hamburger-icon

desktop-gifmobile-gifCanlı Yayın
hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow

    Nobelli ekonomist: "Türkiye şanslıydı..."

    Nobelli ekonomist: Türkiye şanslıydı...
    expand

    Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Prof. Peter A. Diamond, ülkelerin geçmişlerinde ekonomik krizlerden gelen tecrübelerinin önemini vurgulayarak, "Türkiye'de bir önceki kriz sancılı olmuş ama bu sefer krize adapte olabildiği için Türkiye şanslıydı" dedi.

    Bu yıl 3.'sü düzenlenen Yapı Kredi Bankacılık Akademisi'nde konuşan Diamond, dünyanın büyük bölümünü kapsayan resesyondan çıkışın çok yavaş olacağını belirterek, Euro Bölgesi'nin yavaş bir karar verme süreci izlediğini anlattı.

    Diamond, belirli ülkelerde çok ciddi politik sorunlar gördüklerine işaret etti.

    Finansal krizden çıkışla ilgili tahminlere de değinen Diamond, "Er ya da geç dünya ekonomisi bunun içerisinden çıkacak ve bence ABD'de bu daha da yakın dönemde olacak. Avrupa'ya göre ABD daha hızlı çıkacak. Bu Türkiye'nin üzerinde de etkili olacak, çünkü burada son derece açık bir ekonomi var. Bence düzenlemelerde devam eden bir reform süreci göreceğiz. Bu krizin etkileri bir süre devam edecek. Mesela Türkiye'de bir önceki kriz sancılı olmuş ama bu sefer krize adapte olabildiği için şanslıydı Türkiye. Aynı şeyi İsveç için de söyleyebiliriz" ifadelerini kullandı.

    Diamond, Avrupa'daki problemlerden birinin de birçok bağımsız ülkenin çok fazla iç kurallarının olması ve tek bir ülkenin yanıt verebileceği hızla yanıt verememelerinden kaynaklandığının altını çizerek, "Avrupa'da özellikle İspanya, Yunanistan gibi ülkelerde borç çok yüksek. Başka ülkeler de yavaş yavaş bu gruba dahil olmaya başladı" dedi.

    Avrupa'da artan işsizliğin krizin etkisini artırdığını belirten Diamond, şöyle devam etti:

    "Gençlerin işsizliği Avrupa'da en acı verici konulardan. Özellikle yetişkinlerle kıyaslandığında gençlerin işsizliği Avrupa'da, ABD'den çok daha kötü. Borç her ülkede dengeli değil. Genel olarak bakınca, Yunanistan ve İspanya'da şu anda bir kriz var. ABD daha yavaş bir emeklilik reformu yapabilirdi, aşama aşama da olsa bunu yapmadı. İtalya bu reformu hızlı bir şekilde yapmalı. Bu borcun yayılması problemi ile yüz yüzeler. Avrupa problemi bir işsizlik krizi problemi.

    Avrupa hükümetleri maalesef koordineli, kesin eylemler gerçekleştiremedi. Bu da Avrupa ekonomilerini riskte bırakmaya devam ediyor. Bir şekilde euroyu korumak için çok büyük bir taahhüt var ama ekonomilerin iyi işlemesi ile aynı şey değil bu. Avrupa bugün birçok ülke için çok önemli bir pazar. Avrupa kötü durumda olursa bu çok geniş kapsamlı olarak birçok ekonomiyi etkileyecek bir durum."

    Diamond, Türk ekonomisinin ayrıntılı olarak araştırdığı bir ekonomi olmadığını belirterek, Türkiye ekonomisi üzerine tespitlerden kaçınsa da, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın ekonomik krizle ilgili tespitlerini "doğru" olduğunu belirtti.

    Diamond, "Türkiye'den çok bilinen bir kaynakla devam etmek istiyorum. 'Şunu görmemiz gerekiyor, politik tartışmalar, koordine ve kesin eylemlerin eksik olması bu problemlerin çekirdeğini oluşturmaktadır' deniyor. Bu (Babacan'ın 2011'de Dünya Bankası ve IMF toplantılarında finansal kriz ile ilgili tespitleri) Euro Bölgesi'ndeki ülkelere odaklanan bir açıklama, bundan bir yıl önce yapılmış. Bu açıklama bugün halen tam olarak doğru" dedi.

    "Bernanke'nin FED'in başında olması şans"

    ABD Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke'nin kriz döneminde FED'in başında olmasının büyük bir şans olduğunu dile getiren Diamond, konuşmasını şöyle sürdürdü:

    "Onun Merkez Bankası politikalarında nelerin ters gittiğine dair görüşleri vardı. Onun görüşleri şuydu; burada finans sisteminin çöküşüne hızla cevap vermek... 'Acilen, sert bir şekilde cevap vermek gerek' diyordu. Mario Draghi'nin de söylediği gibi elinizden gelen herşeyi yapmanız gerekiyor.

    Sermaye piyasalarının çökmemesi için herşeyin yapılması lazım. Faiz oranlarının neredeyse sıfıra kadar indirilmesi yetersiz bir önlem, bunu gördük. ABD ekonomisi düşüşü bıraktı ama bir şekilde çok yavaş bir büyüme kaydetti. Bununla birlikte politik süreç daha fazla adım atılmasını engelledi.

    FED şunu sordu: Başka ne yapabiliriz? Konvansiyonel olmayan anlamda ne yapabiliriz ve büyüme sürecini hızlandırabiliriz sorusunu sordu. Bunun ardından bazı niceliksel kolaylaştırmalar yapıldı. Yine amprik bir takım çalışmalar bunun (parasal genişlemenin) etkisinin pozitif olduğunu gösterdi.

    Yapılabilecek olanlarla karşılaştırıldığında, atılacak mali adımlarla elde edilecek başarılar ile karşılaştırıldığında bu yapılanma yetersiz kaldı. Draghi de bunun 'olağan dışı zamanlar' olduğunu ve yapılması gerekenin yapmak gerektiğini ifade etti.

    Türkiye Merkez Bankası da bu konuda çekingen davranmadı. Bir adım öne çıkarak konvansiyonel olmayan bazı adımlar attı. Şunu da gözden kaçırmamalıyız. ABD ekonomisi bütün dünya için çok önemli bir pazar. ABD ekonomisinin durumu sadece ABD'nin değil bütün dünyanın çıkarına. Bir şekilde ekonomiyi toparlamak için gerekli bir adım. Fed düşük faiz oranların bir süre daha devam edeceğini düşünüyor ve ben de böyle düşünüyorum."

    "Emlak balonuna dikkat"

    ABD'de emlak sektöründeki balon etkisinin yarattığı finansal sorunların halen devam ettiğini belirten Diamond, "Türkiye'de de benzer bir konut balonu var mı şeklide spekülasyonlar var. Benim bununla ilgili böyle bir risk var mı şeklinde şahsi bir görüşüm yok. Ama bu tabii ki herkesin gözünün üzerinde olması gereken bir konu" dedi.

    Diamond, "Mortgage probleminin herkes farkında. Mortgage ödeyememe pozisyonlarında hafif bir düşüş gördük. Tabii ki, bu mortgage'ın paraya dönüştürülememesi, bana göre resesyonun bu kadar uzun sürmesinin ve bu kadar derin olmasının sebeplerinden. İnsanlar bir bedel ödüyorlar. Bir çözüm bulamamanın bedelini ödüyorlar. Bu problem devam ediyor" ifadelerini kullandı.

    Dimond sözlerine şöyle devam etti:
    "ABD'de bir işsizlik krizi ve borç krizi sorunu var. ABD'de, nüfusun yaşlanmasından dolayı ve artan sağlık masraflarından dolayı (borç) artmaya devam ediyor. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde özellikle tahvil piyasasının bir reaksiyon göstermesini beklememiz pek söz konusu olamayacak.

    ABD altyapı harcamalarını neredeyse 30 yıldır azaltmış durumda. Temel anlamda iyi olan altyapı yatırımlarına çok fazla ihtiyaç var diye düşünüyorum. Avrupa'da çalışanların eğiltilmesi ve hatta yeniden eğitilmesi bu stresi azaltabilir."
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow
    o-clock

    SON DAKİKA

      EN ÇOK OKUNANLAR