Afganistan'da Taliban'ın yönetimi ele geçirmesin üstünden 1 yıl geçti. Geçen sen bu zamanlarda çok sembolik görüntüler kayda geçmişti. O günlerden bugüne ülkede çok sayıda değişim yaşandı. Peki süreç nasıl başladı, 1 yılın sonunda Afganistan'da neler eskisi gibi değil? CNN TÜRK Dış Haberler editörü Enver Kaptanoğlu ve kameraman Sercan Sever, "Taliban ile 1 yıl" dosyası hazırladı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

AFGANİSTAN'DA DEĞİŞİMİN ÜZERİNDEN 1 YIL GEÇTİ

Her şey Sovyet işgaliyle başladı. İmparatorluklar mezarlığı olarak bilinen ülkede o günden sonra ne istikrar ne de huzur kaldı. Sovyetler çekildi, mücahitler kazandı ama önce yönetim kavgası, sonra bitmeyen savaş ve en sonunda da Taliban... Son 20 yıla dair her şeyin değiştiği ülke Afganistan. Geçtiğimiz yıl Taliban özellikle haziran ayında bir kez daha ülkenin tüm şehirlerini ele geçirmeye başlamış, son olarak da başkent Kabil'e girmişti. Ve 31 Ağustos gecesi ülkedeki son ABD askeri de ayrılmış, kontrol Taliban'a geçmişti. ABD askerlerinin ülkeden ayrılmasından bir kaç saat sonra, gün ağarınca CNN TÜRK ekibinin ilk girdiği yer Kabil Havalimanıydı. Ve bugün 1 yıl sonra bir kez daha ekibimiz Afganistan'a gitti.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

AFGANİSTAN DERİN EKONOMİK KRİZİN İÇİNDE

Geçtiğimiz yıl kaosun hakim olduğu sokaklarda, bugün yaşam normale dönmüş görünüyor. Geçen yıl Taliban'ın Kabil'e girerek yönetimi ele geçirdiği günlerde en büyük sorun ekonomikti. Binlerce kişi banka hesaplarına ulaşamamış, parasız kalma korkusu yaşamıştı. O günlerde kabil esnafıyla konuştuğumuzda ekonominin durmasından yakınıyordu. Aradan geçen 1 yılda yine Kabil'de bir pazar yerinde esnafa mikrofon uzattığımızda durumun çok da değişmediğini fark ediyoruz. Ekonomik krizin boyutunu anlatmak gerekirse, Taliban öncesinde litresi 32 Afgani olan benzinin Taliban sonrasında 92 Afgani'ye çıktığını görüyoruz.

AFGAN KADINLAR TÜM ZORLUKLARA GÖĞÜS GERİYOR

Ve Taliban'ın dönüşüyle en büyük sorunu kuşkusuz kadınlar yaşıyordu. Kadın haklarından söz etmek artık mümkün değildi. Ülkenin ismini Afganistan İslam Emirliği olarak değiştiren Taliban, şeriat kanunları gereği kadınların da buna uygun yaşamasını istiyor. Bu da özellikle kadınların çalışma hayatından tamamıyla silinmesi anlamına geliyor. Taliban sonrası kadınların çalışmasına izin verilmiyor. Kadınların çalışma hayatından el çektirilmesi kadar önemli bir konu da ülkedeki kız çocuklarının eğitiminin engellenmesi. Taliban halihazırda 6. sınıf ile 12. sınıf arasındaki kız çocuklarının okula gitmesine izin vermiyor. Kızlarını okutamayan bir çok aile Afganistan'dan ayrılmayı düşünüyor. Taliban bunu kaynak ve personel yetersizliği ile açıklasa da bu Afganistan'ın gelecek nesillerinin kaybolması anlamına geliyor. Onlar Afganistan'ın dünya kadar sorununu sırtlarında taşıyorlar adeta. Çoğu, çocuğuyla birlikte yasam savaşı veriyor. Ülkenin sessiz çığlığını Afgan kadınlar atıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

23 MİLYON KİŞİ GIDAYA ERİŞİM SIKINTISI ÇEKİYOR

Ülkenin en mühim sorunlarından biri gıda krizi. Türk sivil toplum kurulusu "Yeryüzü Doktorları"nın organizasyonuyla, bir kaç günlük de olsa bu krizi unutmuş ya da ötelemiş oldu emektar kadınlar. Ama çok daha kesin çözümlere ihtiyaçları var.

Afganistan, Taliban öncesinde de dünyanın en yoksul ülkelerinden biriydi. Özellikle gıdaya erişim konusunda dış yardımlara bağımlıydı. İnanılmaz boyutlardaki insani kriz, Taliban'ın kontrolü ele geçirmesinden bu yana daha da karmaşık ve şiddetli bir hal aldı. İş kayıpları, nakit sıkıntısı ve yükselen fiyatlar Afganistan'da yeni bir açlık krizi yarattı. 22,8 milyon Afgan ya da nüfusun yarısından fazlası yeterli gıdaya ulaşamıyor. Ülke, yerel para biriminin tüm zamanların en düşük seviyesinde olması ve gıda fiyatlarının yükselmesiyle ekonomik çöküşün eşiğinde. Yetersiz beslenme 34 ilin 25'inde acil durum eşiklerinin üzerinde. Önümüzdeki 12 ay içinde 5 yaşın altındaki çocukların neredeyse yarısının, hamile ve emziren kadınların dörtte birinin hayat kurtarıcı beslenme desteğine ihtiyaç duymasıyla daha da kötüleşecek gibi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

YERYÜZÜ DOKTORLARI ÇARE OLMAYA ÇALIŞIYOR

Afganistan halkı son 1 yılda derin ekonomik krizin etkilerini en ağır şekilde yaşıyor. Ekonomik kriz maddi yetersizliği, maddi yetersizlik de temel gıda maddelerine ulaşımı güçleştiriyor. Bu durumun özellikle çocuklar üzerinde ölümcül etkileri oluyor. Tabi Afganistan'ın genelinde hastanelere ulaşmak başkent Kabil'deki kadar kolay değil. 39 milyon nüfuslu Afganistan'da ülke genelinde bir çok merkezde hastane bulunmuyor. O yüzden sağlık hizmetlerine ulaşmak da oldukça güç. Ancak Yeryüzü Doktorları'nın organizasyonu ile Afganistan'da mobil sağlık ekipleri kuruldu. Afganistan genelinde bu tarz 11 mobil sağlık ekibi bulunuyor. Daha fazla maddi kaynak ile bu ekiplerin artırılması, Afgan sivillerin özellikle kırsal kesimlerde sağlık hizmetine ulaşması demek.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

KABİL'DE ULU ÖNDER ATATÜRK

Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün adı Afganistan’ın başkenti Kabil’deki çocuk hastanesinde de yaşatılıyor. Hastane, her gün yüzlerce çocuğa ücretsiz tedavi hizmeti sunuyor. 1983 yılında açılan hastane, 1991'de Türkiye'nin yardımıyla çocuk hastanesine dönüştürüldü ve ismi Atatürk Çocuk Hastanesi olarak değiştirildi. 2011'de ise TİKA tarafından kapsamlı bir tadilattan geçirildi. Binlerce Afgan çocuğa ücretsiz sağlık hizmeti veren hastane 200 yatak kapasitesine sahip.

TALİBAN'IN BEDELİNİ AFGANİSTAN'DA SİVİLLER ÖDÜYOR

Son 45 yılında savaşlar, terör saldırıları ve çatışmalar ile zor günler geçiren Afganistan, şimdi insani açıdan daha zoruyla karşı karşıya. Afganistan tarihinde Taliban'ın ikinci kez yönetime geldiği 2021, Afganistan'da her şeyi daha da içinden çıkılamaz bir duruma sokmuş görünüyor. Uluslararası toplum Taliban'ı tanımak için bazı adımlar atmasını bekliyor. Artık yönetimin tek hakimi durumuna gelen Taliban ise bir yıldır bu adımları atmaya hevesli görünmüyor. Taliban'ın kendi kural ve ideolojisinin bedelini Afganistan halkı ödüyor. Peki, Afgan halkı bu bedeli ödemeye daha ne kadar katlanacak? Afganistan aradan geçen bir yılda sorunlarına yenisini eklerken bu sorunları yakın gelecekte çözümü pek kolay gözükmüyor.