Uzman isim açıkladı: Ege fayı, Marmara'yı etkiler mi?

Ege Denizi Gökçeada açıklarında dün 5,2 büyüklüğünde deprem meydana gelmişti. O deprem ne anlatıyor? Nereye dikkat etmeli? Ege Denizi'nde meydana gelen depremin İstanbul’da beklenen büyük depremle bağlantısı nedir? Marmara Denizi'nde yer alan Adalar ve Kumburgaz faylarının kırılması durumunda ne tür etkiler bekleniyor? İstanbul’da yapı stoğunun depreme dayanıklılığı ne durumda ve hangi bölgeler en yüksek risk altında? Deprem Uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş detayları aktardı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Deprem Uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş detayları şu ifadelerle aktardı:

Bu 6.2’lik depremin meydana geldiği bölgede, beklenildiği gibi fazla gerilme birikmemişti. Peki, beklenen gerilmenin birikmediğini nereden anlıyoruz? Eğer burada aşırı bir gerilme olsaydı, 6.2’lik deprem tetiklenmeden kendi kendine gerçekleşirdi. Olgun bir meyve, olgun bir elma, hiç sallamadan ağaçtan kendiliğinden düşer. Ama olmamış bir meyveyi sallarsanız düşer. Yani 6.2’lik deprem kendiliğinden değil, tetiklemeyle oluşmuş bir depremdir.

36 dakika önce meydana gelen 3.9 veya 4 büyüklüğündeki bir deprem, stres transferi yaparak 6.2’lik depremin oluştuğu Silivri tarafına stres aktarmış ve bu şekilde kırılma eşiği aşılmıştır. Dolayısıyla, kırılma eşiği stres transferiyle sağlanmıştır.

6.2’lik deprem neden doğuya doğru kırıldı?

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

1999 İzmit Depremi’nden sonra, depremselliğin batıya göç edeceği, İstanbul’a doğru ilerleyeceği ve İstanbul’u kıracağı söyleniyordu. Bu öngörü tarihsel depremlere dayanıyordu. Ancak depremsellik batıya doğru göç etmektedir. Bu, hem uluslararası yayınlarla ispatlanmıştır hem de bu son deprem, depremselliğin Marmara’nın batısına doğru ilerlediğini göstermektedir.

6.2’lik deprem neden Marmara’yı boydan boya kırmadı?

Neden İstanbul’un Avcılar tarafına geçmedi? Neden Avcılar’da durdu? Neden Adalar fayını kırmadı? Oysa beklenen 7.4 ya da 7.5 büyüklüğünde bir depremdi. Bu olmadı.

Buradaki en önemli soru şudur: Deprem neden Avcılar’da durdu?

Bunun en basit cevabı: Avcılar’da yeterli gerilme yoktu. 6.2’lik depremin oluşturduğu gerilimi Avcılar karşılayabildi. Yeterli gerilme, fayın yıllık hareketine bağlıdır. Kuzey Marmara Fayı yılda 23 mm hareket ediyor. Eğer bu fay kilitli ise, yani Avcılar Fayı belirli bir derinlikte kilitli ise, bu hareket sonucu gerilme birikir. Ancak fay kilitli değilse ve rahatlıkla hareket edebiliyorsa, o bölgede gerilme ve dolayısıyla deprem enerjisi birikmez, büyük deprem oluşamaz.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Burada deprem neden durdu?

Örneğin Maraş’ta küçük bir deprem, Doğu Anadolu Fay Hattı’nı boydan boya kırdığı gibi, paralelindeki fay sistemlerini de kırmıştı. Peki, 6.2’lik bir deprem neden Marmara’yı boydan boya kıramadı?

Eğer 4 veya 4.2 büyüklüğündeki bir deprem, 6.2’lik bir depremi 36 dakika içinde tetikleyebiliyorsa, 6.2’lik bir depremin de Avcılar’ı kırması gerekirdi. Demek ki Avcılar kırılmaya hazır değil. Avcılar’da depremin durmasının nedeni bu.

Olası senaryo ne?

Avcılar büyük ihtimalle “krip” yapıyor. Yani deprem enerjisini yüzeysel olarak harcıyor. Bu da bölgede büyük bir deprem enerjisinin birikmediğini gösteriyor.

Bunu destekleyen bilimsel veri var mı?

İstanbulluları bir miktar rahatlatabilecek bilimsel bir veriden bahsedeyim: 2016 yılında Kuzey Marmara Fayı’nın Avcılar segmenti üzerinde çok uluslu çalışmalar yapıldı. Bu segment, Marmara Fayı’nın Küçükçekmece Gölü’nden geçen kuzeybatı doğrultulu, sağ yönlü tali kolu üzerinde yer alıyor. Yapılan çalışmalar sonucunda, Küçükçekmece Fayı’nın yılda 5 mm hızla hareket ettiği ve kilitlenme derinliğinin 1 kilometreden az olduğu belirlendi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bu ne anlama geliyor?

Bu, bölgede gerilmelerin fazla olmadığı anlamına geliyor. Bu durum İstanbulluları bir nebze rahatlatabilir. Ancak tekrar etmekte fayda var: İstanbul’un deprem tehlikesi hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir. Ancak olası bir depremin boyutu da, mevcut ve güncel bilimsel veriler ışığında yeniden değerlendirilmelidir.

Sadece tarihsel depremlere odaklanmak doğru değildir; çünkü faylar zamanla davranışlarını değiştirebilir. En doğru deprem tahmini, fayların günümüzde deprem enerjisi biriktirip biriktirmediğini ve bu enerjinin miktarını belirleyebilmektir. Deprem tahmini budur.