Reha Erus Reha Erus

Henry Kissinger 100 yaşına dayandı

01.06.2021 Salı | 16:03Son Güncelleme:

Genç nesil Henry Kissinger’i pek tanımaz. Geçtiğimiz hafta ABD’nin eski Dışişleri Bakanı 98 yaşına bastı. Belki Amerikan siyaset tarihinin en etkili jeopolitik uzmanıydı.

Haberin Devamıadv-arrow
Haberin Devamıadv-arrow

Almanya’da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu ve Nazi zulmünden dolayı 1938’de Amerika’ya göç etti. Aşırı zekiydi. Gittiği her okulu birincilikle bitirdi. İlk işi bir tıraş bıçağı fabrikasında çalışmasıydı. Okumaya merakı vardı. New York City Üniversitesi'nden muhasebe uzmanı olarak mezun oldu. Ama aklı fikri daha yükseklere tırmanmaktı. Öyle de oldu, Harvard Üniversitesi'ne öğretim üyesi olarak girdi.

Aynı zamanda Başkanın güvenlik danışmanı oldu. Kamboçya’nın bombalanması ve Vietnam savaşları ülkenin ABD'nin başını ağrıtıyordu. Güvenlik danışmanlığını başarı ile yönetirken ABD’nin 56. Dışişleri Bakanı olarak atandı. Dönemin Başkanı Richard Nixon’un Vietnam politikası çıkmazdaydı. Orta Doğu ve Güney Amerika’da sorunlar büyüktü. Sovyetler Birliği ile soğuk savaş engellenemez hale gelmişti. Çin Halk Cumhuriyeti ile ilişkiler berbattı. O dönemde yani 1973 – 77 yılları arasında sonradan çok kullanılan ‘Mekik Politikası’nın öncülüğünü yapmıştı.

Dış siyasete jeopolitik yaklaşımı güçlü ve sabırlıydı. Danışmanken ABD – Sovyet Rusya ilişkilerini yumuşatmayı başarmış ve SALT 1 antlaşmasını imzalayarak büyük takdir toplamıştı. Sıra Çin Halk Cumhuriyeti ile resmi ilişkileri başlatmaktı. Kurt siyasetçi bunu da başardı. Ama Vietnam savaşa dolu dizgin sürüyordu. Başkan Richard Nixon’un bir girdaba girdiği ve çıkamadığını gördükçe çareler bulmaya odaklandı. Nihayet bu anlamsız ve trajik savaşın sona ermesine ön ayak oldu. Karşılığında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Ama Orta doğu kaynıyordu. İsrail ile Mısır’ın savaş oyunları ABD’yi rahatsız ediyordu.

Haberin Devamıadv-arrow
Haberin Devamıadv-arrow

Bu sürerken Kıbrıs meselesi patlak verdi.1974 yazında Yunan askeri cuntası adada Başkan Makariyos’a karşı bir darbe düzenledi. ABD’nin bu konudaki istihbaratı yavaş kalmıştı. Kıbrıs Türkleri güvende değillerdi. Henry Kissinger gece yarısı uyurken dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in telefonu ile uyandı. Adada Barış Harekatı'nın başladığı kulağına söylendi. Garantör ülke olarak Türkiye’nin buna hakkı vardı. Kissinger ‘Mekik politikası’na start verince Yunanistan ve adadaki Rumlar Kissinger’i taraf tutmakla suçladı. Adı katile bile çıktı. O dönemde Henry Kissinger davudi sesiyle sık sık ekranlarda görüldü.

Watergate nedeniyle görevinden istifa eden Richard Nixon’dan sonra Gerald Ford’un da Dışişleri Bakanlığını sürdüren Henry Kissinger ayrıca Şili ve Arjantin’de yaşanan iç sorunlarda da arabuluculuğa soyundu. Bu arada Pakistan - Hindistan arasındaki savaşta da Bangladeş’in kurulmasında rol oynadı.

Haberin Devamıadv-arrow
Haberin Devamıadv-arrow

Seçimlerde Jimmy Carter kazanınca görevini bıraktı ancak her zaman için olağanüstü bir danışman olarak ülkesine hizmet etti ve adı ‘Bir bilen’ e çıktı. Sayısız kitapları kaleme aldı. Çoğu ülkeler arası krizlerle ilgiliydi. Son olarak11 Eylül olayının analizini devlet adına yaptı.

Henry Kissinger renkli ve yoğun siyasi yaşamı ile belki ABD’ye birçok başkandan daha çok yaralı ve etkili oldu. Sağlığı iyiymiş. Kurt siyasetçi 100 yaşına merdiven dayarken hala ülke meselelerine çözüm önerileri yapabiliyor.

Henry Kissinger 100 yaşına dayandıFotoğraf: Splash