Suriye'de 27 Şubat'ta başlayacak olan ne?

Ateşkes? Değil. Mütareke? Hiç değil. "Hasmane tutuma" tarafların son vermesi. Her şey terminolojide gizli. İşte savaş ve barış çabalarının nüansları… (CNN TÜRK Dış Haberler Şefi Begüm Dönmez’in haberi)

Haberin Devamı

/

Cuma günü Şam saatiyle 24.00'te Suriye'de taraflar birbirine düşmanca tavra son verecek. En azından beklenti o yönde. Müzakereler boyunca özellikle Halep hattında çatışmalar devam etti. Şimdi düşmanca tavra son verilecek olması demek yıllardır birbirini boğazlayan tarafların ettiği bu kavgayı ayırmak demek. Haliyle işin doğasında olağanüstü bir belirsizlik olacak. Denetleyip gözetleseniz de kaşla göz arasında yeniden birbirlerini yemeye başlamaları an meselesi. En ufak bir provokasyonda hasmane tutumun yeniden alevlenmesi (eğer durabilirse) işten değil. Hasmane tutumlara son verilmesi IŞİD ve El Nusra'yı da kapsamadığına göre kapsamlı bir anlaşmanın yerini hiçbir şekilde tutmuyor.

Lokal ateşkes

/

Savaşan tarafların çatışmayı durdurması için varılan geçici bir anlaşmayı anlatır. Resmi müzakere olmak zorunda değil. Yoğun bir çatışma döneminin ardından "çatışma yorgunu" olunması sonrası geçici olarak taraflar askeri operasyonlara son verir. Yani bir nevi "lokal ateşkes". Örneğin Humus'ta 9 Aralık 2015'te isyancıları taşıyan otobüs çatışma bölgesini terk etti, Suriye askerleri de otobüslerin ayrılışını izledi. Adı üzerinde lokal ateşkes. Savaşın tüm cephelerini kapsamıyor.

Haberin Devamı

Hasmane tutuma son vermek

/

Hasmane tutuma son vermek lokal ateşkesten daha resmi. Ama hala resmi ateşkese yol var. Zira Suriye gibi içinden çıkılmaz bir krizde böyle bir anlaşmaya varmak epey zor. Bu seçenekte amaç savaşın yıkıp geçtiği bölgelere insani yardım götürülmesi ve savaşın baskısı olmadan müzakerelerin devam etmesini sağlamak. Suriye gibi bir krizde diplomatların elde edebileceği en gerçekçi sonuç aslında. Suriye hükümeti ve muhalif güçler arasında kan dökülmesine bir ara verilmesi umuluyor, ki sonunda resmi ve kalıcı bir ateşkes olsun. O kalıcı anlaşmaya kadar hasmane tutuma son verilmesi "bekle gör" türünden bir format.

Ateşkes

/

Resmi ve kalıcı ateşkes müzakere edilmiş bir anlaşma. Çatışmanın derece derece bitirilmesi için başka taahhütler de barındırır içinde. O taahhütler arasında genelde silahların geri çekilmesi, güvenli bölge veya askerden arındırılmış bölgeye uyumlu şekilde birliklerin yeniden pozisyon alması vardır. Bugüne kadar bu boyutta bir anlaşmaya varılamadı Suriye'de.

Haberin Devamı

Mütareke

/

Saldırılara karşılıklı olarak son verilmesini öngören resmi bir anlaşma. Hemen sonrasında kalıcı barış görüşmeleri başlar. Hukuki olarak bağlayıcılığı vardır. Dünya savaşlarını sonlandıran mütarekeler mesela. Ama mütarekeler iki devlet arasında olur. Suriye'de savaşan taraflarsa statü olarak birbirine eşit konumda değil. Bir taraf devlet/rejim diğerleri de devlet dışı unsurlar.