SON DAKİKA
Verimli topraklar yerine kuru kalkerli topraklarda lavanta yetiştirilsin
Verimli topraklar yerine kuru kalkerli topraklarda lavanta yetiştirilsin
Salih TEKİN / ERZURUM,(DHA)- ERZURUM, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Furkan Çoban, son yıllarda ekimi yaygınlaşan lavantanın buğday, arpa, ayçiçeği, mısır gibi temel ürünlerin yetiştirildiği topraklar yerine kireç miktarı yüksek, suyu bünyesinde tutmayan ve asit-baz dengesi 5.8-8.3 olan, kuru ve kalkerli topraklar olan marjinal alanlarda yetiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Gıdadan kozmetiğe birçok alanda kullanılan, kokusu ve rengiyle son yıllarda tarımsal üretimde büyük ilgi gören lavanta bitkisine Erzurum üreticisi de ilgi göstermeye başladı. Diğer bölgelere göre verimin düşük olduğu Erzurum ve çevresinde konuyla ilgili araştırmalar yapan Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Furkan Çoban, hatalı agronomik uygulamalar sebebiyle lavanta ekiminden istenilen verimin alınamadığını bildirdi. Endüstri bitkilerin yetiştiriciliği, ıslahı ve kalitesi konusunda çalışmalar yürüttüğünü belirten Çoban, “Lavanta, son dönemlerin popüler bir tıbbı bitki olarak yetiştiriciliği oldukça yaygınlaşmaktadır. Yaptığımız araştırmalarda farklı dikim sıklıkları, her ne kadar kurağa dayanıklı olmasına rağmen ekolojik durumlar göz önüne alınarak kritik sulama periyotlarının belirlenememesi, uygun çeşitlerin kullanılmaması gibi yanlış agronomik uygulamaların verimini düşürdüğünü tespit ettik. Nitekim bu bölgeler güneşlenme gün sayısının azlığı sebebi ile verimin düşük olmasının beklendiğini ancak doğru agronomik uygulamalar ile bunun tolere edilmesi gerekmektir. Ayrıca yüksek rakımlı bölgelerde yüksek uçucu yağ eldesi de olası bir avantajdır. Bölgemizde lavantanın uçucu yağ analizlerinde piyasanın istediği kalitede oldukça güzel sonuçlar olduğunu tespit ettik. Lavantanın uçucu yağında istenilen linalool ve linalil asetat oranlarının yüzde 60'a yakın veya üstünde olması ve bu iki bileşen oranlarınında birbirine yakın olması istenir. Erzurum'da Aşkale, Hınıs, Çat ve Uzundere'de yaptığımız analizlerde bu oranlara kısmen yaklaşıldığını gördük. Ancak bitkinin yetiştiriciliğinde yapılan hatalar sebebiyle üreticiler bu bitkiden istedikleri verimi alamıyorlar" diye konuştu.
KİREÇLİ, KURU VE KALKERLİ MARJİNAL ALANLAR TERCİH EDİLMELİ
Yaptıkları araştırmalarda yanlış uygulamaları belirlediklerini belirten Çoban, şunları söyledi:
“Farklı bitki desenlerinin bölgede uygulanması yeni pazarların ortaya çıkması ve marjinal alanların değerlendirilmesi adına oldukça olumlu bir yaklaşımdır. Ancak uygun koşullarda doğru agronomik yöntemler ile bunun gerçekleştirilmesini temenni ediyoruz. Ziraat Fakültesi olarak bünyemizde oluşturulan Çiftçi Yardım Hattı ile akademisyenler olarak çiftçilerimizin sorunlarına çözüm önerileri getirerek desteklemekteyiz. Ayrıca üniversitemiz bünyesinde faaliyet gösteren Bitkisel Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürlüğünce de ar-ge çalışmalarını yürütüyoruz. Bölgede lavanta tarımı konusunda yaptığımız gözlemlerde bilhassa Hınıs, Çat bölgesinde çiftçilerimiz nasıl bir kalitede ürün yetiştirdiğini bilmesi adına yaptığımız kalite analizlerinde üreticilerimizi bilgilendirmekteyiz. Ancak bu bölgelerde lavanta yağı olarak kaliteli ürün eldesi gerçekleştiği ancak düşük verimlerin olduğu gözlemlemekteyiz. Lavanta tarımı yapacak çiftçilerimizin bitkinin çok yıllık olması sebebiyle planlamanın ve ön fizibilitenin çok iyi yapması gerekmektedir. Öte yandan verimli toprakların tahıllar, baklagiller, yem bitkilerinin yerine lavanta ekilmesini arzu etmemekteyiz. Bölge için marjinal alanların lavanta ekimi için ekonomik durumlar göz önüne alındığında daha uygun olacaktır. Kireç miktarı yüksek, suyu bünyesinde tutmayan ve asit-baz dengesi 5.8-8.3 olan, kuru ve kalkerli topraklar olan marjinal alanlarda yetiştirilmesinin iyi olacağı kanaatindeyiz. Lavanta sıcağı ve güneşi seven bir bitkidir, bu nedenle tarlaların güney, güneydoğu, güneybatı cepheli olması, kuvvetli rüzgârlardan korunan, eğimi 10-15 derecenin üzerinde, kireçli ve taban suyu yüksek olmayan yerler tercih edilmelidir. Yetiştirilecek alanların mutlak lavantanın çok yıllık olması sebebi ile arazi-ürün-ekonomik denkleminde analiz ve planlaması gerçekleştirilmelidir. 'Lavanta susuz yetişir' diye yanlış bir algı var. Bu durum bölgenin ekolojik durumları göz önüne alınarak kritik periyotlarda sulama gerekmektedir. Öte yandan dikim tarihlerini iyi belirlememiz gerekmektedir. Uygun zamanda uygun alanda uygun metotla uygun çeşit ile dikimi sağlanmalıdır."
Bölgede pazarlama konusunda da sıkıntılar yaşandığına dikkat çeken Çoban, bu sorunun da uygun planlamalar ile kooperatifler veya oluşturulacak iş birlikleri aracılığıyla giderilebileceğini söyledi. (DHA)