SON DAKİKA
Buğday Nasıl Yetişir? Türkiye'de Buğday En İyi Nerede Yetişir?
Üretiminde dünya liderleri arasında yer aldığımız buğday, ülkemizde her yıl yaklaşık 20 milyon tonluk üretimiyle dikkat çekiyor. Un, makarna, ekmek gibi temel besinlerin ham maddesi olarak öne çıkan buğday; yaklaşık 20 farklı çeşidiyle tarımda çeşitlilik sunuyor. Nasıl yetiştiği merak edilen buğday, iklim ve toprak yapısına göre farklı bölgelerde verimlilik gösteriyor. Peki, Türkiye'de en iyi nerede yetiştiriliyor? Buğday tarımında nelere dikkat edilmeli? İşte tüm detaylar
Türkiye’nin temel tarım ürünlerinden biri olan buğday, hem iç tüketim hem de ihracat açısından stratejik bir öneme sahip. Ekmeklik ve makarnalık buğday başta olmak üzere; kavuzlu buğday ve doğu buğdayı gibi çeşitli türlerle üretim yapılırken, Türkiye her yıl milyonlarca ton buğday üretiyor ve buğdaydan elde edilen ürünleri dünya pazarına sunuyor.
Türkiye'de buğday üretiminin büyük kısmını ekmeklik buğday oluştururken, makarnalık buğday da özellikle sanayi için büyük önem taşıyor. Ayrıca yerel üretimde; kavuzlu buğday (siyez, karakılçık gibi atalık tohumlar) ve doğu buğdayı da öne çıkıyor. Bu çeşitlilik, hem beslenme alışkanlıklarına hem de bölgesel tarımsal yapıya göre değişiklik gösteriyor.
Türkiye, işlenmiş buğday ürünlerinde de güçlü bir ihracatçı konumunda. Her yıl 100’den fazla ülkeye yaklaşık 400 bin ton un ihraç ediliyor. Özellikle Afrika ve Asya pazarlarında Türk unu büyük talep görüyor. Benin, Japonya, Irak, Angola ve Kamerun gibi ülkeler, Türkiye'den en çok makarna ithal eden ülkeler arasında yer alıyor.
Buğday, iklim koşullarına bağlı olarak dünyanın pek çok bölgesinde yetiştirilebilen dayanıklı bir tahıldır. Aşırı sıcaklık farklarının olmadığı, serin ve ılıman iklimler buğday için en uygun alanlardır. Türkiye’de buğday ekimi genellikle Kasım-Aralık aylarında yapılır. Geç ekim tercih edilecekse, bu süreç en geç Ocak ayı sonuna kadar tamamlanmalıdır. Erken ekimle birlikte bitkinin kışa daha dirençli girmesi sağlanır, bu da rekolteyi olumlu etkiler.
Dünyada En Çok Buğday Nerede Yetişiyor?
Küresel ölçekte bakıldığında, buğday üretiminde Çin, yaklaşık 120 milyon hektar ekim alanı ile lider konumdadır. Hemen ardından yılda 93 milyon ton ile Hindistan ve 75 milyon ton ile Rusya gelir. Ayrıca ABD, Fransa, Kanada, Ukrayna, Almanya ve Fas gibi ülkeler de buğday üretiminde ön sıralarda yer almaktadır.
Türkiye genelinde buğday tarımı neredeyse her bölgede yapılabilse de, en yüksek üretim Konya Ovası’nda gerçekleşmektedir. Konya, hem iklim koşulları hem de geniş tarım arazileri sayesinde buğday üretiminde liderdir. Ankara, Diyarbakır, Tekirdağ ve Şanlıurfa gibi iller de yüksek rekolteye sahip diğer bölgeler arasında yer alır.
Bununla birlikte Yozgat, Sivas, Balıkesir ve Çorum, yıllık buğday üretim miktarlarıyla dikkat çeken şehirlerdir. Modern tarım teknikleri, etkili gübreleme ve zararlı organizmalarla mücadele yöntemleri sayesinde bu bölgelerde verim her geçen yıl artmaktadır.
Buğday verimliliğinde en önemli faktörlerden biri de toprağın organik madde içeriğidir. Organik yönünden zengin, iyi havalanan ve su tutma kapasitesi dengeli topraklar buğday için en uygun tarım alanlarıdır. Ayrıca kışlık ekim, yazlık ekime göre 3 ila 4 kat daha fazla verim sağlayabilmektedir. Bu nedenle özellikle İç Anadolu gibi karasal iklim bölgelerinde kışlık buğday tercih edilmektedir.