SON DAKİKA
Doğanın Hayat Kaynağı: Akarsuların Özellikleri Ve Önemleri
Yüzyıllardaki beri hayvanlar ve insanlar için büyük önem taşıyan akarsular, hayatın devamlılığı için de vazgeçilmezdir. İlk büyük medeniyetler için her zaman akarsu kenarlarında yerleşim yeri kurması da aslında tesadüf değildir. Akarsu sayesinde ise, en temel ihtiyaç olan tarımsal faaliyetini sürdürebilen ve akarsuların getirdiği verimli alüvyonlar sayesinde hem tarım hem de hayvancılık konusunda önemli ilerlemeler yaşandı.
Doğanın Hayat Kaynağı: Akarsuların Özellikleri ve Önemleri
Akarsular, günümüzde çok daha fazla önem taşıyor. Artık akarsular sadece tarımda sulama yapmak için değil aynı zamanda enerji elde etmek içinde sıkça kullanılıyor. Bu sayede yapılan dev barajlar, günümüzde de giderek artan nüfus ve bunun getirdiği bazı ihtiyaçlar çerçevesinde enerjiye olan ihtiyacın önemli bir kısmını da karşılıyor.
Binlerce kilometre uzunluğuna sahip olan dağların arasından, onları milyonlarca yıl içinde aşındırarak uygun yerlerde biriktiren akarsular, aynı bir ekskavatör gibi görev yapar. Her yıl ortalama olarak 1.5 milyar ton gibi bulunduğu çevredeki kayaçları önemli ölçüde aşındıran akarsular, bunları çevresinde ya da denize aktığı bir ağzında biriktirirler.
Ölen bir hayvan ise çok hızlı bir şekilde bir akarsu tarafından sürüklenir ve onu biriktirdiği yere bırakarak her biriktirme sürecinde yer alan ölü hayvan bedeni ya da bitkiyi tıpkı dış süreç ve etmenlerden koruması bizim için oldukça önemlidir. Bu durumun çok hızlı bir şekilde gerçekleşmesi gerekir. Uzun bir süre doğada korumasız olarak bulunan hayvan cesedinin fosilleşmesi ise oldukça düşük bir ihtimaldir.
Bu sayede ise, tortul kayaçlar içinde yer alan organik materyaller, o yumuşak alüvyon içinde tıpkı bir kalıp görevi görerek ve zamanla üst üste yığılan alüvyonun taşlaşması (diyajenez) ve sıkışması sonucunda koruyucu bir kılıf etkisi görür. Fakat bu görevi sadece akarsular gerçekleştirmez. Ama akarsuların bu olaydaki görevi ve önemi oldukça büyüktür.
Akarsuların Önemi
Akarsular, insanların sadece enerji ve tarım ihtiyacını karşılamasının dışında bir de yaşadığımız coğrafyanın şekillenmesinde çok önemli bir dış etmen ve süreci olarak bilinir. Milyonlarca yıllık bir jeolojik zaman içinde adeta süreç ve iç etmenlerin meydana getirdiği yüksek bazı topoğrafyaları kazımak için oluştuğunu da gözlemleyebiliriz.
İçinde bulunan aşındırma gücü sayesinde ise, en güçlü kayaçları bile bu uzun süre içinde aşındırarak deniz seviyesine kadar indirebilirler. İç etmenler ise, yükselme görevini sürdürürken akarsular ise bulunduğu bölgeyi deniz seviyesine indirebilmek için uğraşılar.
Akarsuların meydana gelmesi ve belirli bir yatak eğiminin içinde binlerce kilometre boyunca yol alarak, sularını ve içinde taşımış olduğu yükü denize boşaltması oldukça karmaşık ve uzun bir süreçtir. Morfojenetik olan bölgeler içinde ise, en önemli biriktirme, aşındırma ve bunun sonucunda en geniş coğrafyalara yayılan tüm bu şekiller, jeomorfoloji yani halk arasındaki ismi ile yeryüzü şekli bilimi için çok büyük bir önem taşır.