Kadınların dilinden dökülen motifler! Anadolu’da bir dokuma kültürü: Karnavas Bezi

Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel El Sanatları Bölümünden Prof. Dr. Ayşe Aslıhan Eroğlunun Karnavas Bezi ile alakalı yaptığı araştırmada Karnavas, dokuması ile kültürel kimliğini oluşturmuş yörelerinden biridir. ifadesini kullandı.Karnavas bezi Erzurumun Olur İlçesi Ormanağzı Köyünde dokunuyor ve adını köyün eski adı olan Karnavas tan alıyor. Prof. Dr. Ayşe Aslıhan Eroğlu, yaptığı araştırmada ve yayınladığı makalede karnavas bezi ile ceciminin yöreye özgü karakteristik özellikler gösterdiğini belirterek, Sadece bu köyde dokunan Karnavas bezi, köy kadınları tarafından başörtüsü olarak kullanılmaktadır. Yörenin dokumacılıkla ilgisi eski dönemlere kadar uzanmaktadır. Geçmişte dokumalarda yün kullanılırken, pamuğun bölgeye gelmesiyle pamuklu dokumaya geçildiği eski sandıklardan çıkan yün dokuma Karnavas başörtülerinden anlaşılmaktadır. Boyalar eskiden doğal malzeme ve bitkilerden elde edilmişse de günümüzde suni boyalar kullanılmaktadır. dedi. Yaklaşık 200 yıllık geçmişe sahip olan Karnavas Bezinin yöre kadınları tarafından örtünme amaçlı kullanıldığını anlatan Eroğlu, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisinde kaleme aldığı makalede, Karnavas Bezi teknik, malzeme ve desen açısından benzer Anadolu dokuma özelliklerini taşımasının yanı sıra geleneksel özellikleri de bünyesinde barındırması açısından önem arz etmektedir. Dokumasının pamuklu ve görsel açıdan zengin olması nedeniyle günümüzde farklı alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Tunik, yelek, fular, yeni doğan seti gibi ürünler için Karnavas bezi dokunmuş ve dikilmiştir. Masa örtüsü, runner, perde dokunarak Karnavas bezinden üretilmiş yeni ürünlerin ortaya çıkması sağlanmıştır. Araştırmalar neticesinde yöre halkının motiflerin anlamlarını bilmediği, başörtüsü olarak sadece yaşlıların kullanmaya devam ettiği görülmektedir. şeklinde konuştu. Karnavas Bezinin Türk Kültüründen çok derin anlamlar ve duygular yansıttığını ifade eden Prof. Dr. Ayşe Aslıhan Eroğlu, şöyle devam etti, Geçmişte kadınlar dile dökemedikleri duygularını dokumalarda kullanılan motiflere yansıtırlardı. Karnavas kadınları da çeyizlerine 40- 50 adet Karnavas Bezinden dokudukları başörtülerini gittiği evin kadınlarına çeyizinden çıkararak hediye ederlerdi. Dokuma da kullanılan motiflerin anlamları göz önüne alındığında gelinin; evinize bereketle geldim, neslinize yeni nesiller katmaya geldim. Allah bizi nazarlardan korusun düşüncesini taşıdığı anlaşılmaktadır. Yeni gelinlerin bu dokumayı dokuyarak yeni evlerine gitmeleri iyi dileklerle aileye katılmalarının somut örneği olarak görülebilir.