Bütçe 10 ayda 43.2 milyar TL açık verdi

Kriz ve seçimler nedeniyle dengeleri bozulan bütçe açığı fren tutmuyor. Maliye Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ekim ayında merkezi yönetim bütçesi 2 milyar 421 milyon lira açık verdi. Böylece 10 aylık bütçe açığı da 43.2 milyar liraya ulaştı.

Maliye Bakanlığı, ekim ayı ve Ocak-Ekim dönemi bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Bütçe açığının 2 milyar 421 milyon lira olduğu ekim ayında, faiz dışı fazla ise 2 milyar 310 milyon lira olarak belirlendi.

Ocak-Ekim döneminde, bütçede 218,6 milyar lira harcama yapıldı. Bütçe gelirleri de 175 milyar 368 milyon lira olarak belirlendi.

2008'in ilk 10 ayında 4 milyar 887 milyon lira olan bütçe açığı bu yıl 43 milyar 232 milyon liraya yükseldi. Bu şekilde bütçe açığı geçen yıla göre yüzde 784,7 arttı.

Faiz dışı fazla ise ekim ayında 2 milyar 310 milyon lira, Ocak-Ekim döneminde de 7 milyar 12 milyon lira olarak gerçekleşti.

Ekim ayında bütçeden geçen yılın aynı ayına göre yüzde 41,2 artışla 21 milyar 431 milyon lira harcama yapıldı.

Faiz giderleri söz konusu ay geçen yılın aynı ayına göre, yüzde 135,1 oranında artarak 4 milyar 731 milyon lira oldu. Faiz hariç giderler ise yüzde 26,8 artışla, 16 milyar 699 milyon lira olarak gerçekleşti.

Geçen ayın bütçe gelirleri ise 19 milyar 10 milyon lirayı buldu. Bu şekilde aylık bütçe gelirleri, 2008'in Ekim ayına göre yüzde 25,8 oranında arttı.

Söz konusu dönemde bütçeye giren paranın 13 milyar 831 milyon lirası vergilerden geldi. Merkezi yönetim bütçesindeki açık da ekim ayında 2 milyar 421 milyon lira olarak belirlendi.

Faiz dışı fazla geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19 oranında artışla 2 milyar 310 milyon lira olarak gerçekleşti.

10 aylık gerçekleşmeler

Ocak-Ekim döneminde de merkezi yönetim bütçesinden 218 milyar 600 milyon lira harcama yapıldı. Bütçe giderlerinin geçen yılın 10 ayına göre yüzde 21 artış gösterdiği bu dönemde, bütçe ödeneklerinin de yüzde 84,4'ü kullanılmış oldu.

218,6 milyar liralık bütçe giderinin 47 milyar 412 milyon liralık bölümünü personel harcamaları meydana getirirken, bütçeden mal ve hizmet alımları için 19 milyar 836 milyon lira, cari transferler için 77 milyar 71 milyon lira, sermaye giderleri için 11 milyar 656 milyon lira, sermaye transferleri için 2 milyar 442 milyon lira, SGK devlet primleri için de 5 milyar 717 milyon lira çıktı. Borç verme kalemi de bütçede 4 milyar 222 milyon liralık bir yekün oluşturdu.

Bütçe harcamalarının alt kalemler itibarıyla dağılımı da, yılın 10 aylık döneminde bütçeden faiz için 50 milyar 244 milyon lira, sağlık için 5 milyar 746 milyon lira, tarımsal destekleme için de 3 milyar 913 milyon lira aktarıldığını ortaya koydu.

2008 Ocak-Ekim döneminde 43 milyar 351 milyon lira olan faiz harcamalarında bu yıl yüzde 15,9'luk bir artış kaydedilirken, sağlık harcamalarındaki artış da yüzde 12,6'yı buldu.

Bu yıl söz konusu dönemde kamu personeli için 2 milyar 41 milyon lira genel tedavi ve ilaç gideri yapıldı. Yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri ise bütçeye 3 milyar 704 milyon liralık bir fatura çıkardı.

Sosyal güvenliğe giden parada büyük artış

Ekim sonu itibarıyla sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan transferler de geçen yıla göre yüzde 57,6 oranında artarak, 45 milyar 217 milyon liraya ulaştı.

Maliye Bakanlığı, bu artışta, ekonomik gelişmelere bağlı olarak SGK'nın prim gelirleri tahsilatındaki yavaşlamanın etkili olduğunu bildirdi.

Bunun yanı sıra 2008 Ekim ayından itibaren uygulanmaya başlanan sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesinin de sosyal güvenlik açığını büyüttüğü belirtildi.

Maliye, Okam-Ekim döneminde bu amaçla yapılan transfer tutarının 2 milyar 910 milyon lira olduğunu açıkladı. 10 aylık dönemde mahalli idarelere aktarılan kaynak da 13 milyar 912 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi gelirlerindeki düşme hız kesti

Ocak-Ekim döneminde bütçe gelirleri de geçen yıla göre binde 2 oranında azalarak, 175 milyar 368 milyon lira olarak gerçekleşti. Bunun 139 milyar 164 milyon liralık bölümünü vergi gelirleri, 30 milyar 817 milyon lirasını vergi dışı gelirler, 3 milyar 744 milyon lirasını özel bütçe ve idarelerin öz gelirleri, 1 milyar 643 milyon lirasını da düzenleyici ve denetleyici kurum gelirleri oluşturdu.

2008 yılının ilk 10 ayında 140 milyar 321 milyon lira vergi tahsilatı yapılırken, söz konusu rakam bu yıl aynı dönemde binde 8 oranında düştü ve 139 milyar 164 milyon lira oldu. 10 aylık dönemde, vergi gelirlerinde bütçe hedefinin yüzde 68,9'u tutturuldu.

Ocak-Ekim döneminde, geçen yıla göre kurumlar vergisi gelirlerinde yüzde 2,5, harçlarda yüzde 8,8, ithalden alınan KDV'de de yüzde 18,9 oranında düşüş meydana geldi. Buna karşılık, gelir vergisi tahsilatı yüzde 1, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 13,2, dahilde alınan Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 20,4, özel tüketim vergisi yüzde 1,4, damga vergisi tahsilatı da yüzde 3,3 artış gösterdi. Diğer vergi gelirlerindeki artışta yüzde 1,9 olarak hesaplandı.