Canlı Yayın
Çiğdem Öztabak
Bu yazı ile 2022’den yeni yıla neleri taşıyabilir ve kendimizi nasıl geliştirerek üretime devam ederiz, hem kendimle hem sizlerle bazı öneriler ve tahminlerimi paylaşmak istiyorum.
Dünyada genel olarak yazılım teknolojilerinin gelişim hızı muazzam bir seviyeye ulaştı. No-code programların gelişmesi, yapay zeka teknolojisinin görsel, ses ve komuta dayalı alanlarda sınırları aşması, dünyada super-app’lerin hizmet sektörünü domine etmesi, yazılım ile insan beynini yeniden kodlama projesi Neurolink’deki gelişmeler ve elbette blockchain teknolojisinin hızlı gelişimi..
Öncelikle son zamanların popüler konusu ve benim de çokça paylaştığım ChatGPT3’ün ve onun sayesinde domino etkisi gibi bir anda oluşan küçük programlara, hayatımızı iyice hızlı ve pratik şekilde geçirmemizi sağlayan tarayıcı eklentilerine ve bu koordinasyona hayranım. Ve bu bana giderek gelecek hakkında daha çok ümit veriyor, OpenAI’ın açtığı kapıdan giren bir çok bireysel yazılımcı ve vizyoner girişimler işlerine ChatGPT3’ü eklemenin bir yolunu mutlaka buldular. Biraz bu alandan örnekler vererek sizlerin de meslekleri ne olursa olsun bu alandan yararlanmanıza sebep olmak istiyorum. Yani, yazılımcı olmasanız da, hatta öğretmen, bir tur rehberi, şef, reklam yazarı, oyuncu, podcaster, youtuber, influencer, öğrenci bile olsanız bu örnekleri bir göz atmanız iyi olabilir.
ChatGPT, ChatGPT Writer ( chrome eklentisi ile Gmail maillerinizi yazmanızı sağlıyor), GPT-3, GitHub Copilot, Text-to-product ( istediğiniz görseli tarif edip t-shirt’e dönüştüren uygulama) AI slides, DALLE + API, Midjourney, Runway videos, Email AI, AI chrome extensions, No-code AI app builders, Logseg ( içerik üreticisi iseniz mutlaka bakın)
Burada kısa bir listesini paylastığım, sadece bu gelişmeler bile gündelik işlerinizden, profesyonel işlerinize kadar hayatınızı pratikleştirecek ve bu sayede hep o zamanım olsa aslında bunu yapardım dediğimiz, bizim için o önemli şeylere vakit ayırmamızı sağlayacak. Üstelik bu öngörüyü yapan da tarihçi Yuval Harari. İnsanlar genellikle yapay zekanın işlerimizin tamamen yerimizi alması ve bizi işsiz bırakması ihtimalinden endişe duyuyorlar. Ancak Harari bunun doğru olduğuna inanmıyor. Yapay zekanın aslında insanlar için yeni işler yaratmaya yardımcı olacağına inanıyor. Yapay zeka ile işbirliği yapmaya istekli olanlar, gelecekteki işyerlerinde yükselenler olacaktır diye ekliyor. Harari ayrıca yapay zekanın sadece otomasyonu değil yaratıcılığımızı da geliştireceğine inandığını söylüyor. En hoşuma giden tespiti de şöyle ;
‘’ Tüm bunlardan çıkarılması gereken ders, geleceğin parlak olduğudur. Yapay zekanın iş yerindeki potansiyeli konusunda endişelenmemeli ve bunu bir fırsat olarak görmeliyiz. Bu araçlar, insanların yapmak istemediği sıradan görevlerden uzaklaşmamıza yardımcı olabilir ve daha
önemli ya da eğlenceli görevlere odaklanmamıza izin verebilir. Bu da toplumu iyileştirmek için daha fazla zaman harcamamızı sağlayabilir.’’
İnanılmaz iyi bir ön görü ve sorun çözüm tespiti! Kendim için daha önemli gördüğüm şeyleri yapma özgürlüğü, daha çok eğlence ve daha iyi bir toplum. Daha ne isteriz ki!
Bu konu hakkında düşünürken tecrübeli CEO ve Almanya’da kurduğu güvenlik ve super-app teknoloji şirketi ile yeni yılda Amerika kıtasında girişimleri hızlandıran ve teknolojilerini sunan bir launchpad olmaya hazırlanan İsmet Koyun ile yaptığımız bir sohbet geldi aklıma. Kendisinin İsmetizm diye adlandırdığı bir ideolojisi var, 33 yıldır teknoloji şirketi yöneten, çeşitlin yatırımlarda bulunan İsmet Koyun da aslında her alanda koordinasyonun teknoloji ve iş modellerine adapte edilmesinden ve sosyal ağırlıklı dijital dönüşüm teknoloji platformundan bahsediyor.
Bölgesel ekosistemlerin kurulmasını şöyle bir örnekle açıklıyor; bir şehirde oluşturulan ekosistem, o şehirde yaşayan insanların etkileşimlerini, onların çalıştığı yerleri ve hizmetleri, onların ihtiyaçlarını karşılayan üreticileri ve diğer öğeleri içerir. Bu ekosistem, dijital dönüşüm teknolojilerinin kullanımıyla oluşturulur ve vatandaşların ve üreticilerin bu teknolojileri kullanarak birbirleriyle etkileşim kurmalarını sağlar. Bu sayede, bir şehir veya bölge kendi ekosistemini oluşturur ve bu ekosistem içinde büyümeye devam eder. Bütün bunları teknolojinin gelişen noktalarını sistemlere entegre ederek ve koordinasyonla yapabiliriz, İsmetizm’in tam olarak anlatmak istediği de bu. Girişimlere sunulacak teknoloji, diğer mini uygulamalarla entegrasyon ve yatırım fırsatları haberleri de umut vaad eden gelişmelerden.
Web3 alanına geldiğimizde ise, toplulukların, alanın içinde eline kendiliğinden küreği alıp ben de varım diyen bir çok becerikli insanın yaptığı muazzam işler var 2022’de. Crypto’dan bahsetmiyorum. Bu alanları artık umarım ayırabiliyoruzdur ve trading alanında gerçekleşen dolandırıcılık olaylarını, blockchain gibi bir teknolojinin gelişimi ile bir tutmuyoruzdur.
2022'de Crypto dalgası 3.0 denilen dalganın sonunu gördük. Merkezi olmayan finans (DeFi) patlaması 2019'da başlamıştı ve fiyatlar, Ethereum, Cardano, Solana, Avalanche gibi Proof-Of-Work Tokenizasyon platformlarının popülerliği ile Kasım 2021'de zirveye ulaşıp bir çok insanı ihya etti. DeFi, takas edilemez jetonlar (yani NFT'ler) Web3 olarak bilinen yeni bir blockchain tabanlı dünyanın vaadi ile yönlendirilmeye başladı.
2021'deki bu patlamanın ardından, Luna, Celsius ve FTX'in çöküşleriyle daha spekülatif ve kötü yönetilen bazı işletmelerin 1 gecede batışlarıını izledik. Sürekli aldatmaca ve FOMO motivasyonları ile yönlendirilen bu patlama döngüsünden sonra güven sıfırlandı ve 2022’nin son çeyreği oldukça hareketli geçti. Efsanevi yatırımcı Warren Buffet'in dediği gibi, "Kimin çıplak yüzdüğünü ancak dalga çekildiğinde öğrenirsiniz."
Web3 alanı bu olumsız haberlere karşı bir çok alanda hızla gelişmeye ve büyümeye devam ediyor, ve kullanıcılar tarafından benimseme de hızlanıyor. DappRadar verilerine göre, 2021'de web3 platformlarındaki aktif kullanıcı sayısı yüzde 50'nin üzerinde artış gösterdi ve toplam işlem sayısı 1,5 milyarın üstüne çıktı. 2023'te de bu eğilimin devam edeceği bekleniyor, çünkü daha fazla insan finansal işlemlerden sosyal medyaya kadar her şey için web3 teknolojilerinin faydalarını keşfedecek.
DeFi web3 alanını da büyütüyor. DeFi, web3 ekosisteminde önemli bir güç haline geldi ve 2021'de DeFi protokollerindeki değer 40 milyar dolara ulaştı.
NFTler ana akım ilgi görüyor. NFTler veya non-fungible tokenler, son yıllarda popülerliği arttı ve bir çok projenin de bir yandan yok olmasına sebep oldu. 2021'de NFT satışlarının toplamı 2 milyar doların üstüne çıktı. Satışların, yatırımın demokratize edilmesi ve data bazlı çalışan platformların büyümesi ile bir çok büyük web2 markasının NFT’ler aracılığı ile müşteri sadakat programlarına başlaması bekleniyor. Starbucks, BMW gibi markalar bu adaptasyona başladılar bile.
Web3 altyapısı iyileşiyor : Web3 teknolojilerinin tam potansiyelini gerçekleştirmesi için güçlü ve güvenilir bir altyapıya ihtiyaç var. Bu alanda da cross-chain platformların yaygınlaşmasını göreceğiz.
Lense, Deso, Farcaster gibi merkeziyetsiz sosyal platformların daha çok büyümesini bekliyoruz. Bu şirketler özellikle teknoloji şirketleri arasında yaşanan işten çıkartmalarda avantaj sağlayarak, üstün yetenekleri bünyelerine çektiler ve daha çok gelişme göreceğiz bu alanda. Uygulama tabanlı blokzincirler de yaygınlaşacak, Cosmos gibi zincirlerarası güvenliği olan protokoller daha önemli hale gelecek.
Zincirler arası uyumluluk da norm haline gelecek ve ilk 5'teki tüm NFT pazar yerleri birden fazla zincirde mevcut olabilecekler. App Store ile dApp’ların ise yeni yılda barışması gerekiyor ancak Apple’ın olumsuz tavrı devam ediyor. Crypto'nun bu tekel güce karşı kendi işletim sistemi katmanını kazanması gerekiyor. Urbit ya da Solana telefon gibi uygulamaları izlemekte fayda var yeni yılda.
Impact DAO* Etki DAO’ları hem dünyada hem ülkemizde umuyorum ki sağlıklı bir şekilde daha çok yaygınlaşacak. Bu alanlar için de Imece Platformu ve RefiTurkiye hesap ve sitelerine bakmayı atlamayın. Global tarafta Gitcoin projesini takip edebilirsiniz. Dünyanın ve varlığımızın iyiliği için koordinasyon halinde çalışmalıyız ve bilgileri ulaştırabildiğimiz kadar uzağa taşımalıyız ve her şeyi bu yolla yenileyebilmeliyiz.
Sonuç olarak, hem genel yazılım teknolojileri hem web3 alanı çok büyük bir hızla büyüyor ve gelişiyor, ancak yine de bazı zorluklar var. Bu zorluklara karşı 2023’de gözümüz kulağımız hep açık olmalı. Eğer siz de web3 teknolojilerinin potansiyelini keşfetmek istiyorsanız, web3'ün geleceği hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, Twitter’da olmanız ve ufuk açan bir çok e-mail bültenine üye olmanızı, örneğin iki kadın kurucu ve ortaklara sahip CryptoFemale ya da Patikadev gibi değerli oluşumları da takip etmenizi tavsiye ediyorum.
Hepimize başarılı, sağlıkla ve keyifli geçecek bir 2023 diliyorum!
Bu yazı ile 2022’den yeni yıla neleri taşıyabilir ve kendimizi nasıl geliştirerek üretime devam ederiz, hem kendimle hem sizlerle bazı öneriler ve tahminlerimi paylaşmak istiyorum.
Dünyada genel olarak yazılım teknolojilerinin gelişim hızı muazzam bir seviyeye ulaştı. No-code programların gelişmesi, yapay zeka teknolojisinin görsel, ses ve komuta dayalı alanlarda sınırları aşması, dünyada super-app’lerin hizmet sektörünü domine etmesi, yazılım ile insan beynini yeniden kodlama projesi Neurolink’deki gelişmeler ve elbette blockchain teknolojisinin hızlı gelişimi..
Öncelikle son zamanların popüler konusu ve benim de çokça paylaştığım ChatGPT3’ün ve onun sayesinde domino etkisi gibi bir anda oluşan küçük programlara, hayatımızı iyice hızlı ve pratik şekilde geçirmemizi sağlayan tarayıcı eklentilerine ve bu koordinasyona hayranım. Ve bu bana giderek gelecek hakkında daha çok ümit veriyor, OpenAI’ın açtığı kapıdan giren bir çok bireysel yazılımcı ve vizyoner girişimler işlerine ChatGPT3’ü eklemenin bir yolunu mutlaka buldular. Biraz bu alandan örnekler vererek sizlerin de meslekleri ne olursa olsun bu alandan yararlanmanıza sebep olmak istiyorum. Yani, yazılımcı olmasanız da, hatta öğretmen, bir tur rehberi, şef, reklam yazarı, oyuncu, podcaster, youtuber, influencer, öğrenci bile olsanız bu örnekleri bir göz atmanız iyi olabilir.
ChatGPT, ChatGPT Writer ( chrome eklentisi ile Gmail maillerinizi yazmanızı sağlıyor), GPT-3, GitHub Copilot, Text-to-product ( istediğiniz görseli tarif edip t-shirt’e dönüştüren uygulama) AI slides, DALLE + API, Midjourney, Runway videos, Email AI, AI chrome extensions, No-code AI app builders, Logseg ( içerik üreticisi iseniz mutlaka bakın)
Burada kısa bir listesini paylastığım, sadece bu gelişmeler bile gündelik işlerinizden, profesyonel işlerinize kadar hayatınızı pratikleştirecek ve bu sayede hep o zamanım olsa aslında bunu yapardım dediğimiz, bizim için o önemli şeylere vakit ayırmamızı sağlayacak. Üstelik bu öngörüyü yapan da tarihçi Yuval Harari. İnsanlar genellikle yapay zekanın işlerimizin tamamen yerimizi alması ve bizi işsiz bırakması ihtimalinden endişe duyuyorlar. Ancak Harari bunun doğru olduğuna inanmıyor. Yapay zekanın aslında insanlar için yeni işler yaratmaya yardımcı olacağına inanıyor. Yapay zeka ile işbirliği yapmaya istekli olanlar, gelecekteki işyerlerinde yükselenler olacaktır diye ekliyor. Harari ayrıca yapay zekanın sadece otomasyonu değil yaratıcılığımızı da geliştireceğine inandığını söylüyor. En hoşuma giden tespiti de şöyle ;
‘’ Tüm bunlardan çıkarılması gereken ders, geleceğin parlak olduğudur. Yapay zekanın iş yerindeki potansiyeli konusunda endişelenmemeli ve bunu bir fırsat olarak görmeliyiz. Bu araçlar, insanların yapmak istemediği sıradan görevlerden uzaklaşmamıza yardımcı olabilir ve daha
önemli ya da eğlenceli görevlere odaklanmamıza izin verebilir. Bu da toplumu iyileştirmek için daha fazla zaman harcamamızı sağlayabilir.’’
İnanılmaz iyi bir ön görü ve sorun çözüm tespiti! Kendim için daha önemli gördüğüm şeyleri yapma özgürlüğü, daha çok eğlence ve daha iyi bir toplum. Daha ne isteriz ki!
Bu konu hakkında düşünürken tecrübeli CEO ve Almanya’da kurduğu güvenlik ve super-app teknoloji şirketi ile yeni yılda Amerika kıtasında girişimleri hızlandıran ve teknolojilerini sunan bir launchpad olmaya hazırlanan İsmet Koyun ile yaptığımız bir sohbet geldi aklıma. Kendisinin İsmetizm diye adlandırdığı bir ideolojisi var, 33 yıldır teknoloji şirketi yöneten, çeşitlin yatırımlarda bulunan İsmet Koyun da aslında her alanda koordinasyonun teknoloji ve iş modellerine adapte edilmesinden ve sosyal ağırlıklı dijital dönüşüm teknoloji platformundan bahsediyor.
Bölgesel ekosistemlerin kurulmasını şöyle bir örnekle açıklıyor; bir şehirde oluşturulan ekosistem, o şehirde yaşayan insanların etkileşimlerini, onların çalıştığı yerleri ve hizmetleri, onların ihtiyaçlarını karşılayan üreticileri ve diğer öğeleri içerir. Bu ekosistem, dijital dönüşüm teknolojilerinin kullanımıyla oluşturulur ve vatandaşların ve üreticilerin bu teknolojileri kullanarak birbirleriyle etkileşim kurmalarını sağlar. Bu sayede, bir şehir veya bölge kendi ekosistemini oluşturur ve bu ekosistem içinde büyümeye devam eder. Bütün bunları teknolojinin gelişen noktalarını sistemlere entegre ederek ve koordinasyonla yapabiliriz, İsmetizm’in tam olarak anlatmak istediği de bu. Girişimlere sunulacak teknoloji, diğer mini uygulamalarla entegrasyon ve yatırım fırsatları haberleri de umut vaad eden gelişmelerden.
Web3 alanına geldiğimizde ise, toplulukların, alanın içinde eline kendiliğinden küreği alıp ben de varım diyen bir çok becerikli insanın yaptığı muazzam işler var 2022’de. Crypto’dan bahsetmiyorum. Bu alanları artık umarım ayırabiliyoruzdur ve trading alanında gerçekleşen dolandırıcılık olaylarını, blockchain gibi bir teknolojinin gelişimi ile bir tutmuyoruzdur.
2022'de Crypto dalgası 3.0 denilen dalganın sonunu gördük. Merkezi olmayan finans (DeFi) patlaması 2019'da başlamıştı ve fiyatlar, Ethereum, Cardano, Solana, Avalanche gibi Proof-Of-Work Tokenizasyon platformlarının popülerliği ile Kasım 2021'de zirveye ulaşıp bir çok insanı ihya etti. DeFi, takas edilemez jetonlar (yani NFT'ler) Web3 olarak bilinen yeni bir blockchain tabanlı dünyanın vaadi ile yönlendirilmeye başladı.
2021'deki bu patlamanın ardından, Luna, Celsius ve FTX'in çöküşleriyle daha spekülatif ve kötü yönetilen bazı işletmelerin 1 gecede batışlarıını izledik. Sürekli aldatmaca ve FOMO motivasyonları ile yönlendirilen bu patlama döngüsünden sonra güven sıfırlandı ve 2022’nin son çeyreği oldukça hareketli geçti. Efsanevi yatırımcı Warren Buffet'in dediği gibi, "Kimin çıplak yüzdüğünü ancak dalga çekildiğinde öğrenirsiniz."
Web3 alanı bu olumsız haberlere karşı bir çok alanda hızla gelişmeye ve büyümeye devam ediyor, ve kullanıcılar tarafından benimseme de hızlanıyor. DappRadar verilerine göre, 2021'de web3 platformlarındaki aktif kullanıcı sayısı yüzde 50'nin üzerinde artış gösterdi ve toplam işlem sayısı 1,5 milyarın üstüne çıktı. 2023'te de bu eğilimin devam edeceği bekleniyor, çünkü daha fazla insan finansal işlemlerden sosyal medyaya kadar her şey için web3 teknolojilerinin faydalarını keşfedecek.
DeFi web3 alanını da büyütüyor. DeFi, web3 ekosisteminde önemli bir güç haline geldi ve 2021'de DeFi protokollerindeki değer 40 milyar dolara ulaştı.
NFTler ana akım ilgi görüyor. NFTler veya non-fungible tokenler, son yıllarda popülerliği arttı ve bir çok projenin de bir yandan yok olmasına sebep oldu. 2021'de NFT satışlarının toplamı 2 milyar doların üstüne çıktı. Satışların, yatırımın demokratize edilmesi ve data bazlı çalışan platformların büyümesi ile bir çok büyük web2 markasının NFT’ler aracılığı ile müşteri sadakat programlarına başlaması bekleniyor. Starbucks, BMW gibi markalar bu adaptasyona başladılar bile.
Web3 altyapısı iyileşiyor : Web3 teknolojilerinin tam potansiyelini gerçekleştirmesi için güçlü ve güvenilir bir altyapıya ihtiyaç var. Bu alanda da cross-chain platformların yaygınlaşmasını göreceğiz.
Lense, Deso, Farcaster gibi merkeziyetsiz sosyal platformların daha çok büyümesini bekliyoruz. Bu şirketler özellikle teknoloji şirketleri arasında yaşanan işten çıkartmalarda avantaj sağlayarak, üstün yetenekleri bünyelerine çektiler ve daha çok gelişme göreceğiz bu alanda. Uygulama tabanlı blokzincirler de yaygınlaşacak, Cosmos gibi zincirlerarası güvenliği olan protokoller daha önemli hale gelecek.
Zincirler arası uyumluluk da norm haline gelecek ve ilk 5'teki tüm NFT pazar yerleri birden fazla zincirde mevcut olabilecekler. App Store ile dApp’ların ise yeni yılda barışması gerekiyor ancak Apple’ın olumsuz tavrı devam ediyor. Crypto'nun bu tekel güce karşı kendi işletim sistemi katmanını kazanması gerekiyor. Urbit ya da Solana telefon gibi uygulamaları izlemekte fayda var yeni yılda.
Impact DAO* Etki DAO’ları hem dünyada hem ülkemizde umuyorum ki sağlıklı bir şekilde daha çok yaygınlaşacak. Bu alanlar için de Imece Platformu ve RefiTurkiye hesap ve sitelerine bakmayı atlamayın. Global tarafta Gitcoin projesini takip edebilirsiniz. Dünyanın ve varlığımızın iyiliği için koordinasyon halinde çalışmalıyız ve bilgileri ulaştırabildiğimiz kadar uzağa taşımalıyız ve her şeyi bu yolla yenileyebilmeliyiz.
Sonuç olarak, hem genel yazılım teknolojileri hem web3 alanı çok büyük bir hızla büyüyor ve gelişiyor, ancak yine de bazı zorluklar var. Bu zorluklara karşı 2023’de gözümüz kulağımız hep açık olmalı. Eğer siz de web3 teknolojilerinin potansiyelini keşfetmek istiyorsanız, web3'ün geleceği hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, Twitter’da olmanız ve ufuk açan bir çok e-mail bültenine üye olmanızı, örneğin iki kadın kurucu ve ortaklara sahip CryptoFemale ya da Patikadev gibi değerli oluşumları da takip etmenizi tavsiye ediyorum.
Hepimize başarılı, sağlıkla ve keyifli geçecek bir 2023 diliyorum!
SON DAKİKA
