Türkiye parlamenter siyasetinde kadınlar

Türkiye'de seçilme hakkı kazandıkları 1934'ten Kasım 2015'e kadar Meclis'e giren 10 bin 785 vekilden sadece 495'i kadın. Türkiye'nin ilk kadın bakanı 1971'de Nihat Erim başbakanlığında kurulan 33. Hükümet'te parlamento dışından Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak görevlendirilen Türkan Akyol'du. İmran Aykut ise, "milletvekili seçilen ilk kadın bakan"dı. Tansu Çiller ise Türkiye'nin ilk ve tek kadın başbakanı.

Haberin Devamı

İlk kadın vekiller 1935'te Meclis'e girdi

/

İlgili yasayla 1934'te seçme ve seçilme hakkı elde eden kadınların, Türkiye siyasetindeki mücadelesi 1935'te yapılan 5. dönem Meclis seçimleriyle başladı.

Meclis'in ilk kadınları

/

Bu seçimde Afyonkarahisar'dan Mebrure Gönenç, Ankara'dan Satı Çırpan, Antalya'dan Türkan Baştuğ, Balıkesir'den Sabiha Gökçül Erbay, Bursa'dan Şekibe İnsel, Çankırı'dan Hatice Özgener, Diyarbakır'dan Huriye Öniz Baha, Edirne'den Fatma Memik, Erzurum'dan Nakiye Elgün, İstanbul'dan Fakihe Öymen, İzmir'den Benal Nevzat İstar Arıman, Kayseri'den Ferruh Güpgüp, Konya'dan Bahire Bediş Morova Aydilek, Malatya'dan Mihri Pektaş, Samsun'dan Meliha Ulaş, Adana'dan Esma Nayman, Sivas'tan Sabiha Görkey ve Trabzon'dan Seniha Hızal, ilk kadın milletvekilleri olarak Meclis'e girdi.

Haberin Devamı

/

Afyonkarahisar'dan Mebrure Gönenç

/

Ankara'dan Satı Çırpan

Haberin Devamı

/

Antalya'dan Türkan Baştuğ

/

Balıkesir'den Sabiha Gökçül Erbay

Haberin Devamı

/

Bursa'dan Şekibe İnsel

/

Çankırı'dan Hatice Özgener

Haberin Devamı

/

Diyarbakır'dan Huriye Öniz Baha

/

Edirne'den Fatma Memik

Haberin Devamı

/

Erzurum'dan Nakiye Elgün

/

İstanbul'dan Fakihe Öymen

Haberin Devamı

/

İzmir'den Benal Nevzat İstar Arıman

/

Kayseri'den Ferruh Güpgüp

Haberin Devamı

/

Konya'dan Bahire Bediş Morova Aydilek

/

Malatya'dan Mihri Pektaş

Haberin Devamı

/

Samsun'dan Meliha Ulaş

/

Adana'dan Esma Nayman

Haberin Devamı

/

Sivas'tan Sabiha Görkey

/

Trabzon'dan Seniha Hızal

Haberin Devamı

Meclis'in ilk Marksist kadını

/

1965 seçimlerinde Behice Boran Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) Urfa milletvekili seçildi. Avrupa Parlamentosu'nda Türkiye'yi temsil etti. Boran 1970 yılındaki parti kurultayında TİP'in Genel Başkanı seçildi. 12 Mart 1971 muhtırası ile birlikte tutuklandı ve partisi kapatıldı. Boran, 15 yıl hapis cezası aldı. 1974 yılında ilan edilen genel afla serbest kaldı. 1975'te tekrar kurulan TİP'in yeniden genel başkanı seçildi. "Sosyalist doğulmaz, sosyalist yaşanır" diyen Boran, 12 Eylül 1980 darbesinin ardından kısa süre ev hapsinde tutuldu, daha sonra yurt dışına çıktı.

İlk kadın bakan

/

İlk kadın bakan 33. Hükümet'te Kadınların siyaset alanındaki mücadeleleri, 1971'de Nihat Erim başbakanlığında kurulan 33. Hükümet'te ilk kez bakan olarak görev almalarıyla devam etti. Parlamento dışından Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak görevlendirilen Türkan Akyol, ilk kadın bakan olarak tarihe geçti.

Haberin Devamı

Milletvekili seçilen ilk kadın bakan

/

Yıldırım Akbulut'un başbakanlığında kurulan 47. Hükümet'te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olarak görev alan İmren Aykut ise "milletvekili seçilen ilk kadın bakan" oldu. İmren Aykut, ilk kadın Başbakan Tansu Çiller'e kadar farklı bir boyut kazanacak siyasal mücadelede önemli bir kilometre taşı oldu.

İlk başörtülü vekiller

/

Başörtülü siyasetçiler 1999 genel seçimlerinde Meclis'e girdi. Söz konusu seçimde Merve Kavakçı Fazilet Partisi'nden İstanbul, Nesrin Ünal ise MHP'den Antalya milletvekili seçildi.

Haberin Devamı

/

Başörtülü vekillerden Ünal, yemininde ve genel kurul çalışmalarında başörtüsünü çıkarırken, Kavakçı protestolar nedeniyle yemin edemedi. Meclis'e başörtülü girilememesi uygulaması sürdü.

Başörtüsüyle yemin eden ilk vekil

/

Meclis'te başörtüsüyle yemin eden ilk kadın vekil ise 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri'nde AK Parti'den Ankara milletvekili seçilen Lütfiye Selva Çam oldu.

Haberin Devamı

Başörtülü ilk bakan

/

Bu seçimin ardından hükümet kurma süreci başlarken, partiler koalisyon görüşmelerinden de sonuç alamadı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçici hükümeti kurma görevini Ahmet Davutoğlu'na vermesinin ardından şu anda Cumhurbaşkanı Başdanışmanlığı görevini yürüten Ayşen Gürcan, geçici hükümette Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı olarak görevlendirildi. Vekil olmayan Gürcan, "ilk başörtülü bakan" oldu.

Milletvekili seçilen ilk başörtülü bakan

/

1 Kasım 2015'te yenilenen genel seçimlerin ardından AK Parti Denizli Milletvekili seçilen Sema Ramazanoğlu da 64. Hükümet'te Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı oldu. Ramazanoğlu böylece "milletvekili seçilen ilk başörtülü kadın bakan" olarak tarihe geçti.

Haberin Devamı

Kadınların temsil oranı

/

Kadınların seçimlere girdiği 1935'ten bu yana Meclis'e girmeye hak kazanan kadın vekil sayıları ve temsil oranları şöyle: 1935'te yüzde 4,5; 1939'da yüzde 3,7; 1943'te yüzde 3,5; 1946'da yüzde 1,9; 1950'de yüzde 0,6; 1954'te yüzde 0,7; 1957'de yüzde 1,3; 1961'de yüzde 0,7; 1965'te yüzde 1,8; 1969'da yüzde 1,1; 1973'te yüzde 1,3; 1977'de yüzde 0,9...

Kadınların temsil oranı

/

1983'de yüzde 3,0; 1987'de yüzde 1,3; 1991'de yüzde 1,8; 1995'te yüzde 2,4; 1999'da yüzde 4,2; 2002'de yüzde 4,4; 2007'de yüzde 9,1; 2011'de yüzde 14,4; 2015 (Haziran) yüzde 17,8; 2015 (Kasım) yüzde 14,7.

Haberin Devamı

Kadın bakanlar

/

Kadın bakanlar ise şu şekilde: Türkan Akyol 33. hükümette Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı 49., 50. hükümette Devlet Bakanı; Ayşe Nermin Neftçi 38. hükümette Kültür Bakanı, İmren Aykut 47. ve 48. hükümette Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, 53. hükümette Devlet Bakanı, 55. hükümette Çevre Bakanı; Tansu Çiller 49. hükümette Devlet Bakanı 50, 51, 52 hükümetlerde Başbakan; 54. hükümette Başbakan Yardımcısı; Güler İleri 49. hükümette Devlet Bakanı; Aysel Baykal 50. hükümette Devlet Bakanı; Önay Alpago 50. hükümette Devlet Bakanı; Işılay Saygın 51., 52., 54. ve 55. hükümette Devlet Bakanı ve Çevre Bakanı, 53. hükümette Turizm Bakanı; Ayfer Yılmaz 53. ve 54. hükümette Devlet Bakanı; Meral Akşener 54. hükümette İçişleri Bakanı; Aysel Çelikel 57. hükümette Adalet Bakanı; Melda Bayer 57. hükümette Devlet Bakanı; Güldal Akşit 58. hükümette Turizm Bakanı, 59. hükümette Devlet Bakanı; Nimet Baş (Çubukçu) 59. hükümette Devlet Bakanı, 60. hükümette Milli Eğitim Bakanı; Selma Aliye Kavaf 60. hükümette Devlet Bakanı; Fatma Şahin 61. hükümette Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı; Ayşenur İslam 62. hükümette Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı; Ayşen Gürcan 63. hükümette Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı; Beril Dedeoğlu 63. hükümette AB Bakanı ve Başmüzakereci; Sema Ramazanoğlu 64. hükümette Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı; Fatma Güldemet Sarı 64. hükümette Çevre ve Şehircilik Bakanı.