UEFA Kupası tarihinden notlar

UEFA Kupası, İstanbul'da Werder Bremen ile Shakhtar Donetsk arasında oynanacak finalle elveda diyecek. Bu prestijli kupayı Inter Juventus ve Liverpool üçer kazandı. Kupa tarihinin en golü ismi Henrik Larsson, en farklı galibiyeti alan takım ise Ajax. İşte kupa tarihinden önemli notlar...

1955'te Fuar Şehirleri Kupası olarak start alan, 1971'den bu yana UEFA Kupası adı altında düzenlenen organizasyonun son finali Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı'nda oynanacak.

UEFA Kupası tarihi için bir dönüm noktası olacak son finalin ardından, kupa gelecek sezondan itibaren UEFA Europa League adı altında ve yeni bir statüyle oynanacak.

İlk golü Güney Afrikalı attı

Uluslararası Fuar Şehirleri Kupası adı altında 1955'te başlayan organizasyonun ilk maçı 4 Haziran 1955'te İsviçre'de Charlton ile Basel arasında oynandı.

Charlton'ın 5-0 kazandığı bu maçta kupanın ilk golünü de İngiliz takımının Güney Afrikalı oyuncusu Eddie Firmani attı.

Turnuvanın ilk hat-trick'ini Arsenal'in forveti Cliff Holton yaparken, 1971'de UEFA Kupası adı altında düzenlenen ilk kupayı İngiliz takımı Tottenham müzesine götürdü.

Başlangıçta iki ayaklı finallerle oynanan kupada, 1998'den itibaren tarafsız sahada oynanan tek maçlı finallere dönüldü. Paris'teki Parc des Princes Stadı'nda Inter ve Lazio arasında oynanan bu finali Inter 3-0 kazandı.

En golcü Larsson

UEFA Kupası tarihinin en çok gol atan oyuncusu İsveçli Henrik Larsson.

Feyenoord, Celtic ve Helsingborg takımlarıyla çıktığı maçlarda attığı toplam 37 golle turnuvanın gelmiş geçmiş en golcü futbolcusu olan İsveçli santrforu, 29 golle Alman Dieter Müller izliyor. İki golcünün ortak özellikleri ise kupayı kazanmayı başaramamış olmaları.

Eski Trabzonsporlu Şota Arvaladze de Dinamo Tiflis, Trabzonspor, Ajax, Glasgow Rangers ve AZ Alkmar formalarıyla UEFA Kupası'nda toplam 25 gol atarak en golcüler listesinde üçüncü sırada yer alıyor.

Klinsmann'ın rekoru

Bir sezon içinde en fazla gol atan oyuncular listesinde Alman Jürgen Klinsmann ilk sırada yer alıyor.

1995-96 sezonu finalinde Fransa'nın Bordeaux takımını toplamda 5-1 yenerek şampiyon olan Bayern Münih'in, o sezon attığı 32 golün 15'ini Klinsmann kaydetti.

1980-81 sezonunda kupayı kazanan Ipswich Town'ın santrforu John Wark ise 14 gol atarak bir sezonda en çok gol atan ikinci oyuncu olarak dikkat çekti.

Lucescu altıncı teknik direktör olacak mı?

UEFA Kupası'nı bugüne dek yabancı bir takımın başında kazanan beş teknik direktör bulunuyor.

Ukrayna'nın Shakhtar Donetsk takımının Rumen teknik adamı Mircea Lucescu, ekibinin kupayı kazanması halinde, UEFA Kupası'nda yabancı bir takımın başında şampiyonluğa ulaşmış altıncı teknik adam olacak.

1962 ve 1963 yıllarında Valencia'nın başında iki kupa kazanan Arjantinli Alejandro Scopelli'nin açtığı yolu, İskoç Bill Shankly (Liverpool-1973), Hollandalı Huub Stevens (Schalke 04--997), Fransız Gerard Houllier (Liverpool-2001) ve geçen yıl da Hollandalı Dick Advocaat (Zenit St. Petersburg) izlemişti.

En çok kazanan teknik direktör Trapattoni

UEFA Kupası'nı en çok kazanan teknik direktör üç kezle İtalyan Giovanni Trapattoni.

Trapattoni, Juventus'un başında 1976-77, 1990-91 ve 1992-93 sezonlarında kupayı kazanma başarısı gösterdi.

Real Madrid'i çalıştıran İspanyol Juande Ramos ise Sevilla'nın başındayken iki yıl üst üste (2005-06 ve 2006-07) takımını UEFA Kupası şampiyonu yaptı.

Üç oyuncu üç kez kazandı

Tarihte UEFA Kupası'nı üç kez kazanmış üç futbolcu bulunuyor.

İngiliz Ray Clemence, İtalyan Giuseppe Bergomi ve Nicola Berti, UEFA Kupası sevincini üçer kez yaşadılar.

Bergomi ve Berti, kupayı 1991, 1994 ve 1998 yıllarında Inter formasıyla kaldırırken, Clemence ise üç ayrı takımda kupayı kazanma başarısı gösterdi.

1973 ve 1976 yıllarında Liverpool formasıyla şampiyonluğa ulaşan Clemence, 1984 yılında da Tottenham takımıyla kupaya uzandı.

En çok forma giyen Bergomi

UEFA Kupası'nda en çok forma giyen oyuncu İtalyanların unutulmaz ismi Giusseppe Bergomi.

Bergomi, Inter formasıyla toplam 96 UEFA Kupası maçına çıkarken, Frank Rost, Werder Bremen, Schalke 04 ve Hamburg formalarıyla 76 maçla ikinci, İtalyan kaleci Walter Zenga da 69 maçla üçüncü sırada yer aldı.

Bir maçta beş gol atanlar

UEFA Kupası'nda bir maçta beş gol birden atan dört futbolcu yer alıyor.

1971-72 sezonunda Eintracht Braunschweig, Glentoran'ı 6-1 yenerken, Ludwig Bründl beş gol birden atarak tarihe geçti.

Bu rekora daha sonra 15 Eylül 1976'da 12-0 biten Derby County-Finn Harps maçında Derby County takımından Kevin Hector, 1984-85 sezonunda Ajax formasıyla Lüksemburg'un Red Boys Differdange takımına beş gol atan Marco Van Basten, 1992'de de Napoli'nin Uruguaylı oyuncusu Daniel Fonseca, Valencia'ya beş gol atarak ortak oldu.

14-0'lık rekor

UEFA Kupası'nın en farklı galibiyetini Hollanda'nın Ajax takımı, Lüksemburg'un Red Boys Differdange ekibini 14-0 yenerek elde etti.

1984-85 sezonundaki eşleşmenin Lüksemburg'da oynanan ilk karşılaşması ise 0-0 berabere sona ermişti.

İki maçta toplam 21 gol

Bir başka Hollanda takımı Feyenoord ise kupada bir eşleşmede en çok gol atan ekip olarak rekor kırdı.

Feyenoord, 1972-73 sezonunda Lüksemburg takımı olan Rumelange ile yaptığı iki maçta toplam 21 gol atarak kırılması zor bir rekora imza attı.

Hollanda ekibi, ilk maçı 9-0, rövanşı da 12-0 kazanarak bir üst tura çıkmayı başardı.

15 kiloluk kupa

Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı'nda kupayı kazanan takımın kaptanı, UEFA'nın ödülleri arasındaki en ağır kupayı kaldıran son kişi olacak.

Tam 15 kilogram ağırlığındaki kupanın yüksekliği 65 cm., genişliği 33 cm., derinliği ise 23 cm.

İsviçreli sanatçı Alex W. Diggelman tarafından tasarlanan UEFA Kupası, sarı renkli, mermer bir sütun tabanın üzerine yerleştirilmiş gümüş kaplamalı bir kupa ve ünlü sanatçı Bertoni tarafından Milano'daki atölyelerde yapıldı.

2010 yılında UEFA Kupası'nın adı "UEFA Europa League" olarak değiştirileceği için yeni bir kupa tasarlanacak ve UEFA Kupası Şampiyonu olan takımın kaptanı, yeni tasarlanmış olan bu kupayı Hamburg'da kaldıracak.

Turnuva yönetmeliğine göre şampiyon olan her kulüp UEFA Kupası'na sadece bir sene süresince sahip olabildi. Bir yıllık süreç tamamlandıktan sonra ise kazanan takıma, yaklaşık 23 bin euro değerindeki gerçek kupanın beşte dördü büyüklüğünde, aslına çok benzeyen ve maliyeti 2 bin euro civarında olan bir kupa verildi.

UEFA Kupası'nı arka arkaya üç kez ya da toplamda beş kez kazanan kulüp, kupanın orijinalini alabilecekti. Ancak bu durum bugüne kadar hiç yaşanmadı. Bu nedenle geçen sezon yönetmelikte yapılan değişikliklerin ardından UEFA Kupası'nın bundan böyle UEFA'da kalmasına ve asıl kupa yerine onunla tamamen aynı büyüklüğe sahip bir kopyasının kulüplere teslim edilmesine karar verildi.

Ayrıca gelecek dönemlerde herhangi bir takımın kupayı üç kez arka arkaya veya toplamda beş defa kazanması durumunda, bu başarının UEFA tarafından ödüllendirilmesi konusunda uzlaşmaya varıldı.

UEFA Kupası istatistikleri (1971'den itibaren)

En Çok Kazanan Kulüpler (3): Inter (1990/91, 1993/94, 1997/98) Juventus (1976/77, 1989/90, 1992/93), Liverpool (1972/73, 1975/76, 2000/01)

En Çok Kazanan Futbolcular (3): Ray Clemence (Liverpool-1972/73, 1975/76, Tottenham-1983/84) Giuseppe Bergomi (Inter-1990/91, 1993/94, 1997/98) Nicola Berti (Inter-1990/91, 1993/94, 1997/98)

En Çok Kazanan Teknik Direktörler: Giovanni Trapattoni - 3 kez (Juventus 1976/77, 1990/91, 1992/93) Juande Ramos - 2 kez (Sevilla 2005/06, 2006/07)

En Çok Kazanan Ülkeler: İtalya: 9, İngiltere 6, Almanya 6, İspanya 5, Hollanda 4, İsveç 2, Rusya, 2, Belçika 1, Portekiz 1, Türkiye 1.

En Çok Forma Giyen Oyuncular: Giuseppe Bergomi (Inter): 96, Frank Rost (Werder Bremen, Schalke 04, Hamburg): 76, Walter Zenga (Inter): 69, Enzo Scifo (RSC Anderlecht, Inter, FC Girondins de Bordeaux, AJ Auxerre, Torino Calcio, AS Monaco FC): 66, David Narey (Dundee United FC): 63

En Fazla Gol Atan Oyuncular: 37 Henrik Larsson (Feyenoord, Celtic FC, Helsingborgs IF): 37, Dieter Müller (1. FC Köln, VfB Stuttgart, Bordeaux): 29, Şota Arvaladze (Dinamo Tiflis, Trabzonspor, Ajax, G.Rangers, AZ Alkmaar): 27, Alessandro Altobelli (Inter, Juventus): 25

Bir Sezonda En Fazla Gol Atanlar: Jürgen Klinsmann (Bayern Münih, 1995/96): 15, John Wark (Ipswich Town, 1981/82): 14, Derlei (FC Porto, 2002/03): 12

Finalde En Çok Yer Alan Ülkeler:

İtalya: 15 (9 galibiyet/6 mağlubiyet)
Almanya: 13 (6 galibiyet/7 mağlubiyet)
İngiltere: 10 (6 galibiyet/4 mağlubiyet)
İspanya: 9 (5 galibiyet/4 mağlubiyet)
Hollanda: 6 (4 galibiyet/2 mağlubiyet)
Fransa: 4 (4 mağlubiyet)
Belçika: 3 (1 galibiyet/2 mağlubiyet)
Portekiz: 3 (1 galibiyet/2 mağlubiyet)
İskoçya: 3 (3 mağlubiyet)
İsveç: 2 (2 galibiyet)
Rusya: 2 (2 galibiyet)
Türkiye: 1 (1 galibiyet)
Yugoslavya: 1 (1 mağlubiyet)
Macaristan: 1 (1 mağlubiyet)
Avusturya: 1 (1 mağlubiyet)