SON DAKİKA
Domates: Meyve Mi Sebze Mi? Botanik Ve Gastronomi Bağlamında İnceleme
Domates yaz aylarının vazgeçilmez ve en sevilen lezzetleri arasında yer alıyor. Domatesler, özellikle de yaz sezonunun en çok tüketilen ve en gözde ürünlerinden birisidir. Mutfak dünyasında ise genellikle sebzelerin yanında yer alırlar. Ama bunlar meyve olarak da tanımlanabiliyor.
Domates: Meyve mi Sebze mi?
Besin bakımından, meyve ve sebzeler zengin mineral, vitamin ve lif kaynakları olduklarından sıkça dikkat çeker. Pek çok ortak noktaları olmasına rağmen, meyve ve sebzelerin çeşitli farklılıkları da vardır. Meyve ve sebzeyi birbirinden kolaylıkla ayırt etmek için genellikle kullanıldığı yemeklere de dikkat çekilir.
Dış görünüşleri de sıkça incelenir. Hatta tatlı bir tada sahip olanlara genellikle meyve, tatlının dışındakiler ise sebze olarak bilinir. Ama bu işe biraz bilimsel olarak yaklaşıldığı zaman, durum sanıldığı kadar da basit değildir.
Meyve, aynı zamanda tohumları taşıyan da bir organdır. Çiçeğin dişi bir organıdır ve döllenme sırasında da farklılaşır. Yumurtalığın gelişmesi sonucunda ise meydana gelen tohumları taşımaya yardımcı olur. Besinler üzerine gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda da, çekirdeği olan besinler genellikle, “meyve” olarak sınıflandırılır.
Ülkemizde ise, çeşitli şekillerde yetiştirilen domatesler, çekirdek kurutma usulü ile de toprakta yetiştirilir. Domates yıllardır sebze olarak bilinse de aslında bir çeşit meyvedir.
Botanik ve Gastronomi Bağlamında İnceleme
Meyve ve sebzelerin botanik olarak sınıflandırması, öncelikle bitkinin söz konusu olan kısmının yapı ve işlevine dayanır. Meyveler ise çiçeklerden meydana gelir ve tohumları vardır. Aynı zamanda bitkinin üreme sürecine yardımcı olur.
En çok bilinen meyveler arasında şeftali, elma, ahududu ve yaban mersini bulunur. Diğer yandan sebzeler, bitkinin, gövdeleri, kökleri, yaprakları ya da diğer yardımcı kısımlarıdır. Bazı iyi bilinen sebzeler içinde ise ıspanak, havuç, marul, pancar ve kereviz bulunur.
Botanik Olarak Domates
Bilime göre domates, bir çeşit meyvedir. Bütün meyvelerin içinde ise tek bir tohum ya da çok sayıda tohum yer alır. Aynı zamanda bir bitkinin çiçeğinden büyür ve gelişir. Diğer meyveler gibi, domatesler de asmada buluna küçük sarı çiçeklerden meydana gelir ve doğal olarak da çok sayıda tohum içerir.
Bu tohumlar ise, daha sonra hasat edilebilir ve ileride daha fazla domates bitkisi üretebilmek için de sıkça kullanılabilir. Bazı modern domates bitkisi çeşitleri, tohum üretimini durdurabilmek için kasıtlı bir şekilde yetiştirilmiştir. Bu nedenle de domates botanik olarak bitkinin meyvesi olarak kabul edilir.
Mutfak Sınıflandırması
Mutfakta yemek pişirmeye gelince, meyve ve sebzelerin sınıflandırma sistemi ise, bunların botanik olarak nasıl sınıflandırıldıklarına göre değişiklik gösterir. Mutfak uygulamalarında kullanılan meyve ve sebzeler öncelikle de lezzet profillerine göre sıkça kullanılır ve kolaylıkla uygulanır.
Genellikle, bir meyve oldukça yumuşak bir dokuya sahiptir ve tatlı yapma eğilimindedir. Aksine, bir sebze tipik olarak muhtemelen acı ve yumuşak bir tada da sahiptir.