SON DAKİKA
Neden hafta boyunca hep aynı saatte uyumalıyız?
İngiltere'de yapılan yeni bir araştırmaya göre, çalıştığımız ve izin günlerimiz arasında uyku alışkanlıklarındaki küçük farklar, bağırsaklarımızdaki bakterilerde sağlıksız değişikliklere yol açabilir.
Araştırmacıların ulaştığı sonuçlara göre bağırsaklardaki bu değişikliklerin nedeni, "sosyal jetlag" olarak adlandırılan durumda olan insanların, daha kötü beslenmeleri olabilir.
Hafta içinde, hafta sonuna kıyasla çok farklı saatlerde uyuyup uyanmak, "sosyal jetlag" olarak adlandırılıyor. Uyku düzeninin aşırı derecede bozulması, özellikle de vardiyalı çalışma gibi durumlar, sağlık üzerinde olumsuz etkilere sahip.
Yatma ve uyanma saatlerini düzenli tutmak ve sağlıklı beslenmek, hastalık riskimizi azaltmaya yardımcı olabilir.
Kings College London’daki bilim insanları tarafından yaklaşık bin yetişkin üzerinde yapılan çalışma, normal seyreden bir hafta boyunca gece uykusunun orta noktasındaki 90 dakikalık bir farkın bile, insan bağırsağındaki bakteri türlerini etkileyebileceğini ortaya koydu.
Bağırsak sistemimizde farklı türde bakterilere sahip olmak önemli. Bazıları diğerlerinden daha iyi olsa bile doğru çeşitliliğe sahip olmak pek çok hastalığı önlemek için kilit önemde.
Çalışmanın yazarlarından Kate Bermingham, “Sosyal jetlag, sağlığınızla olumsuz ilişkilere sahip mikrobiyota türlerine neden olabilir” dedi. Çalışmaya göre, İngiltere nüfusunun yüzde 40'ından fazlası bu durumdan muzdarip.
En yaygın olarak gençler ve genç yetişkinlerde görülüyor, yaşlandıkça azalıyor. Avrupa Beslenme Dergisi'nde yayımlanan bu çalışmaya katılanların uykuları ve kan değerleri analiz edildi, dışkı örnekleri toplandı ve yedikleri her şey de kayıt altında tutuldu.
Sosyal jetlag yaşayanlar (yüzde 16), patates, cips ve şekerli içecekler gibi yüksek karbonhidrat içeren bir beslenmeyi benimsemeye daha yatkındılar, az miktarda meyve ve kuruyemiş tüketiyorlardı.
Daha önceki araştırmalarda da sosyal jetlag yaşayan insanların daha düzenli uyku saatlerine sahip insanlara kıyasla daha az lifli yiyecek tükettiği sonucu ortaya çıkmıştı ve yine sosyal jetlag'in kilo alımı, hastalık ve zihinsel yorgunlukla ilişkilendirildiği sonucuna varılmıştı.
Dr. Bermingham, “Kalitesiz uyku, tercihlerimizi etkiler. Bu durumlarda insanlar daha yüksek karbonhidratlı veya şekerli gıdaları yemek ister” diyor. Sağlıksız bir beslenme bağırsaktaki belirli bakteri düzeylerini etkileyebilir.
Araştırmacılar, sosyal jetlag yaşayan grupta daha yaygın olan altı mikrobiyota türünden üçünün, düşük kaliteli beslenme, obezite ve yüksek düzeyde inflamasyon ve felç riski ile ilişkilendirildiğini buldular.
Uyku, beslenme ve bağırsak bakterileri arasındaki ilişki oldukça karmaşık. Keşfedilmesi gereken çok sayıda konu mevcut. Uzmanların tavsiyesi ise hafta boyunca mümkün olduğunca tutarlı olma yönünde.
King's College London'dan Dr. Sarah Berry, düzenli uyku düzenini korumak, her gün yatağa gidilen ve uyanılan zamanı belirlemenin kolayca ayarlanabilir bir yaşam tarzı olduğunu söylüyor: “Bu, bağırsak mikrobiyomunuz aracılığıla sağlığınıza olumlu etki edebilir.”
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri’nin (NHS) web sitesinde şu öneriler yer alıyor:
Günde en az beş porsiyon çeşitli meyve ve sebze tüketin
Yemekleri patates, ekmek, pirinç veya makarnadan yapılan yüksek lifli nişastalı gıdalar üzerine kurun
Süt veya süt alternatiflerinden bir miktar tüketin.
Düşük yağlı veya düşük şekerli seçenekleri tercih edin
Baklagil, kuru fasulye, balık, yumurta, et gibi protein kaynaklarını tüketin
Doymamış yağları tercih edin ve bunları küçük miktarlarda tüketin
Bol miktarda sıvı tüketin (günde en az 6-8 bardak)