Sivil toplum kamu harcamalarını izleyecek

Kamu Harcamalarını İzleme Platformu çatısı altında bir araya gelen 30 sivil toplum kuruluşu (STK), kamu kaynaklarından sosyal korumaya, çocuğa, gençliğe, eğitime ve askeri harcamalara ne kadar pay ayrıldığını izleyip, sonuçları, tespitleri kamuoyuyla, milletvekilleriyle paylaşacak.

Platform sözcüsü ve aynı zamanda İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi Direktörü Prof. Dr. Nurhan Yentürk, kamu harcamalarının toplumsal denetiminin yapılamadığını düşündükleri için böyle bir çalışmayı ortaya koyduklarını söyledi.

Yapılan harcamaları tespit edebilmek amacıyla ilgili makamlardan bilgi aldıklarını, ancak bazı konularda eksiklik tespit ettiklerini dile getiren Yentürk, "Meclis'te yapılan bütçe görüşmelerinde milletvekillerin önüne giden bilgileri incelediğimizde onların da bunu bilmediğini gördük. Milletvekillerine çeşitli kurumların bütçeleri gidiyor. Halbuki sosyal harcama dediğimizde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu'ndan Sağlık Bakanlığına ya da SHÇEK'e kadar hepsinin bütçelerinin bir arada görülmesi gerekir. Bu, milletvekillerinin önüne toplu gitmiyor. Örneğin Adalet Bakanlığı'nda çocuk harcaması var, oradaki harcamaya çocuk açısından bakılmıyor. Dolayısıyla milletvekilleri çocuğa, gençliğe ne kadar harcama yapıldığını bilmiyorlar" dedi.

Yaptıkları çalışmanın toplam harcamayı ve etkisini görmek açısından önemli olduğunu belirten Yentürk, hazırladıkları raporda hangi verilere ulaşabildiklerini, bazı bilgilere ise yazışma sonucu ulaştıklarını söyledi.

Yentürk, "Dolayısıyla milletvekillerine aslında 'şu harcamalar neden yayımlanmıyor' diye soru önergesi vermek gibi birşey hatırlatmış olacağız" dedi.

"Hayal kurmuyoruz ama..."

Yentürk, bütçe görüşmelerinden önce doğrudan Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki milletvekilleriyle bir araya gelmeyi istediklerini, bürokratların konudan haberdar olduğunu söyledi.

Yentürk, rapordan nasıl bir geri dönüş beklediklerine ilişkin ise şunları kaydetti:
"Bir kere hayal kurmuyoruz. Hemen askeri harcamaları düşürürler, şunu yükseltirler diye bir hayalimiz yok ama biz bunu sürekli yapacağız ve mutlaka bir etkisinin olacağını düşünüyoruz. Her yıl biz bu çalışmayı yaparsak daha fazla STK'ya ulaşabiliriz.

Raporumuzun veri yayımlayan bürokrasi üzerinde de etkisi olacağını düşünüyoruz. Soru önergeleri olacağını, dolayısıyla verilerin yayımlanabileceğini ve izlemenin daha kolay yapılabileceğini öngörüyoruz. Özellikle STK'ların bilgilerinin artması çok önemli. Türkiye'de şöyle bir hizmet yapsak dendiğinde 'bütçede para yok' deniliyor ama şimdi bütçede ne olduğunu biliyoruz."

Yentürk kamu harcamalarını izlemek için yaptıkları yöntem ve veri kaynakları çalışmalarını beş ayrı "İzleme Kılavuzu" olarak yayınlayarak STK'lar, basın mensupları ve diğer ilgililerin kullanımı için web sitesinde (http://stk.bilgi.edu.tr/stkButce.asp) yayınladıklarını söyledi.

KAMU HARCAMALARINI İZLEME PLATFORMU'NUN İLK RAPORUNDAN...

** Türkiye'de sosyal yardımlar, yoksulluk oranını düşürmede etkili değil.

** İşsizlik Fonu işsizlikle mücadele ve sosyal koruma amacı dışında kullanılmamalı.

** Nüfusun yüzde 38'i çocuk olduğu halde 2008'de çocuğa ayrılan bütçenin GSYH'ya oranı yüzde 1.07'dir.

** Gençlikle ilgili kamu kurumları 2008 yılında genç başına 172 TL harcama yapmıştır. Bütçede gençlik yoktur.

** Gençlerin güçlendirilmesine yönelik harcamaların GSYH içindeki payı 2009'da yüzde 0.3 civarındadır ve azaltılması planlanmaktadır.

** Askeri harcamaların izlenmesinde ortaya çıkan en önemli zorluk verilerdeki şeffaflık eksikliğidir.