SON DAKİKA
Seçimin kaderini kimler belirledi?
Hatırı sayılır kadar kişi, sandıktan çıkan sonuçları “Seçimin kaderini Suriyeli mülteciler ile mülk satın alan Araplar belirledi” şeklinde yorumluyor. Peki, bu yorumlar ne kadar gerçeği yansıtıyor? Zira 2018 seçimlerinden bu yana ‘zafer’ için de ‘yenilgi’ için de aynı argüman kullanılıyor. Hürriyet'ten Fulya Soybaş, YSK, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün resmi verilerine baktı, muhalefet ve göç üzerine uzmanlaşan akademisyenlere sordu.
-2022 aralık ayında “Suriyeli seçmen sayısının 466 bin 105 olduğu” iddiaları üzerine YSK Başkanı Muharrem Akkaya şu açıklamayı yapmış:
“Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü adres kayıt sistemindeki veriler sürekli toplanarak, her seçim dönemi güncellenmekte.”
- Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü de hemen ertesi gün, 2 Aralık 2022 tarihinde şöyle bir açıklama yapıyor:
“Toplamda 221 bin 671 Suriyeli, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı kazanırken, 18 yaş ve üzeri nüfus (oy kullanabilecek kişi sayısı) 163 bin 44 kişidir.”
-Bulabildiğim tek veri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2021’de CHP’li Erkan Aydın’ın soru önergesine verdiği yanıt:
“2018-2021 yılları arasında 19 bin 630 yabancıya gayrimenkul alımı karşılığında vatandaşlık verilmiştir.” Bu sayı içinde Suriye, Afgan, Uygur ve Ahıska Türkleri ve Rusların olduğu biliniyor.
- Bu rakamları muhalefet de onaylıyor mu? Bu konuda en kapsamlı çalışmayı, ilk tur seçimlerinin ardından görevinden istifa eden CHP’nin eski Bilgi ve İletişim Teknolojilerinden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Onursal Adıgüzel yaptırmış. 3 Nisan 2023’te sonuçları kendi sosyal medya hesabından yayınlayan Adıgüzel, “YSK’nin seçmen listesinde -bizler de görüyoruz- yurtdışında doğan 1.3 milyon seçmen var. Sayının tamamının, kamuoyunda endişe yaratan ‘yabancı seçmenleri’ ifade etmediğini net olarak söyleyebiliriz” diyor.
CHP grafiklerine göre:
“Bulgaristan doğumlu 342 bin, Almanya doğumlu 209 bin seçmen var. Seçmen listelerinde özel olarak odaklanılan 5 ülke; Suriye, Afganistan, Libya, Irak ve İran doğumlular bulunuyor. Buradaki seçmen sayısı 240 bin civarı. Bunların:
- 167 bin 703’ü Suriye,
- 23 bin 578’i Afganistan,
- 21 bin 989’u İran,
- 16 bin 630’u Irak,
- 6 bini de Libya doğumlu.
Birleşmiş Milletler verilerine göre, Türkiye’de yaklaşık 4 milyon göçmen ve mülteci var. 2011’den beri “açık kapı” politikası uygulayan Türkiye, Suriyelilere “geçici koruma” statüsü veriyor. Yani doğrudan Türk vatandaşlığı verilmiyor. Geçici koruma altındaki Suriyeliler “istisnai vatandaşlık” alırlarsa oy kullanabiliyorlar. 1 yıl önce açıklanan YSK rakamlarına göre ise oy kullanabilen ‘istisnai Suriyeli vatandaş’ sayısı yaklaşık 160-170 bin.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Mülkiye Göç Araştırmaları Merkezi Müdürü Profesör Dr. Murat Erdoğan, YSK listelerine yansıyan rakamların tutarlı olduğunu ancak 1 yıldır veri paylaşımı yapılmadığı için yenilenmesi ve spekülasyona açık bırakılmaması gerektiğini söylüyor. Seçmendeki ‘Acaba?’ algısının net olarak açıklanmayan rakamlar sebebi ile oluştuğunu belirterek şöyle devam ediyor:
“Yurtdışı oylarının (istisnai vatandaşlık ve mülk edinme yolu dahil) sanıldığı kadar seçimin kaderini belirleyecek bir etkisi olmadı açıkçası. Şu an ‘Nasıl oldu da Erdoğan yeniden kazandı?’ diyerek, herkes kendince bir gerekçe yaratmaya çalışıyor anladığım kadarı ile... Suriyelilerin politik malzeme olması aslında Kılıçdaroğlu’na daha çok yaradı, oylarını arttırdı ama yetmedi. Demek ki bunun da bir sınırı varmış. Oy kullananların sayısı 50 milyonu aşmış iken ‘yabancı’ oyları ancak minimal rol oynadı. Bazı bölgeler özelinde bu oylar hayli etkili olmuş olabilir ama seçimin kaderini belirleyecek bir unsur da değildi.”
Öncelikle bir kez daha sandık sonuçlarına bakalım:
- Seçimlere katılım oranı %84,21.
Toplam 53 milyon 841 bin 299 seçmen sandığa gitti.
- Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan yüzde %52,14 (27 milyon 725 bin 131 seçmen),
-Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu ise %47,86 oy aldı (25 milyon 432 bin 951 seçmen).
-Fark: 2 milyon 29 bin civarında.
- Peki, yurtdışı seçmen sayısı (yurtdışı doğumlular ve vatandaşlık verilenler dahil) kaç?
-Toplam 1 milyon 751 bin 943 oy kullanıldı. Oyların 1 milyon 743 bin 478’i geçerli sayıldı.
NOT: Geçerli oyların yüzde yüzü Kılıçdaroğlu’na verilse dahi sonuçta değişim mümkün olmuyor.
CHP’li Onursal Adıgüzel’i aradım: “Bunlar YSK’nın bize gönderdiği veriler” dedi, şöyle devam etti: “Ancak bu rakamlar Resmi Gazete’de yayınlanmadığı için haliyle ‘flu’, net olmayan bu tablo seçmeni de tedirgin etti. Ki Meclis özelinde bakacak olursak bin oyla vekilliğin kaybedildiği yerler oldu. Seçim sonuçları yakın olunca, aslında bu sayılar azımsanacak sayılar da değil. Dolayısıyla acilen (net) mülteci ve göçmen sayıları kamuoyu ile paylaşılmalı. Mülk satın alarak vatandaşlık verilmesi de yeniden düzenlenmeli.”