Anlaşma tamam, nükleer takas Türkiye'de

Zenginleştirilmiş uranyum takasının Türkiye'de yapılması konusunda 18 saat süren görüşme sonuç verdi ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dün sürpriz bir şekilde İran'a gitti. Uranyum takasına ilişkin ortak formülle ilgili anlaşma, Türkiye, Brezilya ve İran dışişleri bakanları tarafından imzalandı. Buna göre 1200 kg uranyum takası Türkiye'de olacak. CNN TÜRK'ün ulaştığı anlaşma metnine göre, İran'ın uranyumu anlaşmadan 1 ay sonra Türkiye'ye göndermesi bekleniyor.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran Dışişleri Bakanı Menuçehr Muttaki ve Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorim, uranyum takası konusunda üzerinde uzlaşılan mutabakat metnini imzaladı.

İmza töreni, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula Da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın huzurunda yapıldı.

İmzalanan anlaşmaya göre uranyum takasının Türkiye'de yapılması öngörülüyor.

İRAN İLE İMZALANAN ANLAŞMANIN TÜRKÇE TAM METNİ İÇİN BURAYA (doc. formatında - kaydetmek için sağ tıklayıp farklı kaydeti seçin), İNGİLİZCE TAM METNİ İÇİN BURAYA TIKLAYIN... (PDF formatında - Kaydetmek için sağ tıklayıp farklı kaydeti seçin - açmak için sol tıklatmanız yeterli)

İran'ın 1200 kilogram düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumu yüksek seviyede zenginleştirilmiş uranyumla takas edeceği kaydedildi.

İran Dışişleri Bakanı Muttaki, "Takas olmazsa Türkiye uranyumu İran'a geri gönderecek" dedi.

Anlaşmaya göre, İran uranyumu anlaşmadan 1 ay sonra Türkiye'ye gönderecek.

İŞTE ANLAŞMANIN İÇERİĞİ...

Nükleer takas anlaşma metnine CNN TÜRK ulaştı. Metne göre İran'ın az zenginleştirilmiş uranyumu, zenginleştirildikten sonra 1 yıl içinde İran'a iade edilecek. Yani İran, uranyum karşılığında 1200 kg nükleer yakıt almış olacak.

Eğer anlaşma metnine uyulmazsa, Türkiye İran'ın uranyumunu önşartsız ve koşulsuz İran'a geri gönderecek.

Anlaşma metnine göre, İran Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya ile müzakerelere Türkiye'de devam edecek.

Metinde İran'ın uranyumunu hangi ülkenin zenginleştireceğine dair bir madde yok. Ancak CNN TÜRK'e konuşan diplomatik kaynaklar o ülkenin ya ABD ya da Fransa olacağını belirtti.

18 saatte oluşturuldu

Uzlaşı metni, üç ülkenin dışişleri bakanlarının dün 18 saat süren görüşmeleri sonucu oluşturuldu.

İran nükleer takas mektubunu 1 hafta içerisinde Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (IAEA) gönderecek.

ERDOĞAN APAR TOPAR İRAN'A GİTTİ!

Alınan bilgiye göre Başbakan Erdoğan, dün Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile İran ve Brezilya Dışişleri bakanlarının yaptığı üçlü toplantıyla ilgili olarak, direkt bir hat kurularak sürekli bilgilendirildi.

Başbakan Erdoğan, İzmir'de olduğu sırada kritik bir eşiğe gelindiği, kendisine bildirildi. Erdoğan'ın da "Türkiye'nin teklifinin kabul edilmediği takdirde, uçağı Tahran'a çevirmeyeceğini" ifade ettiği öğrenildi.

18 saat süren görüşmelerin ardından takasın Türkiye'de gerçekleştirileceğinin Erdoğan'a iletilmesi üzerine Başbakan Erdoğan, Tahran'a gitmeyi kabul etti.

Bu sabah gerçekleştirilen zirvede, devlet ve hükümet başkanları görüşmesinde, takas işleminin ne zaman gerçekleştirileceği aşamasında, İran'ınmetinde belirlenmiş zaman konusunu yeniden müzakere etmek istemeleri üzerine Erdoğan'ın mevcut metni savunarak, "Zaman belirlenmezse buradan sonuç çıkmaz"dediği, Brezilya'nın da bunu desteklemesi üzerine, İran'ın bir hafta içerisinde Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na yazılı bildirimde bulunacağı maddesinin anlaşmaya konulduğu öğrenildi.

İMZA SONRASI LİDERLERDEN AÇIKLAMALAR

İran lideri Mahmud Ahmedinecad:
Ahmedinecad, dünya güçlerine, ülkesinin nükleer programı konusunda yeni görüşmeler yapılması çağrısında bulundu.

İran lideri imzalanan uranyum takası anlaşmasının ardından basına açıklamalarda bulundu. Ahmedinecad "5+1 ülkeleri için, Uranyum takası anlaşmasını takiben, İran ile dürüstlük, adalet ve karşılıklı saygıya dayanan görüşmelere girme vakti geldi" diye konuştu.

Ahmedinecad'ın konuşmasında sözünü ettiği 5 1 ülkeleri, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi olan ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere'ye, Almanya'nın katılımıyla oluşuyor.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan:
Erdoğan, İran'ın attığı adımı "bir fırsat" olarak değerlendirdi, "Çünkü bu da bir güven meselesidir" dedi.

Erdoğan, duyulan güvene karşı Türkiye'nin ve Brezilya'nın da üzerine düşeni yapacağını belirtti.

Erdoğan, "Söz konusu adım aynı zamanda Türkiye ile İran arasında karşılıklı güveni de ortaya koymaktadır" diye konuştu.

Erdoğan, İran ile uluslararası toplum arasında diyaloğun yeniden başlatılmasının ve bunun nükleer konuda kalıcı bir uzlaşıyla sonuçlanmasının bu anlaşma sayesinde mümkün olacağını belirtti.

Bu konuda uluslararası toplumdan da beklentilerin bir hak olduğunu ve bunun sağlanması gerektiğini kaydeden Erdoğan, "Önümüzdeki döneme hepimiz sorumlulukla yaklaşmalıyız. Barışçıl çözümleri sadakatle takip etmek herkes için bir görevdir diye düşünüyoruz" dedi.

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva:
Sivla, İran, Türkiye ve Brezilya tarafındansağlanan anlaşmayı "bir diplomasi zaferi" olarak nitelendirdi. Diyalogla barışın ve gelişmenin sağlanabileceğini belirten Brezilya Devlet Başkanı, anlaşmanın özellikle sabahın dördünde toplanan Türk, Brezilya ve İran Dışişleri Bakanlarının çabaları sayesinde sağlandığını kaydetti.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu:
Davutoğlu, İran'ınuranyum takasının Türkiye'de yapılmasını öngören anlaşmanın taahhütlerinin yerine getirilmesi için Türkiye'nin gerekeni yapacağını söyledi.

İran ile ilgili şüphelerin bertaraf edildiğini söyleyen Davutoğlu, Türkiye'nin, tüm sorunların diplomasi ve diyalogla çözülebileceğini bir kez daha gösterdiğini bildirdi. Dışişleri Bakanı Davutoğlu, anlaşmaya varılmasıyla ciddi bir krizin aşılmış olduğunu söyledi.

İran Dışişleri Bakanı Mutteki:
İran Dışişleri Bakanı Mutteki de anlaşmanın taahhütlerinin yerine getirilmemesi halinde Türkiye'nin, İran'ın düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumunu "derhal ve koşulsuz olarak" kendilerine iade edeceğini belirtti.

Mutteki, "İmzalanan anlaşmaya göre, şayet takas gerçekleştirilmezseTürkiye sevk edilen uranyumumuzu hemen ve koşulsuz olarak geri göndermek durumunda olacak" dedi.

İran uranyuma devam edecek...

İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam edeceğini bildirdi.

İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, uranyumun yüzde 20 oranında zenginleştirilmesi dahil, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam edeceklerini söyledi.

Salihi, İran, Türkiye ve Brezilya arasında imzalanan uranyum takasına ilişkin anlaşmayla uranyum zenginleştirme faaliyetleri arasında bir bağlantı olmadığını bildirerek, "Uranyumu yüzde 20 zenginleştirme faaliyetlerimize devam edeceğiz" dedi.

TEPKİLER...

İsrail:
İran, Türkiye ve Brezilya'nın ortak girişimiyle 1200 kilogram uranyumun Türkiye'de takas edilmesi kararı İsrail'i kızdırdı. İsrail, Tahran'ın Türkiye ve Brezilya'yı aldattığını öne sürdü.

İsrail Radyosu'na konuşan ve adının saklı tutulmasını isteyen üst düzey bir İsrailli yetkili, “İsrail, az zenginleştirilmiş uranyumun Türkiye topraklarında zenginleştirilmiş uranyumla takas edilmesini kabul ettiğini söyleyerek Türkiye ve İsrail'i kandırdı" dedi.

Yetkili, İran'ın geçmişte de tansiyonu düşürmek ve uluslar arası ambargo riskini azaltmak üzere benzer yöntemlere başvurduğunu iddia ederek, “Ancak daha sonra verdikleri sözde durmadılar" diye konuştu.

Radyoya göre İsrailli üst düzey yetkililer, "Bu anlaşma, İran'dan gelentehdidi azaltmaz. Çünkü İran'ın nükleer tesisleri hala elinde kalacak ve nükleersilah üretim alternatifi her zaman elinde bulunacak" dediler.

ABD'nin devreden çıkarılarak inisiyatifin başka ülkelerin elineverilmesine çalışıldığını savunan İsrailli kaynaklar, bu ülkeleri Brezilya, Rusya, Hindistan, Türkiye ve Çin olarak sıraladılar.

Avrupa Birliği (AB):
AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, İran'ın nükleer enerji programı hakkında AB'nin hala çok büyük endişeleri olduğunu söyledi.

İran'ın nükleer programı konusunda uluslararası toplumun endişeleri karşısında hala sessiz kaldığını söyleyen Rompuy, "AB'nin İran hakkındaki görüşü değişmedi, endişelerimiz devam ediyor. İran, nükleer programıyla ilgili müzakereye gitmeyi reddetti. AB diyalogdan yana olsa da, İran bunu reddetti. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (IAEA) yeni önerilerine olumlu cevap vermedi. İran'dan, IAEA'ya yazılı cevap vermesini bekliyoruz" diye konuştu.

Fransa:
Fransa Dışişleri Bakanlığı, Tahran'da bugünTürkiye, İran ve Brezilya arasında imzalanan uranyum takasına ilişkin anlaşmanın, İran'ın nükleer enerji ve uranyum zenginleştirme programıyla ilgili ortaya çıkan sorunu temelden çözmediğini bildirdi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Bernard Valero, "Hayal görmeyelim. Bu anlaşma, İran'ın nükleer enerji ve uranyum zenginleştirme sorununu çözmeyecek. Öngörülen uranyum takası, sadece bir ilave güven tedbiri. Esas sorun, İran'ın Natanz'daki uranyumu zenginleştirme programının devam etmesi, Arak'taki reaktörüninşası, Kum kentindeki sitenin gizlenmesi. IAEA uzmanlarının bu sorularına şu ana kadar yanıt verilmedi" dedi.

İngiltere:
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, İran'a yönelik daha fazla BM yaptırımına ilişkin çalışmaların sürmesini savundu.

İngiltere Dışişleri Bakan Yardımcısı Alistair Burt, "İran'ın, nükleer programıyla ilgili görüşmeleri ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) ile işbirliğini reddetme tutumu endişe yaratmaya devam ediyor. İran'ın uluslararası topluma, barışçıl amaçlarıyla ilgili güvence verme
yükümlülüğü var. IAEA, bunun doğrulanmasının mümkün olmadığını bildiriyor. Bu nedenle BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) yaptırımlar üzerine çalışıyoruz. İran somut adımlar atarak yükümlülüklerini karşılamadıkça bu çalışma devam edecektir" dedi.

Almanya:
Alman hükümeti, İran'ın uranyum takasıyla ilgili olarak İran, Türkiye ve Brezilya'nın ortak formülüyle imzalanan anlaşmaya
temkinli yaklaştı.

Hükümet sözcüsü yardımcısı Christoph Steegmans, yaptığı açıklamada, anlaşmanın ayrıntıları hakkında şu ana kadar bilgi sahibi olamadıklarını belirtti.

Almanya için önemli olanın, İran yönetiminin BM ve IAEA taleplerini yerine getirmesi olduğunu ifade eden Steegmans, İran yönetiminin kendi ülkesinde uranyum zenginleştirmeye son verip vermeyeceğinin de önemli bir nokta olduğunu kaydetti.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Andreas Peschke de İran'ın nükleer programı hakkında saydamlığın her halükarda sürdürülmesi gerektiğini ifade etti.

NATO Komutanı:
NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanı Oramiral James Stavridis, İran ile Türkiye ve Brezilya arasında imzalanan uranyum takası anlaşmasına olumlu yaklaştı.

Stavridis, bununla birlikte "Açıktır ki, gitmemiz gereken milyon kilometre yol var" diye konuştu.