözden geçirildiği, ayrıca Ahlak Polisi’nin de kaldırıldığını söylediği aktarılmıştı. Ancak İran devlet medyası, kolluk gücünü İçişleri Bakanlığı’nın denetlediğini, yargının görevinin bu olmadığını belirterek Muntazeri’yi yalanladı. Muntazeri’nin açıklamasının bir konferansta kendisine yöneltilen bir soruya karşılık doğaçlama bir cevap niteliğinde olduğu belirtildi. Dünya basını, söz konusu gelişmeyi, rejimin ‘geri adımı’ olarak duyurmuştu. İran İyiliği Emretme ve Kötülükten Sakındırma Birimi’nin sözcüsü Seyid Ali Hanmuhammedi, Jamaran News isimli internet sitesine verdiği özel mülakatta “İrşad Devriyeleri’nin görevinin sona erdiğini” söyledi. Söz konusu birimin kapatılıp kapatılmadığına ilişkin soruyu yanıtlayan sözcü “Savcılık ve adli makamların emriyle hareket eden ahlak polisinin görevi sona ermiştir” ifadelerini kullandı. Sözcü, başörtüsü denetimlerinin “gerekli birimlerce, daha güncel, daha etkili ve modern yöntemlerle, teknolojiden de faydalanılarak devam edebileceğini” söyledi. İran’daki aktivistler ise hükümetin bu haberlerle dikkat dağıtmaya çalıştığını belirterek protestocuları uyardı. Protestoların başındaki isimler, ülkede kadınların kıyafetlerine yönelik bir değişiklik olmadığını, Ahlak Polisi’nin de görevde olduğunu belirtti. Sosyal medyada yapılan paylaşımlarda üç günlük yeni bir grev çağrısında bulunuldu. Yapılan açıklamada, İrşad Devriyeleri lağvedilse bile bunun rejimin başörtüsü politikasını değiştirmeyeceği, sadece kuralın icra edilmesinde değişikliğe gidilebileceği bildirildi. - Mahsa Amini’nin (22) kurallara uygun örtünmediği gerekçesiyle Tahran’da Ahlak Polisi tarafından gözaltına alınması, üç gün sonra 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi halkta büyük tepkiye yol açmıştı. - İranlı yetkililer inceleme başlatsa da, Amini’nin ölümü ülkede 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana en büyük protestolara neden olmuştu. Norveç merkezli İnsan Hakları örgütüne göre, 16 Eylül’den beri eylemlerde 448 kişi öldü. ABD merkezli insan hakları örgütü Abdorrahman Boroumand Center’ın kurucularından Roya Boroumand, Fransız ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada, “Bu birliği (Ahlak Polisi) lağvetmek için vakit biraz geç olabilir. Çünkü protestocular artık rejim değişikliği istiyor. Ayrıca kadınların kıyafetlerini ve vatandaşların özel hayatını kontrol eden yasaları değiştirmeden bu birliği lağvetmek, sadece bir PR adımı olur” dedi.