Afganistan'da yaşananlar tüm dünyanın gündeminde yer alıyor. 45 günde Afganistan’ın tümünü işgal eden, ülkenin kontrolünü ele geçiren Taliban ile ilgili tüm detaylar merak ediliyor. Taliban, Afganistan Başkanlık Sarayı'na girerek Kabil'de de kontrolü ele aldı. Peki, Taliban nedir, ne demek? Taliban lideri kimdir? Taliban nasıl oluştu, amacı ne? İşte Taliban kuralları ilgili detaylar..

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Taliban'ın Kabil'e girmesiyle Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani ülkeyi terk etti ve Taliban devlet sarayını ele geçirdi. Birçok ülke Kabil’deki büyükelçilik personellerini tahliye ediyor. Tüm bunlar yaşanırken Taliban ile ilgili bilgilerde merak ediliyor.

TALİBAN NEDİR?

“Taliban” sözcüğü Arapça “talebe” kelimesinin isim-i faili olan “talib” kelimesine Farsça çoğul eki olan “an” ekinin eklenmesiyle ortaya çıkan ve “talebeler, öğrenciler, din öğrencileri” anlamına gelen bir sözcüktür. Taliban, Afganistan'daki bir Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmektedir. Pakistan ve Afganistan’ın Diyobendi medreselerinde yetişen öğrencilerin kurduğu bir örgüt olduğu için bu isimle anılmaktadır. Afganistan'da faaliyet gösteren silahlı örgüt Taliban, Peştunlar'dan oluşan sünni İslamcı grup. Grup üyeleri kendilerini 'Afganistan İslam Emirliği' olarak tanımlıyor.

TALİBAN LİDERİ KİMDİR?

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Taliban’ın kurucu lideri Muhammed Ömer 1959 yılında Kandahar yakınlarındaki Nudi köyünde dünyaya geldi. 2016'dan beri liderleri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. İki numaralı ismi ve siyasi lideri ise Molla Abdül Gani Birader. Taliban'ın dört kurucusundan biri olan Molla Birader, askeri stratejist ve komutan olarak öne çıkıyor. Molla Ömer'in kardeşiyle evli olan Molla Birader, aynı zamanda en güvendiği komutanlardan biriydi. Afganistan'ın eski Devlet Başkanı Hamit Karzai ile de aynı aşiretten geliyor.

TALİBAN NE ZAMAN, NASIL OLUŞTU?

Temelleri Pakistan'da atılan Taliban, 1989 yılında Afganistan'ın güneyindeki Kandahar kentinde ortaya çıktı ve Afganistan'da merkezi hükümetin zafiyet gösterdiği yerlerde hakimiyet kurdu. 1979'da başlayan iç savaşta Sovyet işgaline karşı savaşan gruplardan biriydi. 80'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nin desteğiyle Sovyet güçlerine karşı savaşanlara Mücahit deniyordu. Mücahitlerin içinden çıkan bu grup, daha sonra "talebe"nin çoğul hali olan "Taliban" ismini aldı. Taliban, iki yıl içinde ülkenin büyük bölümünde kontrolü ele geçirdi. Diğer mücahit gruplar ülkenin kuzeyine çekildi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

2021 yılında başkent Kabil'i ele geçirdi. Taliban, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesinin ardından Sovyet güçlerinin 1989'da geri çekilmesinden sonra Afganistan'daki merkezi hükümetlerin zayıflıklarından yararlanarak iktidara geldi ve ülkenin büyük bölümünü kontrolü altında tuttu. Temellerini Pakistan'daki medreselerde eğitim görmüş, savaştan kaçan Peştun mülteciler oluşturmaktadır.

1996'da İslam Emirliği ilan edildi. Afganistan'da katı bir şeriat rejimi kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri'ni hedef alan 11 Eylül saldırıları Taliban rejiminin sonunu getirdi. Amerikan yönetimi, El Kaide'ye güvenli liman olduğu için Afganistan'a savaş açtı, Taliban'ı devirdi. Taliban lideri Molla Muhammed Ömer kayıplara karıştı. Molla Ömer'in 2013'te öldüğü, iki yıl sonra oğlu tarafından doğrulandı. Taliban'ın iktidarda olduğu beş yıl boyunca kadınlar kamusal hayattan dışlandı. Okumalarına ve çalışmalarına izin verilmiyordu. Yanlarında erkek olmadan dışarı çıkmaları da yasaktı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Taliban rejiminde Batı kültürüne de yasak getirildi. Kırbaç cezaları gibi uygulamalar vardı. Buda heykellerinin dinamitle havaya uçurulduğu görüntüler Taliban iktidarının simgelerinden biri oldu. Taliban'ı iktidardayken sadece dört ülke tanıdı. Afganistan'ın güney komşusu Pakistan, kuzey komşusu Türkmenistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri. Diğer ülkeler ve Birleşmiş Milletler, Kuzey İttifakı'nı muhatap kabul ediyordu. BM ve Amerika Birleşik Devletleri yaptırım uyguladı.

TALİBAN’IN AMACI NE?

Taliban 2000'lerin başında kaybedilen gücü geri kazanmak istiyor. Örgüt ülkeye tekrar şeriatı getirmek ve parlamentoyu kaldırmayı amaçlıyor. 2021 yılında 75.000 savaşçıları olduğu tahmin edilmektedir. İktidara hâkim olan Taliban, 1997 yılında anayasası Şer’i hükümlere dayalı İslami Afganistan Emirliği’ni (Batı’da bilinen şekliyle: The Islamic Emirate of Afghanistan) ilan etti. Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, bu yeni rejimi resmi olarak tanıdı.