Dolar, 6 ayın ardından ilk kez 7 liranın altına gerileyerek 6,9979 seviyesini gördü. Peki, dolardaki düşüş sürer mi? Beykent Üviversitesi Rektör Yardımcısı-Ekonomist Prof. Dr. Murat Ferman yanıtladı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Prof. Dr. Murat Ferman'ın CNN TÜRK canlı yayındaki açıklamaları şöyle:

Her şeyden önce şu tespitle başlayalım. Malum olduğu üzere Türkiye çift paralı ekonomi sınıflandırmasında en önde gelen ülkelerden bir tanesi. Yani netice itibarı ile uzunca bir dönemdir enflasyon etkisi altında yaşadığımız için, maalesef enflasyonun ulusal paramız Türk Lirası üzerindeki adeta aşındırıcı, değer kaybettirici etkisinden kurtulabilmek için hem birikimleri sahip verebilmek, birikimleri koruyabilmek, hem de orta ve uzun vadede örneğin yatırım gibi unsurlar da bu değer kaybına karşı kendimizi kontrol altına alabilmek için başta dolar olmak üzere alternatif değerleri kullanıyoruz. 

Türkiye'de altın fiyatı ve dolar fiyatı yakından takip edilir. Hatta doları olmayan, doları belki görse kupürünü tanıyacak kişiler bile haklı olarak dolar eğer TL karşısında çok değer kazanırsa o zaman işlerin iyiye gitmediğini düşünürler. Çünkü yapılanmamız maalesef uzunca bir dönemdir yani hatta bu Osmanlı sanayileşme sürecine kadar gidebilir. Malumunuz olduğu üzere özellikle üretim ve tüketiminde dışa bağımlı bir ekonomik yapı gösteriyoruz. Hal böyle olunca özellikle rezerv para da dolar olarak II. Dünya Savaşı'nın sonundan beri devam ettiği için doların bütün dünyada değeri önemli ama Türkiye bakımından çok daha önemli.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bakın çarpıcı bir örnek vereyim. Matematik olarak tam doğru değil ama bunun belki örneklem etkisi ve gücü çok yüksek. Nitekim sayın Merkez Bankası Başkanımız biliyorsunuz 100'üncü gününü doldurdu görevde. Önemli bir dönüm noktası. Geçtiğimiz hafta fiyat istikrarı deklarasyonuna imza atan TESK ve TOBB'dan sonra TÜSİAD ve MÜSİAD ziyaretinde bu örneği verdiği için bende tekrar etmek istiyorum. Eğer geçen sene dolar karşısında TL değer kaybetmeseydi enflasyon TÜİK'in hesaplamalarına göre yüzde 14 değil yüzde 7 olacaktı. Yani kur geçişkenliği bu doların pahalandırıcı hayat pahalılığına etkisi bunun tabii daha fazlası. Biliyorsunuz enflasyon hayat pahalılığı için zaruridir, askeridir, onunla kalmaz. Enflasyonun olduğu yerde misliyle hayat pahalı olur. Onun için hani biz bazen enflasyon hayat pahalılığı aynı anda kullanıyoruz. Teknik olarak doğru değildir. Hasta doktora 'Nerem ağrır, oradadır canım' demiş. Yani kimi ne kadar yakıyorsa hayat pahalılığı, bunun sebebi enflasyon. Dolayısıyla enflasyonu gerçekten düşünmemiz lazım. 

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

 Burada şu problem var. Ters dolarizasyon dediğimiz gene Merkez Bankası Başkanımızın bize son zamanlarda dillerimize pelesenk ettiği bir kelime. Ters dolarizasyon şu; vatandaş senelerdir alışmış olduğu, görmüş olduğu, bir şekilde denemiş olduğu TL'nin enflasyonun aşındırıcı etkisine karşı değer kaybından kaçmak korumak için altın, dolar, artık ne olursa satın almaya yöneliyor. Bunun önünün kesilmesi lazım. Ama bu tavuk mu yumurta, yumurta mı tavuk meselesi gibi. Oldukça karışık bir konu. Enflasyonda kalıcı ve öngörülebilir bir aşağı yönlü hareket olmaz ise, bu kulvara girilmez ise ters dolarizasyon tamamen size gerçekleşmez. 

Son dönemde dolar-TL bazında dolar aleyhine, TL lehine gelişmeler vatandaşın döviz tevdiat hesabı DTH'ları yönelimini biraz dizginledi. Biraz buna ket vurdu. İştahı biraz kesti. Ama unutmayın ters dolarizasyona dönüldüğünü gösterebilmek için henüz elimizde yeterli derecede veri yok. Ümit edilir ki ilk önce vatandaş başta dolar olmak üzere TL cinsi varlıklara teveccühünü tercihine onlardan yana kullanmayı durduracak. Ondan sonra tercihini Türk Lirası'ndan yana gösterecek. Bu da bir günde ortaya çıkmadığına göre, bir günde de ortadan kalkmayacak. Ama şu anda özellikle sayın Merkez Bankası Başkanı'nın 100'üncü gününü doldurduğu bu dönemde, güven notunun yüksek olduğunu ve sayın Merkez Bankası Başkanı'nın her beyanat ve kararından sonra özellikle ülke risk primi denilen CDS'lerin aşağı doğru gittiğini görüyoruz.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

CDS düşünce ile otomatikman doların değeri düşmez veya TL güçlenmez. Ama CDS'i yükselirse yani ülke riski yükselir ise kesinlikle yukarı yönlü etki yapar. O halde bizim yapacağımız şey şudur; ateşin harlanmasını bırakıp, sona erdirip sonra yavaş yavaş kontrol altına alıp söndüreceğiz. Ama şu anda alacağımız mesafeler var. Enflasyonda tahmin ediyoruz ilk 2 çeyrek yani 6 aydan evvel söylediğim tarzda bir düzelme görülmesi bekleniyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

DOLAR DÜŞÜNCE ÜRÜN FİYATLARI NEDEN DÜŞMÜYOR?

Enflasyonun seneler boyu getirmiş olduğu kötü alışkanlıklar, bize maalesef kazandırdığı ihtiyatlar bu sorunun cevabı. Yani bizim ekonomimiz, fiyat artışında ellerini korkak alıştırmıyorlar. Ve netice itibariyle daima fiyatlar yukarı yönlü hareket ediyor. Ama nedense düzeltme veya aşağı yönlü bir tavır içine girilmiyor. Çünkü enflasyonun öngörülebilir bir gelecekte aşağıya doğru gideceğine dair ortak bir kanaat yok. Eğer bu kanat olursa o zaman sorun ortadan kalkacak. Örneğin ithal yapan diyor ki 'Ben bunu evet eski fiyattan almıştım. Eski dolar kurundan almıştım ama tekrar bunu ithal edeceğiz. Ama yeni fiyattan ithal edeceğim.' Dolayısıyla onun beklentisi içerisine giriyor. Bu beklentinin doğru bir şekilde kırılması ve ekonomik aktörlerin vatandaş başta olmak üzere enflasyonun düşeceğine ve Türk Lirası'nın enflasyon belasından yakasını, paçasını kurtaracağına inanması bu konuda elinde yeterli delil olması lazım. Bunun içinde maalesef çok hassas bir şekilde ince ayarlarla yola devam edeceğiz. Çünkü kriz dönemindeyiz. Bütün dünyada Covid-19 krizi var. Serbestleştirici, can suyu sağlayıcı politikalara bir taraftan ihtiyaç var, destek vermemiz lazım. Her türlü serbestleştirme destek politikası enflasyonu azdırır. Dolayısıyla Türkiye'nin fren-gaz ayarıyla çok hassas bir şekilde gitmesi ve bütüncül yaklaşımlarla mali ve parasal politikaların ıslahat programının bir arada yürütülmesi lazım. Sadece Merkez Bankası, sadece dolar değeriyle sonuç almak mümkün değildir. Bunlar palyatiftir. Esas mesele yapısal reformların da tekrar gündeme getirilmesidir efendim.