Canlı Yayın
Prof. Dr. Murat Ferman
Seçim sonrası beklenti ve kimi endişeler temelinde artan dolar ve altın talebi, hem banka, hem de serbest piyasa alış/satış marjlarının açılmasına yol açarken; Darphane günlük üretimini %50 oranında artışla altıyüz kilograma yükseltti. Bankalardaki Döviz Tevdiat Hesaplarında yeniden artışa geçilirken, Borsa, deyim yerindeyse “istim kaybetmeye” başladı. Nitekim, yaklaşık sekiz milyon iştirakçinin bulunduğu BİST’ te beklenen yeni halka arzların ertelendiği izleniyor. Seçim öncesinin sisli havası, enflasyon tarafından daha da bulanık hale getirilerek, adeta bir SMOG-Kirli Sis atmosferine hızla dönüşüyor.Bu ortamda, Merkez Bankasının 21 Mart tarihli seçim öncesi son PPK toplantısı daha kritik bir düzeye taşınmış bulunuyor.
Yılın ilk iki ayında birikimli enflasyon manşetinin %12 düzeyine ulaşarak, halen geçerli Merkez Bankası yılsonu hedefinin üçte birine ulaşmış bulunması dikkatle not ediliyor. Gene, hafta içinde açıklanan Tarım-ÜFE Şubat endekslerinde aylık olarak %7,18; yıllık bazda %58,29 düzeyinde ortaya çıkan “tarladaki enflasyon” ve et fiyatlarında yaşanan artışlara bakılarak, Gıda kalemindeki yükselme eğiliminin henüz sonlanmadığı izleniyor. İlaveten, Mart 2024 Piyasa Katılımcıları Anketi ile cari yılsonu beklentisinin 42,96’ dan; 44,19 seviyesine yükselmiş olduğunun görülmesi de dikkate değer bulunuyor. Bankalara yönelik düzenlemelerin yeniden devreye alınması; kredi kartları/kredili mevduat/nakit avansı için “telkin bazlı” yeni uygulamaların bankalar tarafından devreye sokulması gibi birtakım dolaylı sıkılaştırma açılımlarına karşın, seçimin hemen öncesinde bir faiz artış ihtimali düşük görülüyor. Goldman Sachs başta olmak üzere, yılbaşından bu yana Rezervler kaleminde yaşanan 24 milyar düzeyindeki erime üzerinden hareketle Mart toplantısında en az 2.5 puanlık faiz artışı bekleyen yabancı kurumlar bulunduğunu da belirtmek doğru olacaktır. Türk Lirasındaki değer kaybının sene başından bu yana %8,4 düzeyine ulaştığı tespiti de, herhalde dikkate alınmalıdır. Seçim öncesi son PPK toplantısında; en az faiz manşeti kadar, Merkez Bankasının piyasayı okuma ve hareket planları bakımından aydınlatıcı ibareler taşıyan bir Karar Metini içeriğinin ağırlık taşıyacağı açıktır. Merkez’ in; para politikaları patronajı ve fiyat istikrarı sağlama kulvarlarında kontrol ve insiyatif çapı ile derecesini piyasalara gösterebilmesi bakımından en kritik dönemlerin yaşandığı görülmektedir.
Parasal Politikalar bacağının adeta mütemmim cüzü (tamamlayıcı/bütünleştirici parçası) olan Mali Politikalar kulvarında temel gösterge olan Bütçe gelişmelerini ihmal etmemek gerekir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ nın Şubat ayı bütçe verileri; vergiler kalemindeki yüksek artışlara karşın, Bütçe Açığının daha yılın ilk iki ayında üçyüz milyar lirayı aştığına işaret etmektedir. Vergi gelirlerinde sağlanan %126 oranındaki artış, rekor düzeydeki Bütçe Giderlerini karşılamada yetersiz kalmıştır. İlk iki ayda Faiz Harcamalarındaki artış hızının, bütün harcama kalemlerini geride bırakarak iki kattan fazla artış kaydettiği ortaya çıkmaktadır. Personel Giderleri %145 oranında artarken, Harcamalar kaleminin %40’ lık en büyük payını Cari Transferlerin teşkil ettiği görülmektedir. Tasarruf Yaklaşımı ve Bütçe/Mali Disiplin eksenlerinden uzaklaşıldığı oranda, Bütüncül Ekonomi Politikaları (Parasal-Mali-Yapısal Reform) üzerinden sonuç alınması zorlaşmaktadır. Bu bağlamda, Yapısal Reformlar ile bağlantı ve birlikteliği kurulmuş Kamu Tasarruf Tedbirleri uygulamalarının ön plana çıkarılması gerekmektedir.
Çanakkale Zaferi’ nin 109. Yıldönümünde, Şehitlerimizin Aziz ve Temiz Hatıraları Önünde, Bir Kere Daha, Saygıyla Eğiliyoruz.
Seçim sonrası beklenti ve kimi endişeler temelinde artan dolar ve altın talebi, hem banka, hem de serbest piyasa alış/satış marjlarının açılmasına yol açarken; Darphane günlük üretimini %50 oranında artışla altıyüz kilograma yükseltti. Bankalardaki Döviz Tevdiat Hesaplarında yeniden artışa geçilirken, Borsa, deyim yerindeyse “istim kaybetmeye” başladı. Nitekim, yaklaşık sekiz milyon iştirakçinin bulunduğu BİST’ te beklenen yeni halka arzların ertelendiği izleniyor. Seçim öncesinin sisli havası, enflasyon tarafından daha da bulanık hale getirilerek, adeta bir SMOG-Kirli Sis atmosferine hızla dönüşüyor.Bu ortamda, Merkez Bankasının 21 Mart tarihli seçim öncesi son PPK toplantısı daha kritik bir düzeye taşınmış bulunuyor.
Yılın ilk iki ayında birikimli enflasyon manşetinin %12 düzeyine ulaşarak, halen geçerli Merkez Bankası yılsonu hedefinin üçte birine ulaşmış bulunması dikkatle not ediliyor. Gene, hafta içinde açıklanan Tarım-ÜFE Şubat endekslerinde aylık olarak %7,18; yıllık bazda %58,29 düzeyinde ortaya çıkan “tarladaki enflasyon” ve et fiyatlarında yaşanan artışlara bakılarak, Gıda kalemindeki yükselme eğiliminin henüz sonlanmadığı izleniyor. İlaveten, Mart 2024 Piyasa Katılımcıları Anketi ile cari yılsonu beklentisinin 42,96’ dan; 44,19 seviyesine yükselmiş olduğunun görülmesi de dikkate değer bulunuyor. Bankalara yönelik düzenlemelerin yeniden devreye alınması; kredi kartları/kredili mevduat/nakit avansı için “telkin bazlı” yeni uygulamaların bankalar tarafından devreye sokulması gibi birtakım dolaylı sıkılaştırma açılımlarına karşın, seçimin hemen öncesinde bir faiz artış ihtimali düşük görülüyor. Goldman Sachs başta olmak üzere, yılbaşından bu yana Rezervler kaleminde yaşanan 24 milyar düzeyindeki erime üzerinden hareketle Mart toplantısında en az 2.5 puanlık faiz artışı bekleyen yabancı kurumlar bulunduğunu da belirtmek doğru olacaktır. Türk Lirasındaki değer kaybının sene başından bu yana %8,4 düzeyine ulaştığı tespiti de, herhalde dikkate alınmalıdır. Seçim öncesi son PPK toplantısında; en az faiz manşeti kadar, Merkez Bankasının piyasayı okuma ve hareket planları bakımından aydınlatıcı ibareler taşıyan bir Karar Metini içeriğinin ağırlık taşıyacağı açıktır. Merkez’ in; para politikaları patronajı ve fiyat istikrarı sağlama kulvarlarında kontrol ve insiyatif çapı ile derecesini piyasalara gösterebilmesi bakımından en kritik dönemlerin yaşandığı görülmektedir.
Parasal Politikalar bacağının adeta mütemmim cüzü (tamamlayıcı/bütünleştirici parçası) olan Mali Politikalar kulvarında temel gösterge olan Bütçe gelişmelerini ihmal etmemek gerekir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ nın Şubat ayı bütçe verileri; vergiler kalemindeki yüksek artışlara karşın, Bütçe Açığının daha yılın ilk iki ayında üçyüz milyar lirayı aştığına işaret etmektedir. Vergi gelirlerinde sağlanan %126 oranındaki artış, rekor düzeydeki Bütçe Giderlerini karşılamada yetersiz kalmıştır. İlk iki ayda Faiz Harcamalarındaki artış hızının, bütün harcama kalemlerini geride bırakarak iki kattan fazla artış kaydettiği ortaya çıkmaktadır. Personel Giderleri %145 oranında artarken, Harcamalar kaleminin %40’ lık en büyük payını Cari Transferlerin teşkil ettiği görülmektedir. Tasarruf Yaklaşımı ve Bütçe/Mali Disiplin eksenlerinden uzaklaşıldığı oranda, Bütüncül Ekonomi Politikaları (Parasal-Mali-Yapısal Reform) üzerinden sonuç alınması zorlaşmaktadır. Bu bağlamda, Yapısal Reformlar ile bağlantı ve birlikteliği kurulmuş Kamu Tasarruf Tedbirleri uygulamalarının ön plana çıkarılması gerekmektedir.
Çanakkale Zaferi’ nin 109. Yıldönümünde, Şehitlerimizin Aziz ve Temiz Hatıraları Önünde, Bir Kere Daha, Saygıyla Eğiliyoruz.
SON DAKİKA
