Alman düşünür ve komünizmin kurucusu Karl Marx, 1818 yılında doğdu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Alman filozof, devrimci, iktisatçı, gazeteci, filozof ve siyasetçi Karl Marx, felsefede diyalektik materyalizm akımının, ekonomik, siyasi ve felsefi bir sistem olarak da komünizmin kurucusudur.
 
5 mayıs 1818'de Almanya'nın Rhine eyaletinin Trier kasabasında doğdu. Orta öğretimini Trier'de tamamladı. Bonn ve Berlin üniversitelerinde hukuk öğrenimi görürken tarih ve felsefeyle ilgilendi, Hegelci E. Gans'ın derslerini izledi.
 
1841 yılında, 'Demokritos'un ve Epikuros'un Doğa Felsefelerinin Farklılıkları' adlı doktora tezinde, dinin materyalist felsefe açısından eleştirisini yaptı.
 
Sol Hegelcilere katılarak Bauer kardeşlerle dostluk kurdu. Bir yandan da Feuerbach'ın etkisinde kalıp 1842'de muhalefetteki radikal burjuvalar tarafından kurulan 'Rheinische Zeitung' gazetesinin yazı işleri yöneticiliğini yaptı.
 
Saint-Simon, Fourier, Proudhon gibi yazarları okuyarak Fransız sosyalizmini tanımaya çalıştı. 1843'te çocukluk arkadaşı Jenny von Westphalen ile evlendi.
 
'Rheinische Zeitung' 1843'te kapatıldıktan sonra Paris'e yerleşti. 1844'te 'Fransız-Alman Yıllıkları'nı yayımladı. Derginin bu ilk ve tek sayısında, 'Yahudi Sorunu' adlı yazısıyla siyasal savaşım konusundaki görüşlerini ilk kez açıkladı.
 
Aynı yıl Engels'le dostluk kuran Marx okurken tuttuğu notlardan oluşan '1844 El Yazmaları'nda, ana temasını yabancılaşmanın oluşturduğu hümanist bir felsefe geliştirdi.
 
Engels'le ortak ilk metninde ('Kutsal Aile', 1845) tarih felsefesini materyalist görüş açısından eleştirdi. 1845'te 'Vorwarts' gazetesi yazı kurulu üyeleriyle birlikte sürülünce Brüksel'e yerleşti.
 
Birkaç ay sonra Engels'in de Brüksel'e gitmesiyle ortak eserlerinin ikincisini ('Feuerbach Üzerine Savlar', 1845) ve üçüncüsünü ('Alman İdeolojisi', 1845-1846) yayımladı.
 
Kuramsal çalışmalarının yanısıra, sosyalist işçilerle ve Alman göçmenlerle ilişkilerini sıklaştırdı. Brüksel Alman İşçileri Derneği'ni kurdu ve Engels'le birlikte bir komünist yazışma ağı oluşturdu.
 
Komünistler Birliği'nin isteği üzerine 'Komünist Manifesto'yu yazdıkları bu yıllar, ikisi için de geçmişteki felsefi bilinçleriyle hesaplaşma ve tarihsel maddeciliği geliştirme yılları oldu. Bu yüzden, geçmişten kopuşları hem siyasi hem de kuramsaldı.
 
1848 İhtilali patlak verince, Belçika'dan sınır dışı edilen Marx, Köln'e yerleşerek, 'Neue Rheinische Zeitung' gazetesini çıkarmaya başladı. Bu gazetede işçilere yönelik makaleler yayımladı ('Ücretli Emek' ve 'Sermaye', 1849).
 
Almanya'dan, hemen sonra da yeniden Fransa'dan sınırdışı edilince, 1849 yılında, ömrünün sonuna kadar kalacağı Londra'ya yerleşti. Yoksulluk içinde yaşadığı bu dönemde iktisat incelemelerine ağırlık verdi.
 
Temel eseri olan 'Kapital'i hazırlamaya başladı. 1851-1861 yıllarında 'The New York Daily Tribune' gazetesinin Avrupa muhabirliğini yaptı.
 
1864'te Uluslararası İşçiler Derneği'nin kurucuları arasında yeraldı. Birinci Enternasyonal'in açılış konuşmasını ve tüzüğünü yazdıktan sonra, 'Kapital'in birinci cildini Almanya'da yayımlattı (1867).
 
Kızını görmek için gittiği Paris'te Paris Komünü'ne tanık oldu. İngiltere'ye dönünce 'Fransa'da İç Savaş' (1871) adlı eserinde bu devrim denemesini değerlendirdi.
 
'Kapital'i yazmayı sürdürürken, işçi partilileri programlarının oluşturulmasına da etkili biçimde katıldı; Alman, Fransız, Hollandalı, Belçikalı, Rus, ABD'li, İngiliz devrimcilerle örgütlenme çalışmasında bulundu.
 
Dühring'e karşı tartışmada Engels'i destekledi. 'Anti-Dühring'in (1878) bir bölümünde Engels'le çalıştıktan sonra hastalandı ve çalışmalarını büyük ölçüde yavaşlattı. 14 mart 1883'te Londra'da hayata veda etti.
 
Bazı eserleri
 
'Alman İdeolojisi' (1845-1846), 'Komünist Manifesto' (1847-1848), 'Louis Bonaparte'in 18 Brumaire'i' (1852), 'Fransa'da Sınıf Savaşımları' (1850), 'Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı' (1859), 'Kapital' (1867) (ikinci ve üçüncü ciltleri Marx'ın taslaklarına uygun olarak onun ölümünden sonra Engels tarafından düzenlenerek yayımlandı), 'Fransa'da İç Savaş' (1871), 'Gotha Programının Eleştirisi' (1875)
 
Türkçeye tamamı çevrilmemiş olmakla birlikte, Engels ile birlikte kaleme aldıkları bütün eserlerinin (Marx-Engels Werke) İngilizce baskısı 50 kalın cilt tutar.
 
Günün diğer önemli olayları
 
1821: Napolyon Bonapart, sürgün edildiği St. Helene Adası'nda hayata veda etti.
1834: İlk anakara demiryolu hattı Belçika'da açıldı.
1925: Atatürk Orman Çiftliği'nin kuruluş çalışmalarına başlandı.
1925: Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e suikast girişimi gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırılan Manok Manukyan idam edildi.
1947: Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Norveç; bir araya gelerek Avrupa Konseyi'ni kurdu. Türkiye, Avrupa Konseyi'ne Ağustos 1949'da katıldı.
1952: Kibrit tekeli kalktı.
1955: Türk Kadınlar Birliği'nin girişimiyle her yıl mayıs ayının ikinci pazar gününün Anneler Günü olarak kutlanmasına karar verildi. TKB, Nenehatun'u yılın annesi seçti. Anneler Günü'ne ilişkin ilk resmi öneri, 1872'de ABD'li Julia Howe'dan geldi.
1956: Ece Özbayrak, 10'uncu Daktilografi Şampiyonası'nda, dakikada 735 vuruşla dünya rekoru kırdı.
1960: Sovyetler Birliği, bir süredir kayıp olan ABD'ye ait casus uçağı U-2'yi düşürdüğünü açıkladı.
1960: Ankara'da öğrenciler 555K (beşinci ayın beşinde saat 17.00'de, Kızılay'da) koduyla bir gösteri yaptı.
1961: Alan Shepard, ABD'nin uzaya gönderdiği ilk insan oldu.
1968: Fransa'da, Vietnam Savaşı nedeniyle ABD karşıtı gösterilerde altı öğrencinin tutuklanması üzerine Daniel Cohn-Bendit liderliğinde 30 bin öğrenci barikatlar kurarak Paris'te ayaklandı; Sorbonne Üniversitesi kapatıldı.
1990: İlk özel televizyon kanalı olan Magic Box şirketinin Star 1 televizyonu programlı yayına başladı.
1994: Naim Süleymanoğlu, Çek Cumhuriyeti'nde yapılan Avrupa Halter Şampiyonası'nda 64 kiloda dünya rekoru kırarak üç altın madalya aldı.
 
Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
Mart ayı arşivi
Nisan ayı arşivi
1 mayıs
2 mayıs
3 mayıs
4 mayıs