Canlı Yayın
Prof. Dr. Murat Ferman
Mevcut yapılanmada, dünyanın çip üretimi alanında önde gelen ülkesi, anakıtada yerleşik Çin Halk Cumhuriyeti tarafından “isyankar topraklar” olarak nitelendirilen, Tayvan’dır. Doğrudan tüketiciye satış gerçekleştirmedikleri için tanınmışlığı sınırlı kalan Taiwan Semiconductor gibi alanın lider oyuncuları, dünyanın en değerli ilk on şirketi arasında yeralmakta; dünyadaki en gelişmiş çip üretim hacminin %90’ ını gerçekleştirmektedirler. Sözü edilen kategori; “5 nm (nano-metre: milimetrenin milyonda biri)” olup, akıllı telefonlar ve ileri askeri teknolojiler için gereken çiplerdir ve halihazırda, mesela Amerika’da bunların üretimi bulunmamaktadır. Bu alana “stratejik öncelik tanıyan” Çin bile, an itibarıyla, 7 nm. altındaki ürün yelpazesinde kaliteli ve toplu üretim kapasite ve kabiliyetinden mahrumdur.Belki de, bu sebeplerle, Tayvan; dış tehdit(ler)e karşı kendisini koruyan bir Silikon Kalkan (Slicon Shield) bulunduğu argümanını savunma cesaret ve dirayetini göstermektedir.
Kahve makinesinden; kalp piline kadar geniş yelpazede “ana girdi” vasfını kazanan çip’ ler, yapısal olarak “Silikon-Kum” kategorisinde yer alırlar ve herhalde, “ en yüksek oranda ve misliyle katma değer yaratma” bakımından adeta mucize yaratılmış bir sektörün temel taşı olarak selamlanmalıdır. Amerika’ nın dijital alanda dünyaca tanınmış şirketlerinin toplandığı en önemli bölgelerden birisinin; “Silikon Vadisi” olarak anıldığını anımsatmak isteriz. Ancak, iş çip kritik faktörüne geldiğinde, halen “tasarım” kulvarında liderliğini sürdüren ABD’ nin, en gelişmiş kategorilerin “üretimi” bakımından geriye düştüğünü de not etmeliyiz. İşte, bu sebeplerle, Başkan Biden’ in iddialı CHIPS Yasası, geçtiğimiz haftalarda kabul edilerek, süratle uygulamaya konmuştur.
CHIPS inisiyatifi; açık ve net olarak, Amerikan bilimsel araştırma-geliştirme alanında liderliği; ağırlıkla Çin’e karşı yeniden yakalama vizyon ile misyonunu temsil etmektedir. Elli milyar dolarlık dev bütçe ile, en gelişmiş (5nm.lik) çiplerin üretimi işinin Amerika’ ya çekilmesi/geliştirilmesi hedeflenmektedir. CHIPS bütçesinden bu işe ayrılan “teşvikler” için 28 milyarlık kaynak, ABD’ de üretimi sağlayacak yerli ve yabancı şirketleri kapsamaktadır. Doğrudan araştırma-geliştirme (AR-GE) için tahsis edilen onbir milyar dolarlık fonlar ise sadece yerli/milli şirketlere tahsis edilmektedir. Ayrıca, “genel maksatlı mikro-çip” kategorisi dışındaki tüm yarı-iletkenlerin münhasıran Çin ve Rusya’ ya satışları kesin olarak engellenmektedir. Hızla uygulamaya konulduğu gözlenen CHIPS düzenlemesinin etki ve sonuçlarının, önümüzdeki dönemin uluslararası rekabet mücadelesinde belirleyici; “gelecekteki rekabeti şekillendirici” kritik rolü bakımından radarda tutulması önemlidir.
Ekonomik seyir ve gelişmelerin ana kulvarında yer alan yarı-iletken/çip unsurunun, içinde bulunduğumuz yüzyılı biçimlendirme etki ve potansiyeli ortadadır. Ancak, geçen yüzyılda “petrol” un oynadığı rol; sergilediği etki derinlik ve genişliği ile karşılaştırıldığında sonucun ne olacağını kestirmek güçtür; “yaşayarak ve bedelleri ödenerek görülecek”tir. Şimdiden kesin olan husus; yarına hazırlıklı olanların, “rekabet kulvarında daha önde; bedel ödeme işinde daha geride” kalma ihtimallerinin, diğerlerine göre daha yüksek olduğu tespitidir.
Mevcut yapılanmada, dünyanın çip üretimi alanında önde gelen ülkesi, anakıtada yerleşik Çin Halk Cumhuriyeti tarafından “isyankar topraklar” olarak nitelendirilen, Tayvan’dır. Doğrudan tüketiciye satış gerçekleştirmedikleri için tanınmışlığı sınırlı kalan Taiwan Semiconductor gibi alanın lider oyuncuları, dünyanın en değerli ilk on şirketi arasında yeralmakta; dünyadaki en gelişmiş çip üretim hacminin %90’ ını gerçekleştirmektedirler. Sözü edilen kategori; “5 nm (nano-metre: milimetrenin milyonda biri)” olup, akıllı telefonlar ve ileri askeri teknolojiler için gereken çiplerdir ve halihazırda, mesela Amerika’da bunların üretimi bulunmamaktadır. Bu alana “stratejik öncelik tanıyan” Çin bile, an itibarıyla, 7 nm. altındaki ürün yelpazesinde kaliteli ve toplu üretim kapasite ve kabiliyetinden mahrumdur.Belki de, bu sebeplerle, Tayvan; dış tehdit(ler)e karşı kendisini koruyan bir Silikon Kalkan (Slicon Shield) bulunduğu argümanını savunma cesaret ve dirayetini göstermektedir.
Kahve makinesinden; kalp piline kadar geniş yelpazede “ana girdi” vasfını kazanan çip’ ler, yapısal olarak “Silikon-Kum” kategorisinde yer alırlar ve herhalde, “ en yüksek oranda ve misliyle katma değer yaratma” bakımından adeta mucize yaratılmış bir sektörün temel taşı olarak selamlanmalıdır. Amerika’ nın dijital alanda dünyaca tanınmış şirketlerinin toplandığı en önemli bölgelerden birisinin; “Silikon Vadisi” olarak anıldığını anımsatmak isteriz. Ancak, iş çip kritik faktörüne geldiğinde, halen “tasarım” kulvarında liderliğini sürdüren ABD’ nin, en gelişmiş kategorilerin “üretimi” bakımından geriye düştüğünü de not etmeliyiz. İşte, bu sebeplerle, Başkan Biden’ in iddialı CHIPS Yasası, geçtiğimiz haftalarda kabul edilerek, süratle uygulamaya konmuştur.
CHIPS inisiyatifi; açık ve net olarak, Amerikan bilimsel araştırma-geliştirme alanında liderliği; ağırlıkla Çin’e karşı yeniden yakalama vizyon ile misyonunu temsil etmektedir. Elli milyar dolarlık dev bütçe ile, en gelişmiş (5nm.lik) çiplerin üretimi işinin Amerika’ ya çekilmesi/geliştirilmesi hedeflenmektedir. CHIPS bütçesinden bu işe ayrılan “teşvikler” için 28 milyarlık kaynak, ABD’ de üretimi sağlayacak yerli ve yabancı şirketleri kapsamaktadır. Doğrudan araştırma-geliştirme (AR-GE) için tahsis edilen onbir milyar dolarlık fonlar ise sadece yerli/milli şirketlere tahsis edilmektedir. Ayrıca, “genel maksatlı mikro-çip” kategorisi dışındaki tüm yarı-iletkenlerin münhasıran Çin ve Rusya’ ya satışları kesin olarak engellenmektedir. Hızla uygulamaya konulduğu gözlenen CHIPS düzenlemesinin etki ve sonuçlarının, önümüzdeki dönemin uluslararası rekabet mücadelesinde belirleyici; “gelecekteki rekabeti şekillendirici” kritik rolü bakımından radarda tutulması önemlidir.
Ekonomik seyir ve gelişmelerin ana kulvarında yer alan yarı-iletken/çip unsurunun, içinde bulunduğumuz yüzyılı biçimlendirme etki ve potansiyeli ortadadır. Ancak, geçen yüzyılda “petrol” un oynadığı rol; sergilediği etki derinlik ve genişliği ile karşılaştırıldığında sonucun ne olacağını kestirmek güçtür; “yaşayarak ve bedelleri ödenerek görülecek”tir. Şimdiden kesin olan husus; yarına hazırlıklı olanların, “rekabet kulvarında daha önde; bedel ödeme işinde daha geride” kalma ihtimallerinin, diğerlerine göre daha yüksek olduğu tespitidir.
SON DAKİKA
