Canlı Yayın
Doç. Dr. Mustafa Gündoğar
Civanın en önemli özelliği metalleri birbirine bağlamasıdır. Bu nedenle civa kullanılarak yapılan amalgam dolgular oldukça dayanıklıdır ve birçok hastamda yıllardır ağzında amalgam dolgu ile hayatına devam etmektedir. Fakat son zamanlarda amalgam dolguların sağlığa çok zararlı olduğuna dair haberler çıkmakta ve sağlık açısından bu dolguların ağızdan sökülmesi gerektiğinden bahsedilmektedir. Sizi bu kafa karışıklığından kurtarmak için bu haftaki yazımı “Amalgam dolgularımızı söktürmeli miyiz ?” sorusuna cevap vermek için hazırladım. Eğer yazımı sonuna kadar okursanız bu konu hakkında kulaktan kulağa yayılan şehir efsanesi bilgilerden kurtulmuş olacaksınız.
Amalgam Dolgular Zararlı mı?
Civa gerçekten zararlı bir madde, öncelikle bunu belirtmek isterim. Üç temel şekilde bulunmaktadır. Elementer civa, etil-civa ve metil-civa. Bizler civaya en sık olarak balık tüketimi ile maruz kalmaktayız. Balıktan alınan metil-civa, elementer civadan ve etil-civadan daha toksiktir. Amalgamdan kaynaklanabilecek elementer civa sindirim yolu ile değil buharlaşarak hava ile vücudumuza girecektir ve daha az toksik olduğu için olası zararı, balıktan sindirim yolu ile gelecek benzer miktardaki metil-civadan çok daha az olacaktır. Amalgam dolgular ağızda kullanıldıkça aşınmaya başlar ve zaman içinde yapılarındaki elementer civa açığa çıkar ve bunun sonucu çok az miktarlarda da olsa civa buharı meydana gelir. Bu buharın sağlığa zararlı olup olmadığı, ağzında amalgam dolguya sahip bireylere olumsuz bir etkisi olup olmadığı konusu oldukça çok araştırılmıştır. Bu araştırmaların sonucunda halk sağlığı ile görevli kurumlar, amalgam dolgular ile ilgili bazı açıklamalar yapmış ve yayınlamışlardır. Yayınlanan bu açıklamaların bazılarını sizlerle paylaşmak istiyorum.
• ADA (American Dental Association): Amalgam dolgular kaynaklı civanın sağlığa olumsuz bir etkisinin bulunmadığını bildirmiştir.
• FDA (Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi): Elimizdeki mevcut kanıtlara dayanarak amalgam dolguları yetişkinler ve 6 yaşından büyük çocuklar için güvenli olduğunu belirtmek istiyoruz. Ağzında 10-15 tane amalgam dolgu bulunan kişilerde dahi ölçülen civa miktarı zarar verici minimum seviyenin çok altında bulunmuştur. Amalgam dolguya sahip bireylerin vücudunda ölçülen civa miktarları, sağlığa zararlı seviyelerin çok altındadır. Amalgam dolgular ve sağlık problemleri arasında kanıtlanabilmiş bir ilişki yoktur. Alerjik bir sorun yoksa sağlam ve sağlıklı amalgam dolguların sökülmesini önermiyoruz.
• CDC (Centers for Disease Control and Prevention): Amalgam dolgulardan kaynaklanan düşük oranda civaya maruz kalmanın sağlık için bir zararı bulunmamaktadır.
• NCPC (National Capital Poison Center): Amerikan ulusal örgütlerinin yürürlükte olan tavsiye kararları doğrultusunda diş hekimlerinin hastalarına amalgam dolgu uygulamasına bir sınır getirilmemiştir. Alerjik durumlar dışında sağlam dolguların çıkartılmasını önermeyi gerektirecek bir veri yoktur.
Bu önemli kuruluşlar dışında ülkemizde de Türk DişHekimliği Birliği (TDB) 2013 yılında yayınladığı bildiride amalgam dolguların güvenle kullanabileceğini belirtmiştir.
Peki ne yapmalıyız?
Bu soruyu sorduğunuzu duyar gibiyim. Bir kere günümüzde artık doğal diş rengi görünümünü bozmasıyla amalgam dolgular yerini yeni nesil dolgulara yani kompozit dediğimiz çok daha estetik dolgulara bırakmıştır. Artık günümüzde neredeyse hiç kullanmıyoruz. Ancak herhangi bir sağlık sorunu oluşturmayan sağlam yapıdaki amalgam dolguların değiştirilmesini tavsiye etmiyorum. Bunu yukarıda belirttiğim önemli sağlık kuruluşlarının önerileri doğrultusunda sizlere söylüyorum. Özellikle cilası oldukça iyi yapılmış, herhangi bir kırığı olmayan amalgam dolgularınızı boşu boşuna söktürmeyin. 6 ayda bir diş hekiminizi ziyaret edin ve ağzınızdaki amalgam dolguları kontrol etmesini isteyin. Sırf estetik nedenlerden dolayı size herhangi bir zararı olmayan amalgam dolgularınızı söktürmeyin, bu sizi maddi olarak da zarara sokacaktır. Umarım kafanızdaki soru işaretlerini giderecek bir yazı olmuştur. Hepinize sağlıklı ve diş ağrısız mutlu bir hafta diliyorum.
Civanın en önemli özelliği metalleri birbirine bağlamasıdır. Bu nedenle civa kullanılarak yapılan amalgam dolgular oldukça dayanıklıdır ve birçok hastamda yıllardır ağzında amalgam dolgu ile hayatına devam etmektedir. Fakat son zamanlarda amalgam dolguların sağlığa çok zararlı olduğuna dair haberler çıkmakta ve sağlık açısından bu dolguların ağızdan sökülmesi gerektiğinden bahsedilmektedir. Sizi bu kafa karışıklığından kurtarmak için bu haftaki yazımı “Amalgam dolgularımızı söktürmeli miyiz ?” sorusuna cevap vermek için hazırladım. Eğer yazımı sonuna kadar okursanız bu konu hakkında kulaktan kulağa yayılan şehir efsanesi bilgilerden kurtulmuş olacaksınız.
Amalgam Dolgular Zararlı mı?
Civa gerçekten zararlı bir madde, öncelikle bunu belirtmek isterim. Üç temel şekilde bulunmaktadır. Elementer civa, etil-civa ve metil-civa. Bizler civaya en sık olarak balık tüketimi ile maruz kalmaktayız. Balıktan alınan metil-civa, elementer civadan ve etil-civadan daha toksiktir. Amalgamdan kaynaklanabilecek elementer civa sindirim yolu ile değil buharlaşarak hava ile vücudumuza girecektir ve daha az toksik olduğu için olası zararı, balıktan sindirim yolu ile gelecek benzer miktardaki metil-civadan çok daha az olacaktır. Amalgam dolgular ağızda kullanıldıkça aşınmaya başlar ve zaman içinde yapılarındaki elementer civa açığa çıkar ve bunun sonucu çok az miktarlarda da olsa civa buharı meydana gelir. Bu buharın sağlığa zararlı olup olmadığı, ağzında amalgam dolguya sahip bireylere olumsuz bir etkisi olup olmadığı konusu oldukça çok araştırılmıştır. Bu araştırmaların sonucunda halk sağlığı ile görevli kurumlar, amalgam dolgular ile ilgili bazı açıklamalar yapmış ve yayınlamışlardır. Yayınlanan bu açıklamaların bazılarını sizlerle paylaşmak istiyorum.
• ADA (American Dental Association): Amalgam dolgular kaynaklı civanın sağlığa olumsuz bir etkisinin bulunmadığını bildirmiştir.
• FDA (Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi): Elimizdeki mevcut kanıtlara dayanarak amalgam dolguları yetişkinler ve 6 yaşından büyük çocuklar için güvenli olduğunu belirtmek istiyoruz. Ağzında 10-15 tane amalgam dolgu bulunan kişilerde dahi ölçülen civa miktarı zarar verici minimum seviyenin çok altında bulunmuştur. Amalgam dolguya sahip bireylerin vücudunda ölçülen civa miktarları, sağlığa zararlı seviyelerin çok altındadır. Amalgam dolgular ve sağlık problemleri arasında kanıtlanabilmiş bir ilişki yoktur. Alerjik bir sorun yoksa sağlam ve sağlıklı amalgam dolguların sökülmesini önermiyoruz.
• CDC (Centers for Disease Control and Prevention): Amalgam dolgulardan kaynaklanan düşük oranda civaya maruz kalmanın sağlık için bir zararı bulunmamaktadır.
• NCPC (National Capital Poison Center): Amerikan ulusal örgütlerinin yürürlükte olan tavsiye kararları doğrultusunda diş hekimlerinin hastalarına amalgam dolgu uygulamasına bir sınır getirilmemiştir. Alerjik durumlar dışında sağlam dolguların çıkartılmasını önermeyi gerektirecek bir veri yoktur.
Bu önemli kuruluşlar dışında ülkemizde de Türk DişHekimliği Birliği (TDB) 2013 yılında yayınladığı bildiride amalgam dolguların güvenle kullanabileceğini belirtmiştir.
Peki ne yapmalıyız?
Bu soruyu sorduğunuzu duyar gibiyim. Bir kere günümüzde artık doğal diş rengi görünümünü bozmasıyla amalgam dolgular yerini yeni nesil dolgulara yani kompozit dediğimiz çok daha estetik dolgulara bırakmıştır. Artık günümüzde neredeyse hiç kullanmıyoruz. Ancak herhangi bir sağlık sorunu oluşturmayan sağlam yapıdaki amalgam dolguların değiştirilmesini tavsiye etmiyorum. Bunu yukarıda belirttiğim önemli sağlık kuruluşlarının önerileri doğrultusunda sizlere söylüyorum. Özellikle cilası oldukça iyi yapılmış, herhangi bir kırığı olmayan amalgam dolgularınızı boşu boşuna söktürmeyin. 6 ayda bir diş hekiminizi ziyaret edin ve ağzınızdaki amalgam dolguları kontrol etmesini isteyin. Sırf estetik nedenlerden dolayı size herhangi bir zararı olmayan amalgam dolgularınızı söktürmeyin, bu sizi maddi olarak da zarara sokacaktır. Umarım kafanızdaki soru işaretlerini giderecek bir yazı olmuştur. Hepinize sağlıklı ve diş ağrısız mutlu bir hafta diliyorum.
SON DAKİKA
