Referandum öncesi ve sonrası Kırım

Şu anda Karadeniz sahillerine iki büyük soru işareti vuruyor: %36’sı Tatar ve Ukraynalılardan oluşan Kırım’da iş savaş çıkacak mı? Rusya Doğu Ukrayna’daki Rus yanlısı başka şehirlere de asker gönderecek mi?

Haberin Devamı

Geçen hafta Kırım'ın başkenti Simferopol'deydim... Beklentimin aksine, havalimanından sorunsuz çıkmıştık. Rus askerleri Simferopol Havalimanı'ndan çekileli birkaç gün olmuştu. Sokakta herkes Dünya Kadınlar Günü'nü kutluyordu. Yemek için durduğumuz pizzacıda kadınlara özel bir çekiliş bile yapılıyordu. Acaba Kırım'daki tansiyonu çok mu abartmıştık?

Türk gazetecilerin çoğunun kaldığı Malibu Otel'e yerleştik. Odalar temiz, fiyatı uygun, olay mahallerine yakındı. Anadolu Ajansı muhabirinden önemli bilgileri aldık. Bunların en önemlisi hangi şartlarda dayak yiyeceğimizdi. Kırım'da sokakta üç tip Rusya yanlısı var: Sivil eylemci, nizami Rus askeri ve sivil milisler. Sivil milislere bakış açınıza göre çete de denebilir... Yabancı basına en çok bu çeteler sıkıntı yaratıyor. Sormadan görüntülerini alan yabancı basın mensuplarının dayak yemişliği dahi var.

Bizim en çok başımızı ağrıtan adam çete üyesi değildi. Aşırı milliyetçi bir sivil eylemciydi. Başbakanlığın karşısındaki Lenin Meydanı'nda yüzlerce Rusya yanısı toplanmıştı. Coşkulu şarkılar söyleniyor, zaman zaman gökyüzü Rus bayrağının renklerine bürünüyordu. Çekimlerimizi bitirdikten sonra, meydandan uzaklaşırken birden yaşlı bir adam kameraman Abim Hilmi Yaşa'nın yolunu kesti. Bağıra çağıra Rusça bir şeyler söyledi. Sonra yumruğunu kaldırdı. Ben Hilmi Abi'yi yolumuza devam etmek için çekiştirirken bu sefer adam benim önüme dikildi. Yumruğunu yine havaya kaldırdı. Bizi rahatsız eden adamın yumruğunun suratımıza inme ihtimalinden çok, o yumruk indikten sonra başımıza geleceklerdi. Gayet net. Linç edilirdik. Meydan'da provokasyon için fırsat kollayan pek çok tip vardı. Şansımız yaver gitti ve bu tehlikeden yürüyerek uzaklaşmayı bildik.

Haberin Devamı

Rusya yanlılarının eylemi ile aynı zamanda Ukrayna yanlılarının da bir eylemi vardı. Eylem adını Ukrayna'nın Nazım Hikmet'i, Şair Şevçenko'dan alan parkta gerçekleşiyordu. Sayılar Lenin Meydanı'ndakinin belki onda biriydi. Ukrayna yanlıları ile röportaj yaparken aklıma hep şu geldi; Lenin Meydan'ında Şevçenko Parkı yönünde, askeri nizamda yürüyen bir çete görmüştüm. Ukrayna yanlılarına dalacaklarını düşünmüştüm fakat yanılmışım. Tansiyonun çok yüksek olmasına ve meydanlarda provakatörlerin bulunmasına rağmen nasıl oluyorsa taraflar fiziksel olarak çatışmıyordu. En azından şimdilik...

Ve Kırım Tatarları...

Bir sonraki durak Kırım Tatar Meclisi'ydi. Burada Ukrayna Milletvekili ve Kırım Tatarlarının efsanevi lideri Mustafa Kırımoğlu ile görüştüm. Tedirgindi. Rusya yanlıları ve Tatarlar Maidan eylemleri sürecinde yalnızca bir defa karşı karşıya gelmişlerdi. 2 Rus çıkan arbedede hayatını kaybetmişti. Daha sonra, silahlı Rus milisleri Kırım Parlamentosu'nu ele geçirince, Kırımoğlu Tatarlara sakin olmalarını ve sokağa dökülmemelerini öğütledi. Bugüne kadar Kırımoğlu'nun sözü dinlendi ama bugün memleketlerinin elden gittiğini düşünen genç Tatarları evlerinde tutmakta zorlandığını kendisi de itiraf ediyor.

Haberin Devamı

Görüşmemizden sonra Mustafa Kırımoğlu Simferopol'ün hemen dışındaki Perevalne askeri üstüne doğru yola çıktı. Üs Ruslar tarafından günlerdir abluka altındaydı. Kırımoğlu milletvekili sıfatıyla içeri girip Ukrayna askerlerine bir ihtiyaçları olup olmadığını soracaktı. Aynı üssü biz de ziyaret ettik. Tabi içeri giremedik. Perevalene üssünün etrafında 10 kadar Rus askeri nöbet tutuyordu. Üssün hemen karşısında kampları vardı. Çadırlar onlarca askeri aracın hemen yanına kurulmuştu. Rus askerlerinin önünde anons çekerken aklım Ukrayna askerlerindeydi. Bir asker için herhalde daha küçük düşürücü bir durum olamazdı...

Haberin Devamı

Referandumda beklenen oldu

Geçtiğimiz Pazar günü Kırım’da referandum yapıldı: Kırım Rusya’nın bir parçası olup olmamayı oyladı. Orada konuştuğum herkes referandumdan Rusya'ya katılma kararı çıkmasına kesin gözüyle bakıyordu. Haklı da çıktılar. Seçim Komisyonu’na göre seçmenin %83’ü oy kullanmış ve oyların %96.8’i ile Rusya’ya katılma kararı alınmıştı.

Şu anda Karadeniz sahillerine iki büyük soru işareti vuruyor: %36’sı Tatar ve Ukraynalılardan oluşan Kırım’da iş savaş çıkacak mı? Rusya Doğu Ukrayna’daki Rus yanlısı başka şehirlere de asker gönderecek mi? Tatarlar ve Ukraynalılar referandumu boykot etti fakat henüz Simferopol sokaklarında eyleme başlamadı. Tedirginlik içinde gelişmeleri izliyorlar…

İkinci soruya gelince… Kırım Başbakan Yardımcısı Rustam Temirgaliyev, Doğu Ukrayna’nın %75’inin Rusya’ya bağlanmak istediğini iddia etti. Doğu şehirlerinden Donetsk’de savcılık binasına Rus bayrağı çekildi ama esas çarpıcı gelişme 80 askerin Ukrayna’nın Kırım sınırındaki bir doğalgaz santralini ele geçirmesiydi. Acaba Putin Doğu Ukrayna’ya asker çıkarmaya mı hazırlanıyordu?

Haberin Devamı

Tüm bu gelişmeler karşısında Ukrayna hükümeti seferberlik ilan etti ve 40 bin askeri göreve çağırdı. Gerçek şu ki Avrupa Birliği ve Amerika’nın askeri desteği olmadan Ukrayna, Rus ordusuyla boy ölçüşemez fakat başkent Kiev’de hakim olan milliyetçiler Ukrayna’nın ortadan ikiye bölünmesini hazmedemezse Karadeniz sularına kan karışabilir…