Tarihte bugün: 30 Ocak

Adolf Hitler, 30 Ocak 1933'te Almanya devlet başkanı oldu.

Adolf Hitler, 1933 itibari ile Almanya'nın başbakanı ve 1934'den ölümüne kadar Almanya'nın Führer'iydi. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP)'nin kurucusu ve başkanıydı.

Hitler, Almanya'da I. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan Büyük Buhran'dan güç kazandı. Propaganda ve karizmatik bir dille, alt ve orta tabakanın ekonomik istemlerine ümit veriyordu; bunun yanında da belli bir seviyede nasyonalizm, anti-semitizm ve anti-komünizm de sunuyordu.

Ekonominin tekrar kurulması, yeniden silahlandırılmış bir ordu ve totaliter ve faşist bir rejimle; Hitler saldırgan bir dış politika izleyerek Alman "yaşam alanı"nı (Lebensraum) genişletmek amacıyla Polonya'ya saldırdı. Yıldırım savaşı (Blitzkrieg) taktikleri ile Mihver Devletleri ittifakı ile birlikte Avrupa ve Asya'nın büyük bölümünü istila etti.

ABD'nin II. Dünya Savaşı'na Müttefiklerin tarafında katılıması ve Kızıl Ordu'nun sistematik ilerlemesi ile Alman ordusu gerilemeye başladı. Sovyet güçlerinin 23 Nisan 1945'te Berlin'e girmesi ile III. Reich'in yıkılacağı kesinleşmişti.

İstila edilen Berlin'de; Hitler, eşi Eva Hitler (Eva Braun) ile yeraltı sığınağında (Führerbunker) 30 Nisan 1945 günü intihar etti. 7 Mayıs 1945'te Alfred Jodl'ın imzaladığı teslim belgesiyle Nazi Almanyası tamamen yok oldu. Nazi'lerin ırkçılığı sonucu 11 ile 14 milyon arasında insan öldürüldü. Bunların arasında Museviler de vardı, ve Holokost olarak tanındı.

Bugün neler oldu:

    * 1919 - Paris Barış Konferansı'nda itilaf devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasını kararlaştırdılar.
    * 1923 - Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Antlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.
    * 1948 - Hindistan lideri Mahatma Gandhi Yeni Delhi'de öldürüldü.
    * 1967 - İlk resmi tv yayını Ankara'da yapıldı.
    * 1972 - İngiliz askerleri, Kuzey İrlanda'da gösteri yapanların üzerine ateş açarak 14 insan hakları savunucusunun ölümüne neden oldu. Bugün İngiltere tarihine "kanlı pazar" olarak geçti.
    * 1985 - Ege denizinde düzenlenen "Deniz Kurdu-85" tatbikatı sırasında bir tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı: 39 denizci öldü.
    * 1997 - Sincan'ın RP'li Belediye Başkanı Bekir Yıldız, Kudüs'ü anma toplantısı düzenledi. Gecede intifada hareketini canlandıran bir oyun sergilendi ve gösterinin yapıldığı çadırda, Hizbullah ve Hamas örgütlerinin liderlerinin posterleri asıldı.
    * 2000 - Kenya havayollarına ait bir yolcu uçağı Fildişi Sahili açıklarında okyanusa düştü: 169 kişi öldü.
    * 2003 - Belçika'da aynı cinsiyetteki çiftlerin evliliği yasallaştı.

Tarihte bugün doğanlar:

    * 1882 - Franklin D. Roosevelt, Amerika Birleşik Devletleri'nin 32. başkanı
    * 1927 - Olof Palme, İsveç başbakanı
    * 1937 - Boris Spassky, Rus satranç oyuncusu
    * 1974 - Christian Bale, Galli sinema oyuncu
    * 1987 - Arda Turan, Türk futbolcu

Tarihte bugün ölenler:

    * 1948 - Mahatma Gandhi, Politikacı
    * 1991 - John Bardeen, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (d. 1908)