Bulaşıcı hastalıklar hakkında yeni tip Korona virüs salgını sebebiyle şimdi her zamankinden daha fazla konuşmaya başladık. Hem bu dönem özelinde hem de genel olarak bulaşıcı hastalıklara karşı kendimizi ve çocuklarımızı koruma önlemi almak adına nasıl önlemler alabileceğimizi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan ile konuştuk.

Salgının başladığı ilk günlerden bu yana kişisel hijyenin ne kadar önemli bir önlem olduğundan bahsediliyor. Nasıl önlemler almalıyız?

Kişisel hijyen aslında yalnızca yeni tip Korona virüse karşı değil tüm bulaşıcı hastalıklara karşı ve hayatımızın her döneminde dikkat etmemiz gereken bir konu. Yeni tip Korona virüs özelinde baktığımızda bu virüsün solunum damlacıkları ile bulaştığını görüyoruz. Bu yüzden kişisel hijyenimizi sağlamak hem kendimizi hem de sevdiklerimizi koruma önlemi almak için önemli bir adım. Bunun için temel olarak ellerimizi sabunla en az 20 saniye ve iyice ovuşturarak yıkamamız, iyice durulamamız ve temiz bir havlu ile kurulamamız gerekiyor. Bunun gün içerisinde sıklıkla tekrarlanmasını da öneriyoruz. Elinizin altında sabun ve su yoksa bu temizliği her zaman yanınızda taşıyacağınız alkol bazlı temizleyicilerle sağlayabilirsiniz. Bir diğer önemli nokta da elleri temizlemeden ağız, burun, göz ve yüze dokunmamak. Öksürürken veya hapşırırken kullanılan tek kullanımlık mendiller ise kullanıldıktan sonra bir poşete koyularak çöpe atılmalı.

Çocuklar ve yetişkinlerin alacağı önlemler nasıl farklılaşıyor?

Yetişkin bireyleri korumak adına alınan tüm önlemler çocuklar için de geçerli. Ek olarak çocukların zaten bu bilinçle büyütülmesi gerekiyor. Çocuklarımıza ilk günden itibaren kişisel hijyen ve el yıkamanın önemini öğretmeli ve ellerini en az 20 saniye su ve sabun kullanarak doğru bir şekilde yıkamalarını sağlamalıyız. Okulların tatil edildiği bu dönemde eğer çocukların mutlaka dışarı çıkmasını gerektirecek özel bir durum olursa ebeveynlerin hijyen kuralları konusunda çok dikkatli olması gerekiyor. Böyle bir durumda çocukları temas etmemeleri gereken yüzeyler konusunda uyarabilirsiniz, öksürürken veya hapşırırken tek kullanımlık mendil ile ağız ve burunlarını kapatmaları ve mendili çöpe atmaları gerektiğini anlatabilirsiniz. Ayrıca hayatlarının her döneminde olduğu gibi şimdi de yemeklerden önce ve sonra, tuvaletten önce ve sonra, kirli bir zemine dokunduktan sonra da ellerini yıkamalarını sağlamalısınız. Diğer taraftan çocukların kullandığı oyun alanları, masalar, bilgisayar, telefon ve tablet gibi cihazlar da günde 2 kez uygun ürünlerle dezenfekte edilmelidir.

Ellerimizi temizleyerek kişisel hijyenimizi sağlamak dışında korunma önlemi alabilmek için dikkat etmemiz gereken hijyen adımları var mı?

Yapılan çalışmalar KOVİD-19 taşıyan bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında ağzından çıkan damlacıklar içinde yer alan virüsün 3 saate kadar o ortamda canlı kalabildiğini gösteriyor. Ayrıca virüs farklı yüzeylerde, yüzeyin özelliğine göre saatlerce veya günlerce canlı kalabiliyor. Örneğin araştırmalar plastik yüzeylerde bu sürenin 5 güne, cam ve tahta üzerinde ise 4 güne kadar uzayabileceğini gösteriyor. Dolayısıyla yüzey temizliğine dikkat etmeliyiz. Ellerimizi sık sık yıkamanın yanında gün içinde sıklıkla kullandığımız cep telefonu, cüzdan, çanta gibi kişisel eşyalarımızı da dezenfekte edebiliriz. Marketten satın aldıklarımızı taşıdığımız plastik poşetleri ise evlerimize sokmadan önce sabunlu bez veya dezenfektan ile silebiliriz. Aslında markete kendi alışveriş çantalarımızla gitmek daha iyi olacaktır. 

Bulaşıcı hastalıkların hepsi için evde de uyulması gereken bazı hijyen kuralları söz konusu. Son dönemdeki salgın durumunda, önerilen sosyal mesafeyi sağlamak adına önlem olarak okullar tatil edildi, insanlar evlerinden çalışmaya başladı. Doğal olarak şu anda evlerimizi her zamankinden daha çok kullanıyoruz. Bu sebeple ev temizliğimizde de çok daha özenli olmamız gerekiyor.

Evlerimizde hijyen sağlarken yapmamız gerekenlere dair önerileriniz var mı?

Uzun yıllardır etkili bir dezenfektan olarak kullanılmakta olan klorun yer aldığı temizlik ürünlerinin kullanımı, bu dönemde de Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen adımlardan biri. Bu dönemde evimizdeki çeşitli alanlarda hijyen sağlamak için,  klorlu çamaşır sularını kullanabiliriz. Ev içinde sık temas ettiğimiz yüzeyler olan masa, kapı kolu, elektrik düğmesi, banyo, tuvalet ve musluk başlarını klorlu çamaşır suyu ile temizleyerek dezenfekte edebiliriz. Bu işlemi yaparken ürünlerin üzerindeki talimatlara uyulması önemli. Yarım çay bardağı ölçüsündeki klorlu çamaşır suyunu 5 litre suya ekleyerek bahsettiğimiz bu yüzeyleri temizleyebiliriz.

Evimizdeki koltuk, halı gibi yüzeyleri ya da giysilerimizi temizlerken dikkat etmemiz gereken bir nokta var mı?

Dışarıda kullandığınız giysileri evlerimizde belirleyeceğimiz özel bir alanda çıkarabilir, ayakkabılarımızı da ya kapı dışında bırakabilir ya da evde kapalı bir alanda saklayabiliriz. Giysilerin yeniden kullanılması gerekiyorsa mutlaka öncesinde 2 saat havalandırılmasını öneriyoruz. Hatta eğer dışarıda bulunduğumuz sürede öksüren veya hapşıran biriyle temas etmek veya sosyal mesafe olarak önerilen 1-1,5 metre mesafeden daha yakında bulunmak zorunda kalırsak, bu sırada üzerinizde olan giysileri ayrı bir poşetle saklayabilir ve minimum 60 derece sıcaklıkta yıkayabilir, ardından mümkünse kurutucuda kurutabiliriz. Halı, kilim ve koltuk gibi yüzeyleri ise özel temizlik ürünleri veya sabunlu suyla silerek temizleyebiliriz.

Bu dönemde başka nasıl önlemler almalıyız?

Güçlü bir bağışıklık sistemi olmazsa olmaz. Hem biz yetişkinlerin hem de çocukların bağışıklığını desteklemeye yardımcı olacak şekilde beslenmesi bu açıdan büyük önem taşıyor. Öğünlerimizde yoğurt, kefir, yeşil salata, karabuğday ilave edilmiş pilav, bulgur pilavı, yeşil, sarı ve mor renkli sebzeler, lahana, soğan, sarımsak ilave edilen ev yemekleri, kemikli et ve tavuk suyuna yapılan çorbalar, yulaf ve diğer tahıllar gibi gıdalara yer vererek bağışıklığımızı güçlendirmeye yardımcı olabiliriz. Günde 8-9 saatlik bir uyku düzeni, evde yapılabilecek ve aktif kalmamızı sağlayacak egzersizler, C vitamini, çinko ve beta glukan gibi takviyeler de bağışıklığımızı desteklemeye yardımcı olabilir.