SON DAKİKA
Cesaret korkuya direnmektir
Küresel salgına dönüşen koronavirüs ülkemizde de kendini yoğun şekilde gösteriyor. Hepimizin endişeli olduğu bu dönemi, atlatabilmemiz için birlik ve beraberlik içinde kurallara uyarak hareket etmemiz ve uyarılara kulak vermemiz gerekiyor. Bu zor günlerde Hürriyet Bursa olarak iş ve cemiyet hayatının tanınmış isimleriyle koronavirüslü yaşam hakkında kısa sohbetler gerçekleştirdik ve bir yazı dizisi hazırladık. Birlikte başarmak dileğiyle.
ENGİN NAKUŞ: NÖROLOJİ UZMANI
Koronavirüs hayatımıza ışık hızıyla girdi. Geleneksel sağlık sistemlerimizi felç ederek bizi hasta-hastane denklemi üzerinden oluşan anlayışımızı değiştirmeye zorluyor. Hepimizin aklında benzer sorular var. Kaç kişinin hasta olacağını, kaç kişinin öleceğini, ne kadar süreceğini kestirmeye çalışıyoruz. Geçen yüzyıla nazaran 2020 bir salgının daha hızlı yayılmasına yol açacak imkanları içeriyor. Daha kalabalık şehirlerde, son derece yoğun ulaşım ağıyla her yere kolayca ulaştı. Koronavirüsü yenmek için üç şeyin değişmesine ihtiyacımız var.
EVLERDE TEST
1: Hastaları hastaneye taşımak yerine testleri hastalara taşımalıyız. Bunun bir kaç yolu var. Arabada korona testi şeklinde yapabiliriz. Yolcular aracından çıkmadan sürüntü ve kan örneklerini vererek tanılarını alır. Veya yayalar için işlek yerlerde negatif basınç odalarıyla kişilerden örnek alınabilir. Bundan başka kendinde corona şüphesi olan hastaların 112 vasıtasıyla evlerinden çıkmaya gerek kalmadan evlerinde test yapılarak tanı ve tedavi alabilirler. Bununda ötesinde kişiler test kitlerini satın alıp kendilerine tanı koyabilmelerine olanak sağlanabilir.
TAKİP
2: Takip; Bir kişi korona tanısı aldığında ona ve yakınlarına sorarak kimlere bulaştırmış olduğunu düşünüyoruz. Ama elimizde daha iyi bir seçenek var; telefonlarımız. Singapur’da telefonların takip sistemi üzerinden çalışan tracktogether isimli uygulamayla benzer yerlerde bulunmuş kişiler tespit edilip tanı alabiliyor. Biz de benzer telefon uygulaması kullanabiliriz veya GSM operatörleri üzerinden telefon sinyallerini takip edebilir. Aynı yerde bulunmuş kişileri saptayabiliriz. Bu şekilde hastaları nokta atışı tespit ederiz. Hastanelerde koronavirüs tedavi edildiği kadar yayılıyor da. Korona vakalarının %41’i bu virüsü hastaneden kapmış. Sağlık çalışanlarını toplumdan izole ederek çoğu yeni vakayı önleyebiliriz.
TEDAVİ
3: Tedavi: FDA GİBİ Düzenleyici kurumların ilaç geliştirme süreçlerini çokça geciktirdiği aşikar. Koronavirüs ilaç geliştirmede hızlanmamız gerektiğinin altını çizdi. Sonuç olarak Koronavirüs dünyadaki bütün sağlık sistemlerini aşarak onları değişime zorlamaktadır. Bunun sonucunda yepyeni ve daha yeterli bir sağlık sistemine kavuşacağız.
TÜLİN ŞEN: Mimar ve yoga eğitmeni
Ocak ayından bu yana dünya, son dönemde de ülkemiz küresel bir virüs salgınıyla mücadele ediyor. Toplum olarak bir ve birlik olmamız ve bu bilinçle hareket etmemiz gereken bir dönemdeyiz. Hem kendimizi hem de yaşadığımız çevrede temas ettiğimiz kişileri korumak adına bir süredir evdeyiz. Bu süreçte sağlık sektörünün her aşamasında görev yapanların tümüne şükran duyuyorum. Aynı şekilde evlerimizdeki yaşantımızın sürekliliğini sağlayan çalışanlara da bir o kadar teşekkür borçluyuz.
MARK TWAİN
Büyük ölçekte baktığımızda tarihsel bir olayın tanığı olduğumuzu kabul etmeliyiz. Sürecin sonunda başka bir dünya düzenine uyanacağımıza da. Ancak tüm bunları iyimserlikle bir kenara koyup , kişisel ölçekte yapabileceklerimize odaklanmanın daha iyileştirici bir seçim olacağı inancındayım. ‘Cesaret korkusuz olmak demek değil, korkuya direnmek, ona üstün gelmektir’ demiş Mark Twain.
KAYGI VE STRES
Virüsün yayılımını yavaşlatmak amacıyla içinde olduğumuz sosyal izolasyon sürecine başka bir açıdan bakarak, ertelediğimiz, yoğun geçen rutin hayatlarımızda zaman yaratamadığımız işler için fırsat gözüyle bakabiliriz. Kimbilir belki de biraz durmayı, yavaşlamayı en azından öğrenmek için bu bir fırsattır. Kendi adıma 10 yıl önce başladığım yoga, evde olduğum şu dönemde sakin ve dengede kalmamı sağlıyor. Yoga, endişeyle başa çıkmakta, kaygı ve stresi yok etmekte kullanılan oldukça etkili bir araç. Yogada öğrenilen nefes teknikleri bugün pek çok göğüs hastalıkları uzmanı doktor ve fizyoterapist tarafından, corona dahil tüm üst solunum yolu hastalıklarında akciğerlerin oksijen alma kapasitesini artırdığı için önerilmektedir.
MOTİVASYONUMUZU ARTIRACAK
Fiziksel faydasının yanında ruhsal ve zihinsel olarak da rahatlamanızı sağlayacaktır. Bilindiği gibi yönetemediğimiz stres ve kaygı bağışıklık sistemimizi zayıflatmaktadır. Evde geçirdiğimiz bugünlerde yeteri kadar bilgi sahibi olduktan sonra, bilgi kirliliğinden uzak kalmalı, motivasyonumuzu artıracak hafif egzersizler, yoga, müzik, şiir, resim vb. hobilerimizle zaman geçirmeliyiz. Sağlıklı günlerde görüşmek dileğiyle
BURÇ BALCI: BBDSO Çello Sanatçısı ve Kültür Emek Sen Temsilcisi
Gözle görülmeyen küçücük bir virüsün dünyaya büyük tehlikeler ve acılar yaşattığı şu günlerde, insanlık olarak bu salgından çok şey öğreniyoruz. Düşünsenize, dünyanın dev ordularının en güçlü silahları bu savaşta hiçbir işe yaramazken, en büyük savunma hattımız, gece gündüz çalışan sağlık çalışanları ve çözüm için hayatlarını ortaya koyan bilim insanları. Unutmayalım ki, savaşlar her zaman silahla kazanılmıyor. Onlar, hayatımızda bilimin ne kadar önemli olduğunu her gün ispatlıyorlar. Bu isimsiz büyük kahramanların önünde saygıyla eğiliyorum. Her uzmanlık gerektiren alanda olduğu gibi, alanın profesyonelleri olan değerli bilim insanlarını da bu mücadelede komutan kabul etmemiz ve önerilerini harfiyen uygulamamız gerektiğine inanıyorum.
SAHNE SANATLARI
Hayatı durduran salgının pek çok iş alanında ciddi ekonomik zorluk yaşattığı mesleklerden biri de, elbette sahne sanatları. Tüm sanat kurumlarının perde kapatmak durumunda kaldığı bu süreçte, geçimini özel sektördeki sanat topluluklarının etkinliklerindeki sağlayan pek çok meslektaşım, ne yazık ki, işsiz kalmış oldu ve tüm gelirleri kesildi. Ama ne yazık ki, ne kiraları, ne faturaları, ne de evlatlarının karnını doyurabilme ihtiyaçları beklemiyor.
EVDE KALALIM
Temennim, aynı bu şekilde, geçim kaynakları kesilen her çalışan gibi, geliri kesilen bu değerli meslektaşlarımıza, gerek çalıştıkları şirketlerin, kurum ve kuruluşların, gerekse STK’ların ve kamu kaynaklarının işbirliği ile, medeni ülkelerde son günlerde sık sık yapıldığı üzere, bir fon oluşturularak, salgın sona erene kadar asgari geçim kaynaklarının sağlanabilmesidir. Evde Kalalım, ama bu çağrıya uyan insanlarımızın olası sıkıntılarını da beraber düşünelim.
ZUHAL ASLI SAKA: Yüksek Mimar BUİKAD Genel Sekreteri
Uzakdoğu, Avrupa, komşu ülkeler derken gecikmeli olarak Türkiye’ye de sıçrayan koronavirüs karşısında tüm dünya kendini yaşam mücadelesinin ortasında buldu. Türkiye uzun bir süre bu virüs gelmesin diye uğraştı fakat o da bu zorlu sürece dahil oldu. İnsanlar bir yandan hayatta kalma, diğer taraftan da hayatı devam ettirme mücadelesinde çünkü belki de varoluşsal bir tehlikeyle karşı karşıyayız. Virüsün sağlık boyutu konuşulmaya devam ederken, bu sürecin ekonomik ve siyasi etkilerinin de hissedileceği bir döneme hepimizin hazır olması gerekiyor.
PANİK, KORKU VE ENDİŞE
Ve dünyanın hep birlikte girdiği bu krizden yine hep birlikte de bir çıkış yolu bularak; hastalığın kontrol edilmesi, ardından ortadan kaldırılması için kolektif bir yol haritası ve çözüm gerekiyor. Panik, korku, endişe ve umutsuzluk bugünlerde en büyük tehdit olmakla birlikte en az koronavirüsün kendisi kadar tehlikeli hal aldığını düşünüyorum. Sosyal medyadaki kirli bilgilere, asılsız önerilere ve yanlış yönlendirmelere en az virüs bulaşması kadar dikkat etmeliyiz. İşte bu nedenle bize sadece sosyal mesafe yetmiyor, ölçülü bir sosyal medya izolasyonu da gerekiyor.
SAĞLIK ÇALIŞANLARINA TEŞEKKÜR
Bu kötü resmin bazı iyi tarafları da oldu tabiki; hayatın kıymetini anlamak, ailenin, dostluğun, toplumsal aidiyetin önemini yeniden fark etmek, kendimizle hesaplaşmak, değer yargılarımızı gözden geçirmek ve yaşarken anlamadığımız en ufak rutini bile özlemek. Her türlü duyguyu beraber yaşadığımız bu dönemi en az kayıp ile en kısa sürede hep birlikte atlatmamızı diliyorum. Koronavirüsle neredeyse göğüs göğüse mücadele eden fedakâr sağlık çalışanlarımızdan, doktorlarımıza, eczacılarımıza, polislerimizden, kuryelerimize, market görevlilerimize kadar özveri ile çalışan herkese teşekkür ediyorum.
EBRU YALÇIN GÜRÜK: KALDER Bursa Şubesi (EFQM Mükemmelik Ödülü Yöneticisi)
Baharı beklerken şimdi yarını görebilecek miyiz bilmiyoruz. Çin de ocak ayında başlayan salgını çok fazla dikkate almadık. Ülkemizde göründüğü an bir telaş, panik ve korku aldı bizi. Kimimiz işin ciddiyetinin farkına vardı kendince hemen önlemlerini aldı. Kimi de bana bir şey olmaz özgüveni ile aynen yaşantısına devam etti. Şu an halkın büyük çoğunluğu evinde kalarak bu karantina sürecini geçirirken, bir kısmın da mecburen işe devam zorunda kaldı. Dualarımız onlarla…
AİLEMİZE DÖNDÜK
Büyük çoğunluk bu süreçte kendi içine döndü, ailesi ve kendi ile baş başa kaldı. İşte beni tam da bu kısmı bu süreçte çok mutlu etti. Uzun zamandır yoğun işlerden, her yere, herkese yetişme derdinden öyle özlemişim ki evim de vakit geçirmeyi. Şimdi onun tadını çıkarmaya çalışıyorum.
GÜZEL GÜNLERİMİZE
Belki de sizler içinde tam zamanı; kendinize ne kadar değerli olduğunuzu hatırlatmanın, size kıymet verenler ile görüşmeyi arttırmanın, sahip olduğunuz her şeye şükretmenin, hayata daha sıkı sarılmanın ve kendinizin her şeyden, herkesten daha değerli olduğunuza inanmanın, tam zamanı… Bir an önce her şeyin düzelmesini ve eski güzel günlerimize daha kıymet verecek şekilde dönmeyi diliyorum.
EBRU KOLCU: DİYETİSYEN BURTOM KONUR TIM MERKEZİ
Son aylarda dünya genelinde yayılımına devam eden koronavirüs salgını ülkemiz için büyük bir halk sağlığı tehdidi oluşturmaktadır. Bu süreçte üzerimize düşen en büyük görev sosyal izolasyonu sağlayarak teması azaltmak ve hijyen kurallarına uymaktır. Yeterli ve dengeli beslenme, uyku düzeni ve fiziksel aktivite bağışıklık sistemini güçlendirmektedir.
GÜNLÜK BESLENMEYE DİKKAT
Probiyotikler bağırsak florasını düzenleyerek bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur. Probiyotik içeriği yüksek olan ev yoğurdu, ayran, kefir ve turşu muhakkak günlük beslenmenizde yer almalıdır. Bununla birlikte kırmızı et, tavuk, balık da günlük beslenmede mutlaka tüketilmelidir. Fakat tüketmeden önce iyi pişmiş ve iç sıcaklığının yükselmiş olmasına özen gösterilmelidir. Taze balığa ulaşmada güçlük yaşanan durumlarda ise zeytinyağı ilaveli ton balıkları da beslenmeye eklenebilir.
C VİTAMİNİ ALINMALI
Sebze ve meyve tüketimi günde en az 5 porsiyon olarak belirlenmelidir. Vitamin ve mineral çeşitliliği sağlamak adına farklı renklerdeki sebze ve meyvelere tabaklarda yer verilmelidir. Özellikle C vitamini yüksek olan portakal, limon, greyfurt, ananas, kivi, yaban mersini ve pancar tüketimine özen göstermelisiniz. En çok dikkat edilmesi gereken ise sebze ve meyvelerin yıkanma işlemidir. Pazarlarda ve marketlerde gıdalar birçok kişi ile etkileşime geçtiği için sebze ve meyveleri tüketmeden önce sirkeli su ile yıkayarak ve kabuklarını soyarak tüketmeniz çok önemlidir. En kısa sürede dünya olarak bu zor günleri atlatabilmemiz en büyük temennim. Sağlıkla kalın.