Sosyal yardım sistemi değişiyor

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin, mevcut sistemde, sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına giden vatandaşların mali durumuna bakılarak destek verildiğini ifade ederek, TÜBİTAK'la yaptıkları yeni sistemde aynı zamanda sosyal hizmet sistemine de bakılacağını bildirdi.

Şahin, Dedeman Otel'de düzenlenen Sosyal Yardım Sosyal Hizmetlerde Dönüşüm ve Aile Sosyal Destek Programı Çalıştayı'na katılarak bir konuşma yaptı.

Programın ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Şahin, sosyal destek programına getirilecek olan puanlama sistemine ilişkin sorular üzerine, kullanımdaki Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS) kapsamında 14 ayrı kurumdan 23 ayrı analizin yapılabildiğini anlattı.

Bu sisteme göre, sosyal desteğe ihtiyacı olanların otomatik olarak yardım alabildiğini dile getiren Şahin, şöyle devam etti: "Şimdi TÜBİTAK'la şöyle bir çalışma var. Önce kalıcı yoksulluğu; eğer çok yaşlıysa, çalışamayacak durumdaysa, zihinsel özürü varsa, toplumun ondan istifade edecek durumu yoksa bu bir kalıcı yoksulluktur. Sosyal devlet olarak bunun yanında durmamız gerekir ama dönemsel yoksulluk dediğimiz durumda da baktığınız zaman eğitim, sağlık gibi bir takım destekler alındığı zaman toplumun istihdama katılmasına bir engel teşkil etmiyor, bir takım lokal desteklerle sistemin içine girebiliyor, yoksulluktan da kurtulabiliyor.

Şimdi orada biz TÜBİTAK'la koyduğumuz derecelendirme sisteminde, kalıcı yoksulluğu ayırıyoruz, diğer yoksullukla ilgili de statüler, puanlamalar koyuyoruz. Mesela kırmızı, yeşil, sarı gibi derecelendirme sistemi gibi. Bu değişebilir, örnek olarak bunları söylüyorum, belki yarın farklı kategorilerde bu paylaşılacak. Şu andaki sistemde, sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına giden vatandaşların mali durumuna bakılıyor ve destek veriliyor; yeni sistemde sosyal hizmet sistemine de bakılacak. Orada aileye gidildiği zaman, ailedeki özürlü, yaşlı, çocuk durumu gibi sosyal statülerinin de yükseltilmesi için verilecek destekle yoksulluğun geleceğe miras olarak kalmadan geçici halden çıkması ve vatandaşın istihdam bağlantısının da takip edilerek ondan istifade edilecek bir modele dönüştürülecek."

"Mali destek var diye çalışmamak olmayacak'

Şahin, sosyal yardımlarda puanlama sistemi çalışmasının 2 ay sonra tamamlanacağını ve kamuoyuna duyurulacağını açıkladı. Şahin, "Sistemi sahada çok net bir şekilde göreceksiniz. Çünkü 74 milyonu kendi içinde kategorize etmeden temel bir makro bakış açısıyla sorunu çözemiyorsunuz. Mikro çözümlerle kendi içinde sınıflandırılmış ve her bir sınıf içinde nasıl destek verileceği birine eğitim öbürüne farklı bir destek gibi yeni bir modelleme sistemiyle sistemi devam ettiriyoruz" dedi.

Fatma Şahin, "devletin verdiği mali desteklerden dolayı insanların gidip çalışmak istemediği" şeklinde toplumda bazı farklı şikayetlerin bulunduğunu da ifade ederek, "Bu yeni modelde biz şu kadar mali yardım veriyoruz, bunları da sağlıyoruz. 'Bu imkanlar içinde sisteme gitmezseniz size verilen istihdamla ilgili olanakları değerlendirmezseniz biz de size belli bir süre sonra mali olarak o yardımı kesmek durumunda olacağız' diyeceğimiz bir sistemle vatandaş karşı karşıya kalacak. Hak temelli ve adil bir şekilde herkese eşit ve adaletli bir sosyal yardım sistemini getirmek istiyoruz. Adaletin olmadığı yerde huzur ve barışın olamayacağını biliyoruz" diye konuştu.

Sisteme dahil olacakların Sosyal Yardım Bilgi Sistemi (SOYBİS) ile belirlendiğini dile getiren Şahin, "Bu sosyal yardım sistemine sosyal hizmet sistemi de entegre edilecek. Değişken büyütülecek. Ayrılan kategorilere göre verilecek destekler ortaya çıkacak. TÜBİTAK'la yapacağımız çalışmayı tamamlayıp sizlerle bunu paylaştığımız zaman daha net anlaşılacak. Amacımız yoksulluğun kader, kalıcı olmadığı, miras bırakılmaması gerektiği düşüncesiyle yoksulluktan çıkaracak mekanizmaları güçlendirerek bütçeyi de buna yönlendirmek istiyoruz" ifadelerini kullandı.

Çalışmanın genel sağlık sigortası kapsamındaki gelir testi çalışmalarının da bir parçası olduğunu kaydeden Şahin, "Ama bunların hepsi mali. Yalnız ekonomik destek yetmiyor. Sosyal hizmet dediğimiz neye ihtiyacı varsa, psikolojik, hukuki destekler gibi o bireyin o ailenin neye ihtiyacı varsa onu vereceğiniz bir sistem" dedi.

Şahin, SOYBİS'le 2 milyona yakın ailenin ekonomik ve sosyal durumunun üç saniye içinde kontrol edilebildiğini anlattı. Bu sistemin ikinci aşamasının TÜBİTAK'la yapıldığını ve puanlama sistemi getirileceğini dile getiren Şahin, böylece kalıcı yoksullukla dönemsel yoksulluğu birbirinden ayıracaklarını belirtti.

"Bireyin gelir durumu azalınca devlet devreye girecek"

Mevcut sistemde sosyal yardımlaşma ile istihdam bağlantısının zayıf olduğunu dile getiren Şahin, "Yardımın dışında kalan birey, yoksulluk sınırına geldiyse onun sistemin içine gireceği bir modeli hayata geçirmek durumundayız. Bunları nasıl çözeceğimizle ilgili büyük bir irademiz var" dedi.

Oluşturulacak modellerin birkaç ayrı ilçede şubat ayında pilot uygulamasını başlatmak istediklerini ve hızlı şekilde Türkiye'ye yaygınlaştırmak istediklerini ifade eden Şahin, "Çünkü yalnızca ekonomik destek ailenin yoksulluk sınırından çıkmasına yetmiyor. Verdiğiniz ekonomik destek eğer ailenin içinde zihinsel özürlü bir anne, alkolle mücadele eden bir baba varsa o mali destek farklı noktalara gidip yoksulluğu azaltmıyor. Verilen desteğin sosyal hizmetlerle birleşmesi ve oradaki ailenin sorununu çözecek mikro çözümlerle hayata geçmesi gerekiyor" diye konuştu.