Nakillerden sonra hemen fizik tedavi başlamalı

Romatem Robotik Rehabilitasyon Merkezi Tıbbi Koordinatörü Prof. Dr. Tunç Alp Kalyon, gerek yüz naklinde gerekse kol ve bacak nakillerinde cerrahi işlemlerin ve yoğun bakım tedavilerinin tamamlanmasından sonra bir an önce fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecine başlanması gerektiğini bildirdi.

Prof. Dr. Kalyon, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de yüz, kol ve bacak naklinin yapılabilmesinin "çok güzel" ve olumlu bir gelişme, Türk tıbbının geldiği noktayı işaret etmesi bakımından da son derece önemli olduğunu belirterek, bu tür nakillerin, hem güvenli bir sağlık alt yapısı, hem de bilgi ve deneyim birikimi gerektirdiğinden tüm koşulların bir araya gelmesini sağlayan koordineli bir ekip çalışmasıyla gerçekleşebildiğini söyledi.

"Gerek yüz naklinde gerekse kol ve bacak nakillerinde cerrahi işlemlerin ve yoğun bakım tedavilerinin tamamlanmasından sonra bir an önce fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecine başlanması gerekir" diyen Kalyon, nakledilen kas dokularının zayıflamaması, incelmemesi, yapışıklıkların ve eklem sertliklerinin olmaması ve kan dolaşımının yeterliliği için rehabilitasyon uygulamalarına erken dönemden itibaren başlanmasının büyük önem taşıdığını kaydetti.

Kalyon, "Kol ve bacak nakillerinde günlük yaşamla ilgili fonksiyonların kazanılması, yüz naklinde ise mimik hareketlerinin yanı sıra gülme, çiğneme, konuşma fonksiyonlarının kaliteli yapılabilmesi, dudaklarda ve ağız çevresinde büzülmelerin engellenmesi için fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemlerinden yararlanmak mümkündür" diye konuştu.

Bu tür operasyonlardan sonra uygulanacak rehabilitasyon programının esaslarının belli olduğunu ifade eden Kalyon, uzmanlık eğitimini tamamlayan hekimlerin, uzman fizyoterapistler eşliğinde gerekli tüm tedavileri uygulayabilme yetkisine ve becerisine sahip olabildiğini söyledi.

Fizyoterapiyle birlikte uğraşı terapisi ve ruhsal destek tedavisi

Prof. Dr. Kalyon, nakil ameliyatlarından sonra yoğun bakım dönemini takiben bu tedavilere başlamak gerektiğini belirterek, dikişlerin alınmasından ve açık yaraların kapanmasından itibaren fizik tedavi sürecinin hızlandırıldığını, gerekli durumlarda fizyoterapiyle birlikte uğraşı terapisi ve ruhsal destek tedavilerinin de uygulandığını anlattı. Nakillerden sonra uygulanan rehabilitasyon programının esas amacının; erken dönemde kas yapışıklıklarına ve zayıflıklarına engel olmak, sonra da kaslarla sinirlerin birbirine uyumunu sağlayıp fonksiyonel hareketleri başlatıp geliştirmek olduğunu vurgulayan Kalyon, şöyle devam etti:

"Daha ileri aşamada bu fonksiyonel kazanımların günlük yaşam aktiviteleri içinde kullanımına geçilir ve nakil yapılan hastanın toplumsal yaşam içindeki yerini alması hedeflenir. Bu amaçla gerekirse bir mesleki rehabilitasyon süreci uygulanır ve ergoterapist yani uğraşı terapistleri tarafından eğitimi verilen becerileri kullanma fırsatı kazandırılır. Bu aşamada kol ve bacak nakillerinden sonra robotik rehabilitasyon araçlarından yararlanmak mümkündür. Özellikle el ve kol nakillerinden sonra elin ince becerilerinin kazanılmasında fonksiyonel rehabilitasyonun önemi büyüktür. Bu amaçla uğraşı tedavisiyle birlikte robotlar vasıtasıyla yapılan rehabilitasyon eğitimi hastanın daha kısa zamanda daha çok beceri kazanmasına yardımcı olur. Robotik rehabilitasyon eğitimleri, gerçek yaşama benzeyen sanal ortamlar üzerinde yapıldığından adaptasyon süresini kısaltır ve fonksiyonel kazanımların artmasını sağlar. Rehabilitasyon sürecinde çok özel egzersiz yöntemleriyle birlikte çeşitli fizik tedavi araçlarından, örneğin elektrikli sinir uyarıcılarından, 'biofeedback' adı verilen geri beslenmeli kas eğitim sistemlerinden, soğuk ve sıcak tedavi ajanlarından ve ultrasonik ses dalgalarından yararlanmak mümkündür."

"Bu hastaların ömür boyu fizik tedavi görmelerine gerek yok"

Bu hastaların ömür boyu fizik tedavi görmelerine gerek olmadığını da belirten Kalyon, "Ameliyattan sonraki birkaç aylık süre içinde kapsamlı rehabilitasyon programlarını bitiren hastaların tedavileri tamamlanır. Ancak hastaların daha sonra bu süreç içinde kendilerine öğretilen egzersizleri sürekli yapmalarında yarar vardır" dedi.

Romatem Robotik Rehabilitasyon Merkezi Tıbbi Koordinatörü Prof. Dr. Kalyon, tıpta en kolay ve en düşük maliyetli uygulamanın koruyucu hekimlik olduğuna işaret ederek, şu görüşleri dile getirdi:

"Buna göre kazaları önleyici önlemler almak ve bununla ilgili eğitimi yaygınlaştırmak en etkin yoldur. Ancak her şeye rağmen bu tür doku ve uzuv kayıpları olduğunda, yapılacak operasyonun avantaj ve dezavantajlarını göz önünde bulundurarak yüz veya kol-bacak nakilleri yapılmaya devam edilecektir. Bugün için nakil dokusunun reddi, enfeksiyon, damar tıkanması ve dolaşım yetersizliği gibi riskler olmakla beraber bu konudaki çalışmalar ilerledikçe riskler azalacak, yeni hastalara yeni umutlar aşılanmaya devam edilecektir. Önemli olan uygun hastalar için uygun vericilerin bulunması, toplumda organ bağışı konusundaki farkındalığın artması, yasalarda ve sosyal güvenlikle ilgili yönetmeliklerde konuyla ilgili güncellemelerin yapılması, ameliyattan sonraki dönemde uzun soluklu bir rehabilitasyon sürecinin göze alınması ve toplumda bu hastalarla bir arada yaşama bilincinin yaygınlaştırılmasıdır."