Özbekistan'ın Andican kentinde geçtiğimiz cuma günü gösteriler sırasında ölen yaklaşık 500 kişi bugün düzenlenen törenle defnedildi.

Gösteriye müdahale eden polisin ateş açması sonucu ölenler bir okulda teşhir edildi. Reuters haber ajansına göre ölenler daha sonra yakınları tarafından toprağa verildi.

Tören sırasında olay çıkıp çıkmadığı ise henüz bilinmiyor. Gösteride kaç kişinin öldüğüne ilişkin çelişkili açıklamalar yapılırken, Andican'da görevli bir doktor, 500 kadar cesedin kimlik tespiti için kentteki bir okulda teşhir edildiğini, okulun askerler tarafından korunduğunu söylemişti.

Kerimov kaç sivilin öldüğünü açıklamadı

İlk kez bir basın toplantısı düzenleyerek olayları değerlendiren Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov ise, 10 kadar asker ve polisin, çok sayıda da göstericinin öldüğünü açıklamıştı. Kerimov ölen siviller konusunda rakam vermemişti.

Kerimov olaylardan, radikal İslamcı Hizbul Tahrir örgütünün bir kolu olan Ekremileri sorumlu tuttu. Hizbul Tahrir ise, "sorumluluğumuz yok, sorumlu Kerimov'un kendisidir" açıklamasını yaptı.

Kentte yaşanan gerginlik nedeniyle çok sayıda Özbek, komşu Kırgızistan'a kaçtı. Binlerce kişi de Kırgızistan’a girmek için sınırda bekliyor.
 
İsyan nasıl başladı?
 
İsyan, geçtiğimiz perşembe gecesi silahlı eylemcilerin bir cezaevini basarak köktendincilikle suçlanan 23 kişiyi serbest bırakmasıyla başladı. Haklarındaki suçlamaları reddeden bu kişilerin serbest bırakılması için kentte dört aydır eylem yapılıyordu.
 
23 kişinin anayasaya aykırı faaliyetler, köktendincilik ve suç örgütü oluşturma gibi iddialarla yargı önünde olduğu belirtiliyor. Bölgedeki insan hakları savunucuları ise bu davanın Özbekistan yönetiminin dini konulardaki kısıtlamalarının bir parçası olduğunu savunuyor.
 
10 şubatta başlayan davada, 23 sanığın tümü de suçsuz olduğunu söylüyor. Geçtiğimiz yıl haziran ayında tutuklanan sanıklar, 'Ekremiye' adlı bir dini grubun üyeleri olmakla da suçlanıyor.
 
Özbekistan’ın dünyadaki yeri
 
Özbekistan, Batı ülkeleri tarafından insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor. Orta Asya'daki beş eski Sovyet cumhuriyeti içinde 26 milyonluk nüfusuyla en kalabalık ülke olan Özbekistan'da, nüfusun yüzde 80'ini Özbekler, yüzde 10'unu Ruslar ve Tacikler, Kazaklar ise yüzde 3'ünü oluşturuyor.
 
Sovyetler'den 1991'de bağımsızlığını kazanmasından beri ülke, geniş yetkileri bulunan Devlet Başkanı İslam Kerimov tarafından yönetiliyor. Özbekistan, Batı tarafından sık sık insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor. İnsan hakları kuruluşları, ülkede en az 6 bin dini ve siyasi tutuklu bulunduğunu belirtiyor.
 
Köktendici militanlar, geçtiğimiz yıl mart ayında 50 kişinin öldüğü saldırı dahil, ülkedeki bir dizi bombalı saldırıdan sorumlu tutulmuştu. Geçtiğimiz yıl, ABD ve İsrail büyükelçiliklerine düzenlenen saldırılarda da 3 kişi ölmüştü. ABD'nin 'teröre karşı savaş'ında Washington'ın yanında yer alan Özbekistan'da önemli bir ABD üssü bulunuyor.�
 
Büyük doğalgaz ve petrol rezervlerine sahip Özbekistan, dünyanın 10 büyük altın üreticisi arasında yer alıyor. Özbekistan, dünyadaki beşinci büyük pamuk üreticisi durumunda. Ülkede serbest pazar reformlarının yapılmaması ve sıkı devlet kontrolünün yaşam standartlarında büyük düşüşe yol açtığı belirtiliyor. Ülkedeki aylık ortalama ücret yaklaşık 30 dolar.