Teknoloji devlerinin parasitleri: Patent Trolü
Çoğumuzun aslında varlığının farkında bile olmadığı ancak fark ettirmeden cebimizden her yıl yüzlerce dolar çekip alan patent trollerini daha önce duymuş muydunuz?
Patent trollüğü, son yıllarda teknoloji dünyasının başına bela olmuş en büyük dertlerden biri olarak kabul ediliyor. Öyle ki, Bill Gates’ten Tim Cook’a, Google’ın, HTC’nin, LG’nin, Samsung’un, Sony’nin veya diğer dev teknoloji üreticilerinin bir araya gelerek çözüm aradığı sorunların başında da patent trolleri geliyor.
Peki, teknoloji dünyasını bu kadar rahatsız eden patent trolleri nedir, nasıl çalışırlar ve cebimizden nasıl para çalarlar?
Patent trolü, aslında kendisinin geliştirmediği, kendisinin emek harcamadığı, kendisinin katkıda bulunmadığı bir teknolojiyi yasal açıklardan faydalanarak, biraz kurnazlık, biraz da teknik bilgi sayesinde kendi adına patentlenerek daha sonra bu teknolojiyi kullanan herkesten yüksek patent lisans ücretleri talep etmek suretiyle büyük kazançlar sağlayan, üçkağıtçılardır.
Peki, bu “büyük kazançlar” sizce ne kadar olabilir?
2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre, bugün bir patent trolünün ortalama yıllık geliri 55 milyon doları buluyor. Troller çoğunlukla avukatlar veya hukuk şirketleri şeklinde karşımıza çıkıyorlar. Çalışma prensipleri ise yasaların açıklarını kullanarak, yüksek talep gören ürün ve hizmetlerdeki belli bazı detayları kendi adlarına patentlenmeye dayanıyor. Kabaca bir örnek vermek gerekirse, telefonu açtığınızda “alo” diyerek cevap vermek anonim bir alışkanlık olmasına rağmen, uyanık bir avukat veya hukuk bürosu, bu kelimeyi kendi adına patentlenmeyi başarırsa, telefonunu alo diyerek açan herkesten, belli bir ücret talep etmeye başlıyor.
Elbette bu, meselenin rahat anlaşılabilmesi için çok abartılmış bir örnek. Patent trolleri ise çok daha spesifik teknolojiler üzerine odaklanıyorlar ve para ödemesi için sıkıştırdıkları kurbanları da teknolojiyi kullanan kişiler değil, o ürünü/servisi üreten zengin şirketler oluyor. Ama sonuçta para kullanıcıların cebinden, yani bizden çıkıyor.
Dolayısıyla teknoloji şirketleri bir cihaz veya hizmet üretirken, cihazın üzerinde patenti alınmamış en ufak bir teknoloji, tasarım veya yazılım bırakmamış olmaya gayret ediyorlar ancak mesele o kadar kolay değil.
Sorun nedir?
Teknoloji üreticileri ne kadar önlem alırlarsa alsınlar, patent trolleri bir açık buluyorlar. Örneğin Apple, ekranı açmak için kilit tuşunu sağa kaydırmak üzerine bir yöntem geliştirmişse ve bu kilit açma yazılımına patent almış olsa bile, bir patent trolü ortaya çıkıp, “kilidi açma tuşunun renginin kilidi açarken kırmızıdan yeşile çevrilmesi,” hakkında bir patent alıp bununla Apple’ın kapısına dayanıp “ya bana yüz milyon dolar verirsiniz ya da iPhone’larınızı satmanızı yasaklatırım,” tehdidi savuruyor. Patent trolünün yaptığı iş, yasal olarak fikri haklarını savunmak olduğu için, mahkemeler çaresiz kalıyor ve Apple bu trole istediği ücreti ödemek zorunda kalıyor.
Benzer şekilde tüm teknoloji şirketleri, ağır “fidyeler” isteyen patent trollerinin tehditlerinden o kadar bunalmış durumdalar ki, bu sorunu çzöebilmek için milyarlarca dolar değerinde ortak fonlar oluşturup, eski patentlerini satan teknoloji şirketlerini satın alarak, on binlerce eski patentin patent trollerinin eline geçmesini engellemeye çalışıyorlar.
Elbette patent trolleri sadece şirketlere zarara vermiyor. Şirketlerden tahsil ettikleri fidye paraları aslında bizim cebimizden çıkıyor zira o patent fidyesini ödeyen şirket, bu maliyeti ürününe yansıtmak zorunda kalıyor. Dolayısıyla biz bir telefon/PC/tablet veya benzer bir ürün ya da hizmet satın aldığımızda fazladan onlarca doları da patent trolleri nedeniyle ödüyoruz.
Kısaca söylemek gerekirse, patent trolleri hepimizin cebimizden hortumladıklarıyla her yıl milyarlarca dolar kazanç sağlıyorlar.
ABD hükumeti ve teknoloji dünyasının önde gelenleri, bu sorunu çözebilmek için yıllardır uğraşıyorlar, ancak fikri hakların üzerindeki koruma duvarlarını kaldırmadan, patent trollerini engellemenin bir yolunu da bulamıyorlar.
SON DAKİKA
EN ÇOK OKUNANLAR
SON DAKİKA | Korhan Berzeg olayında yeni gelişme! Resmi açıklama: Kemik parçaları...
Müge Anlı'da herkesi şoke eden olay! İkinci karısı, üvey oğluyla kaçmıştı! Aile Bakanlığı devreye girdi
Yaz geliyor: Yıllık izin haklarınızı biliyor musunuz? '10 soru 10 cevap...'
Aracı olanları ilgilendiren haber: Trafik sigortasında yeni dönem!
Kahve tutkunları dikkat! Bu karışımı yapay zeka hazırladı!